Sosyal Duygusal Öğrenme – Günümüzde öğrenmeye ilişkin araştırmalar eğitimin geliştirilmesi konusunda yeni çabalar üretiyor. Özellikle eğitimi ve dolayısıyla toplumu geliştirmeyi hedefleyen ve bu amaçla başarılı okul topluluğu oluşturmak isteyen yöneticiler, şimdi okullarında sosyal ve duygusal öğrenmeye dayalı sistem kurmaya çalışıyorlar.
Özellikle ABD toplumu başta olmak üzere, gelişmiş ülkelerin pek çoğundaki toplumsal temel eksiklik, gündelik hayatta sosyal ve duygusal bağların, milli gelirleri kadar artmamış olmasıdır.
Bizim gibi pek çok ülkede ise durum tersi; sosyal hayatta, sosyal ve duygusal motifler tarihsel geleneğin de desteği ile çok ileri düzeyde olmasına rağmen, bu becerileri okuldan çok sosyal hayattan öğreniyor olmamız eğitim üzerinde bizi düşünmeye itiyor.
Tüm dünyada 30 yıla yaklaşan bir çaba var. Sosyal ve duygusal öğrenmeyi öne çıkaran isimlerden olan Daniel Goleman’ın Duygusal Zekası (EI) etkili oldu, diyebiliriz. Duygusal Zeka (EI), Duygusal Öğrenmeyi (EL) tetiklemiştir.
SEL Nedir?
Sosyal ve duygusal öğrenme (SEL), çocukların ve yetişkinlerin duygularını anlama ve yönetme, olumlu hedefler koyma ve gerçekleştirme, başkaları için empati hissetme ve gösterme, pozitif ilişkiler kurma ve sürdürme ve sorumlu kararlar alma sürecidir.
Ülkemizde adına kurulmuş dernekler olmasa da özellikle ABD’de “Collaborative for Academic, Social and Emotional Learning” (CASEL) (Akademik, Sosyal ve Duygusal Öğrenme için İşbirliği (CASEL) ve “The National School Climate Center” (NSCC) (Ulusal Okul İklim Merkezi ) gibi kuruluşlar, eğitimcilerin farklı çabalarını daha iyi hale getirmek için sistemik bir çerçevede kullanmaları için sosyal ve duygusal öğrenme modelleri, eylem planları ve değerlendirme araçları sunuyorlar.
SEL Nasıl Gerçekleşiyor?
Sosyal Duygusal Öğrenmeyi pratize etme konusunda CASEL‘in beğeni toplayan gayretleri var. Bu yazının başlığındaki “Kalpleri eğit, zihne ilham ver” mottosu da CASEL’e ait.
CASEL’in sosyal duygusal öğrenme (SEL) için belirlediği ve yaygın olarak kullandığı beş temel yetkinlik var.
Bu yetkinliklere bakalım:
Öz Farkındalık
Kişinin duygu ve düşüncelerini ve davranışlar üzerindeki etkilerini doğru bir şekilde tanıma yeteneği. Bu, kişinin güçlü yönlerini ve sınırlamalarını doğru bir şekilde değerlendirmeyi ve iyi bir güven ve iyimserlik duygusuna sahip olmayı içerir.
Öz-Yönetim
Kişinin duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını farklı durumlarda etkin bir şekilde düzenleme yeteneğidir. Bu, stresi yönetmeyi, dürtüleri kontrol etmeyi, kendini motive etmeyi ve kişisel ve akademik hedeflere ulaşmak için çalışmayı içerir.
Sosyal Farkındalık
Farklı geçmişlerden ve kültürlerden başkalarına olumlu bakış açısı geliştirmek ve empati kurmak, davranış için sosyal ve etik normları anlamak ve aile, okul ve toplumsal kaynakları ve destekleri tanıma becerilerini içerir.
İlişki Becerileri
Farklı kişi ve gruplarla sağlıklı ve ödüllendirici ilişkiler kurma ve sürdürme becerisi. Bu, net bir şekilde iletişim kurma, aktif dinleme, işbirliği yapma, uygunsuz sosyal baskıya direnme, çatışmayı yapıcı bir şekilde müzakere etme ve gerektiğinde yardım arama ve sunmayı içerir.
Karar Verme Sorumluluğu
Etik standartlar, güvenlik kaygıları, sosyal normlar, çeşitli eylemlerin sonuçlarının gerçekçi değerlendirilmesi ve benlik ve diğerlerinin refahı temelinde kişisel davranış ve sosyal etkileşimler hakkında yapıcı ve saygılı seçimler yapma yeteneğini içerir.
