Sahne Hipnozu Nedir? İnsanları Sahnede Garip Davranışlar Yaptırmaya İkna Eden Güç Nedir? – Bir hipnoterapisti ilk kez ziyaret eden her üç kişiden en az biri, sahne hipnozu olarak bilinen gösteriyi (şovu) izlemiştir. İnsanlar sahne hipnozundan etkileniyorlar. Bu makale, klinik hipnoterapistler olarak bilinen ve gerçekten hipnozu tıbbi bir tedavi amacıyla uygulayan hekimler ile gösteriye ve seyircilere hoş vakit geçirmeye yarayacak bir sahne şovu yapmayı amaçlayan hipnozcular arasındaki farkı açıklamayı amaçlamaktadır.
Bu konuda sitenizde iki makale yayınlanmıştı. Bunlardan biri olan “Hipnoz Olmaya Yatkın Mısınız?” başlıklı yazıyla hipnoz olmaya yatkın insanlarla sahne hipnozu arasındaki ilişkiye dikkat çekmiştik. Kaçırdıysanız bu makaleyi de okuyabilirsiniz. Yazının linki aşağıda “Tavsiye Edilen Makaleler” bölümünde verilmiştir.
Sahne Hipnozu – TV’de veya canlı olarak, hiç sahne hipnozu izlediniz mi? Eğer izlediyseniz, hiç şüphesiz insanların bir sürü garip şeyler yaptığını görmüşsünüzdür.
Sahne hipnozuna maruz kalan bir kişi, tıpkı x-ray (röntgen) gözlüklerinden bakan bir insanın gördükleri gibi, salondakileri üzerlerinde kıyafetleri olmayan insanlar olarak görebilir. Salonda bulunan izleyicileri elma veya soğan yerken izleyebilir. Hatta sahneyi destekleyen payandaları bile bir tavuk olarak görebilir. Daha ileri gidip sahnede tavuk gibi gıdaklayabilir. Daha absürdü, tüm bedeninin kontrolünü kaybederek sandalye ile cinsel ilişkiye giriyor gibi davranışlar sergileyebilir.
Bu insanlara ne oluyor da böyle davranabiliyorlar?
Bu davranışlar için görünürde olağandışı bir şey yok, ama neden?
- Bu davranışlara ne sebep oluyor?
- İnsanlar neden böyle şeyler yapıyorlar?
Eh, bu sorunun onlar için hiçbir nedeni yoktur. Gerçekten bu olabildiği kadar basittir. Bunu daha iyi anlamak için, sahne hipnozcusunun ne yaptığını, nasıl yaptığını ve olayın nasıl çalıştığını açıklamamız gerekiyor.
Haydi başlayalım:
Seçim Süreci
Sahne Hipnozu / Sahnedekiler Neden Böyle Davranıyor? – Önce şunu tespit edelim: Sahne hipnotistleri, gönüllülerden hipnotize olma olasılığı en kolay ve en yüksek olanları ve bu tarz gösterilerden mutluluk duyacakları çabucak çözen bir bakıma akıllı birer psikologlardır.
Hipnotist, şüpheli, çekingen, çok utangaç, yapamayacakları fiziksel hareketlerinden belli olan, nevrotik veya isteksizce sahneye sürüklenenleri kolayca eleyecektir. Zaten hipnotist, henüz sahneye ilk girdiğinden itibaren seyircileri gözleriyle hızlıca taramıştır bile…
Hipnotist daha sonra gözüne kestirdiklerinden iyilerini seçecektir. Hipnotize edilmesi zor tipleri de bilir. İster katılıp ister katılmayın, eğlence budur.
Sahne hipnozcusunun işi seyircinin hoşuna gidecek bir gösteri yapmaktır. Gelecekteki başarısının temeli budur. Sonuçta hiçbir kulüp ya da tiyatro sahibi, eğlendirmeyen bir hipnozcuyu neden tutsun?
Bir kez seçildikten sonra, usta sahne hipnotisti şöyle bir şey söyleyecektir:
“Şimdi, sen burada bulunanların en harikasısın; bu yüzden seni seçtim. Ve hipnozu kabul etme yeteneğinin zeka ile bağlantılı olduğunu kanıtladın. Bu yüzden güçlü bir telkin için benim söyleyeceklerime odaklanın!”