Öğrenmeyi Öğrenmenin Kolay Yolları:
Tutku, Öz Farkındalık, Merak ve Hassasiyet
Okulda Öğrenme Toplulukları Kurun ve Destekleyin
CASEL ve NSCC Sınıf öğretmenleri ile birlikte sosyal ve duygusal öğrenme (SEL) entegrasyon yöntemleri etrafında strateji geliştiriyorlar. Bu kapsamda öğrencilerin sosyal becerilerini ve duygusal zekalarını geliştirmeyi sağlayan akademik araçlar geliştirip destekliyorlar.
Bununla birlikte, en büyük sorunlardan biri, sosyal ve duygusal öğrenme sistemlerinin organizasyonları ve eğitimcileri, okulda veya başka mekanlardaki öğretme ve öğrenme topluluklarına nasıl entegre edecekleri sorunudur.
Özellikle sınıf içi eğitimin diğer alanlardan farklı olarak, sosyal ve duygusal öğrenme (SEL) alanındaki “en iyi uygulama alanı” olması bakımından en merkezi konumda bulunuyor.
Uygulama Sorunları
Sosyal ve duygusal öğrenme aslında yeni bir buluş değil. Bu toplumsal düzeydeki örtük öğrenme kavramı içinde zaten var olan bir eğitim biçimidir. Hepimiz bir ailede doğduk, bir sosyal ortamda çocukluğumuzu yaşadık, sevdik ve sevildik, gençliğimiz akran gruplar içinde geçti vs.
Görüyorsunuz, aslında toplumsallık içinde sosyal ve duygusal öğrenme var. Bu öğrenme örtük öğrenmedir.
Şimdi buradaki sorun şudur: Sosyal ve duygusal öğrenmeyi okulda, sınıfta, okul ikliminde sistematik ve amaçlı bir şekilde nasıl uygulayabiliriz?
Eğitimcilerin karşılaştığı en yaygın zorluklardan biri, örtülü Sosyal ve Duygusal Öğrenme (SEL) öğretiminden açık SEL öğretimine geçmektir.
Hatta bazı öğretmenler “Bunu zaten yapıyoruz!” diyorlar. Ama bu söz tanımsız bir sözdür. Bu öğretmenlere, “Haydi her ders için oturup o derse ait bir sosyal ve duygusal öğrenme bağlamlı içerik geliştirelim!” dediğinizde işin ciddiyet boyutu ortaya çıkıyor.
Okul genelinde, sınıf özelinde SEL verilerini, sosyalleşme öncesi öğretim stratejilerini, SEL ve ergen gelişiminin teorik yapılarını da hesaba katarak her disiplin için açık, anlaşılabilir, uygulanabilir, ölçülebilir bir sosyal ve duygusal öğrenmeyi (SEL) tanımlamaya başlayabiliriz.
Karşılaşılması muhtemel bir diğer zorluk, SEL alanındaki mevcut araştırmaların çoğunun ilkokul ve ortaokul programlama çabalarına odaklanmasıdır.
Sosyal ve Duygusal Öğrenmeye (SEL) ilişkin yazılı kurallardan üç örnek:
- İlke 1. Öğrenme birden fazla sosyal bağlamda yer alır.
- İlke 2. Kişilerarası ilişkiler ve iletişim, hem öğretme-öğrenme süreci hem de öğrencilerin sosyal-duygusal gelişimi için kritik öneme sahiptir.
- İlke 3. Duygusal refah, eğitim performansını, öğrenimini ve gelişimini etkiler.
Sözgelimi, eğer buna benzer bir dizi sosyal duygusal öğrenme ilkesi herhangi bir sınıf düzeyinde yazdıysanız, peki, bu ilkeleri sınıfa nasıl uygulayacaksınız? İşte uygulama basamağında işin ciddiyet boyutu önem kazanıyor.
Bu programlar ilk ve ortaokul seviyesinde SEL becerilerini geliştirebilirken bu kolay oluyor. Ama ergenlik dönemi olması ve gençlik çağı etkisi nedeniyle lise seviyesinde de benzer başarıyı yakalamak zordur.
Bu nedenle lise öncesini hedefleyerek, her ders için SEL boyutuna dikkat çekecek program girdilerine gereksinim vardır.