Sahne Hipnozunun Psikolojisi
Sahne Hipnozu – Etkili bir girişten sonra, sahneye gelen katılımcılara kendinden emin bir ‘operatör‘ edasıyla “uyumaları” ve “kendilerini akışa bırakmaları” söylenir. Bir hipnozcunun izleyicilerin önünde ve sahne spotları altında, etkisine alıp da telkin edebileceği çok insan yoktur. Telkin sonrasında kişi hipnoz olmadığı zaman hipnotistin söyleyeceği de bellidir: “Üzgünüm! Bu işe yaramadı!”
Evet, birçok insan o anda hipnozun işe yaramadığına inanacaktır. Ama hipnozcuyu kusurlu görmeyecektir. Çünkü hipnotist önceden hipnoz ile zeka arasında bir bağ kurarak, seyircileri, hipnozun gerçekleşmeme durumunda kendisini değil, hipnoz olmayanları suçlamaya şartlandırmıştır.
Sonunda bir şey olup olmaması pek de önemli değildir; çünkü hipnoz olacak bir veya birkaç katılımcı mutlaka çıkar. Sonunda hipnotize olurlar. Hipnotize olduklarını kabul etmiş olurlar. Hipnotize olduklarını bildiğinden, hipnozcunun istediği her şeyi – makul bir şekilde – yapmak zorunda kalacaklardır.
Bazı katılımcılar hipnozun bir gerçek olarak işe yaradığını sorgulamaksızın kendilerinden geçerek kabul edeceklerdir. Bu tip insanların sahip oldukları inanç sistemi hipnozcunun bir bakışla da olsa ona yaptığı telkine açık oldukları yönündedir. Bunu salondaki diğer insanlardan farklı olarak hissetmeyeceklerdir.
İnanç, Beklenti ve Gerçekleştirme İsteği
Sahne Hipnozu – Sahne hipnozuyla ilgili dikkate değer bir şey daha vardır. Hipnozun, hipnotize edilen kişiyle veya hipnotize edilen insanlarla çok daha fazla ilgisi vardır. Hipnotize olma beynin inanması ve güvenmesi üzerine kurulur. Sahne hipnozunda katılımcı beyninin de biraz eğlenmeye hazır olması hali vardır. Ayrıca, ortamda hem eğleneceksiniz , hem de, “haa öyle mi, hipnoz ortamındaydım?” deme alternatifine sahip olacaksınız. Ayrıca şova katılanların bu işe gönüllü olduklarını, telkine ve hipnotize edilmeye daha yatkın olan insanların arasından seçildiğini de unutmayın.
Hipnotize edilmesi zor olan bir kişinin, insanların sahnede komik ve garip davranışlar yapmasını sağlayan gücün ne olduğunu anlaması pek de kolay değildir. Bu konu için yazının altında linki verilen “Hipnoz Olmaya Ne Kadar Yatkınsınız?” başlıklı yazıyı da okumalarını tavsiye ediyorum.
Sahnede, gizemli Doğu mistisizminden kazandığı hipnotik güçlerini geliştiren ve tüm izleyiciyi bir dakika içinde hipnotize edecek iddiası olan ünlü bir hipnotist ve otorite olarak ilan edilsem, ben de bu kitlenin % 90’ını dramatik ritüeller veya başka bir şeyler yaparak hipnotize edebilirim. Çünkü izleyicilerin büyük bir kısmı böyle bir imaja inanırılarak gelip salonu doldurmuş durumdadır. Böyle bir inanmayla insanlar zaten % 50’den fazla ihtimalle hipnoz olmaya eğilimli olacaklardır.
Gerçekten de “çok iyi bir hipnotist” olsam, bunu kimse bilmese ve sahneye çıkarken beni bir “Kamyon şoförü” veya “İnşaatçı” olarak etselerdi, hipnoz yapmam neredeyse imkansız hale gelirdi.
Özetle, hipnozcuya karşı salondakilerin olumlu önyargıları, hipnotistin işini ve hipnotize etmesini kolaylaştırmaktadır.
Hipnoz, insanları kendi içlerinde daha rahat ve daha güvende hissetmelerini sağlama eğilimindedir. Bu güven duygusu, hipnoz olmak için sahneye çıkan kişideki olumsuz duyguları engeller; bu nedenle hipnoz için seçilenler istedikleri küçük ‘görevleri‘ neşeyle yerine getirirler. Ama gelin görün ki, hipnoz etse de, bu tür eylemleri normal bir uyanma durumunda gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceklerinden emin olamayız. Çünkü hipnoz olan kişideki utangaçlık, içe dönüklük ve kendine ket vurma, engelleme, cinsiyet farklılıklarından dolayı çok sayıda gizli istek ve arzuyu nasıl göz önüne alıp da uyandıracaktır?
Sahne Hipnozu – Eğlence Başlıyor
Hipnotize Edilen Kişi Gönüllü ve İşbirliğine İstekli Bir Yapıdadır.
Hipnoz, bir bireyin gizil duygularını harekete geçirir. Bu, insanların gerçekten yapmak istediklerini, ama gerçek hayatta yapamadıklarını yapma fırsatı sunar. Ne olacağını tam olarak bilerek gönüllü olurlar. Aslında tüm olan biten, yapılmasına izin verilenleri yapmalarıdır. Yoksa kendilerinden bir şey yapmamaktadırlar.
Hipnoz, insanların gerçekten yapmak istemedikleri şeyleri yaptıramaz. Bu, ahlaki kod, neyin yanlış ve neyin doğru olduğuna dair gerçek inanç, hipnoz tarafından ihlal edilemez.
Hipnoz kişiye sadece şunu yaptırabilir: Önerilen eylemin gerçekten ahlaki inançlarına uyduğuna ikna etmeli ya da bir tür hile ve yalan telkin ederek ihlal ettirebilir. Ancak bu hipnoz olmaz, yeniden şekillendirme olarak bilinen psikolojik bir süreç olurdu. Bunun için zaten hipnoza da gerek yoktur.
Ayrıca, hipnotistin gerçekten orada olmak isteyen, eğlenceye katılmak isteyen ve onlardan ne beklendiğinin çok iyi farkında olanları çözdüğünü de unutmayalım.
Aslında sahne hipnozu bir sahtekarlık değil, sadece bir şovmenliktir veya şovmenliğe gönüllü olarak yardım etmektir. Ayrıca yaptıklarının bilinçli olarak farkında oldukları halde, “bipnoz altında farkında değildim” gibi bir savunma alternatifi de kolayca başvurabilecekleri makul bir araçtır.
Sahne Hipnotisti ile Klinik Hipnoterapisti Arasında Ne Fark Vardır?
Sahne Hipnozu – Hipnoz hipnozdur ve sahne şovmeni için özel bir çeşidi yoktur. Ancak, iş unvanının yanı sıra, sahne hipnotisti ve klinik hipnoterapist arasında bir dünya dolusu fark vardır.
Sahne hipnotisti, gösteriyi seven yetenekli bir kullanıcıdır ve yaklaşımının, şovunun, inancının ve konularının basit görevleri yerine getirme isteğine sahiptir.
Klinik hipnoterapisti, insan ruhuyla ilgili bilgisine, güvenilir ve şefkatli bir şekilde hipnozla ilgili fenomenlerin anlaşılmasına yardımcı olur; böylece aradıkları değişim konusunda yardım kabul etmeye hazır olan insanlara hizmet verir.
Sahne hipnotisiti şov yapmayı amaçlar, klinik hipnostisti ise tedavi amacıyla hastasını hipnotize eder.
Hipnoz; birinde amaç, diğerinde ise bir araç olarak kullanılır.
Hipnoz, insanın doğal yapısında bulunan, tabiri caizse yoğun bir dalgınlık durumudur. Her an her durumda yaşanabilir.
Hipnoterapi ise, bu dalgınlık ve konsantrasyon durumunu kullanarak, bilinç ve bilinç altına yönelik, uzman tarafından uygulanan destekleyici bir terapi yöntemidir.
Hipnozu kullanarak hipnoterapi uygulayan kişiye, uzman hipnozitör denir.
Tavsiye Edilen Makaleler:
Hipnoz ve Hipnoterapi – Hipnoz Olmaya Ne Kadar Yatkınsınız?
