REM Uyku Felci

REM Uyku Felci / Uyurken Beyin Motor Hareketleri Neden Felç Ediyor – Hiç uykunuzda, yani rüyanızda yardım istemek veya sesinizi birilerine duyurmak için bağırmak isteyip de ses çıkaramadığınız oldu mu?

Uykunuzda sizi tehdit eden veya korkutan birine veya bir şeye vurmak istediğiniz halde yumruğunuzu sallayamadığınız ve kendinizi çaresiz hissettiğiniz oldu mu? Kesinlikle olmuştur.

Bu durum REM uykusu sırasında beyindeki motor hareketleri yöneten bölgenin (kasları hareket ettiren bölge) felç durumunda olmasıdır.

Yaşanan durum, rüyada hareket edememenin verdiği hisle kısmen rahatsız edici gibi görünse de sizi koruyan sağlıklı bir sistemdir. Sizi korkutan veya tehdit eden şeye olanca gücünüzle (uykuda olduğunuzu bilmeden) yumruğunuzu sallayabildiğinizi bir düşünsenize! Duvara okkalı bir şekilde olanca gücünüzle vurup elinizi parçalama riskiyle karşı karşıya kalmaz mıydınız?

Evde uyuyan aile fertlerinin rüyaları sırasında yardım istemek için çılgınca bağırabildiklerini bir düşünün. Bir de bunun her akşam tekrarlandığı olasılığını ekleyin. İçinden çıkılması mümkün olmayan sorunlar yaratmaz mıydı?

REM Uykusu Nedir?

REM uykusu, rüyaların çoğunun meydana geldiği, o anda gözlerinizin hareket etmeye başladığı ve rüyanın sonuna kadar göz hareketlerinin devam ettiği uyku halidir. Bu tariften hareketle uyuyan bir kişinin ne zaman rüya gördüğünü, ne zaman rüya görmediğini anlamanız mümkündür. Bunun için uyuyan kişinin gözlerini takip etmeniz yeterlidir. Uyku halindeki kişinin gözü kapalı olduğu halde sanki bir film izliyor gibi göz bebekleri hızla hareket etmeye başlamışsa ve göz kapakları kıpır kıpır ediyorsa, rüya görmeye başladı demektir. Bu uyku haline “REM Uykusu” denmektedir. “REM” ifadesi İngilizce “Rapid Eye Movement” ifadesinin baş harflerinden oluşan ve Türkçe “Hızlı Göz Hareketi” anlamında olan bir kısaltmadır.

Uykunun diğer hali de “NREM” uykusudur. Uyku sırasında hızlı göz hareketleri yoksa veya durmuşsa, bu durum “Non-REM” veya “NREM” olarak adlandırılan göz hareketleri olmayan derin uyku halidir.

REM Uyku Felci Sağlıklı Bir Beyin Fonksiyonudur!

REM uykusu sırasında gözleriniz hareket etmeye devam eder. Ancak potansiyel olarak yaralanmayı önlemek için vücudun geri kalan kasları durdurulur. Toronto Üniversitesi’nden nörobilimciler Patricia L. Brooks ve John H. Peever’in fareler üzerinde yaptıkları bir dizi deney sonucuna göre, beyindeki Gama-AminoBütirik Asit (GABA) ve glisinin nörotransmitterlerinin kasların aktif olmasına izin veren özel beyin hücrelerini kapatarak REM uyku felcine neden olduğunu bulmuşlardır. Bu bulgu, glisinin bu motor nöronların tek başına bir inhibitörü olduğuna dair önceki inançları da tersine çevirmiştir.

REM Uyku Felci Nedir?

REM Uyku Felci, vücut hala REM uykusunda iken, ancak beyin uyanıkken meydana gelir. Duyusal sistemler, göz hareketi ve nefes, uyanıklıktaki ile aynıdır; ancak vücut hareket sistemi felçlidir. Bu, bir kişinin çevresinin ve rüyanın farkında olduğu, ancak REM uykusunun son aşaması tamamlanana kadar hareket edemeyeceği veya konuşamayacağı anlamına gelmektedir.

NREM ve REM uykusu gün içinde öğrenilen yeni bilgilerin eski bilgilerle entegrasyonunu sağlayan ve mutlaka gerçekleşmesi gereken bir faaliyettir. Aksiyon içeren REM uykusu sırasında kas hareketlerini engelleyen REM uyku felci, bu faaliyet sırasında kendimize zarar vermemizi engelleyen sağlıklı bir beyin durumdur.

REM uykusu sırasında kaslara ne olur?

Hızlı Göz Hareketi veya REM uykusu sırasında rüya görülür. REM uykusuyla, beyin sinyallerinde değişiklikler meydana gelir ve bu da vücut kaslarının çoğunda kas uyarılmasının azalmasına neden olur; buna REM uykusu kas felci veya kas atonisi denebilir. Bu, REM uykusunun normal bir işlevi olarak kabul edilir.

REM Uyku Felcinin Olmaması Bir Beyin Rahatsızlığıdır!

Uyku sırasında motor hareketlerin bloklanamaması anormal bir durumdur. Bu anormal durum bir beyin rahatsızlığıdır. Uyku sırasında kişinin farkında olmadan yanındakine tekme atması vb. anormal hareketlere sebep olmaktadır. Bu durum bir çeşit REM uyku bozukluğudur ve bu tip bozukluğa sahip hastalar etrafındakiler için ciddi yaralanmalara neden olabilir.

Araştırmacılar, REM uyku felcini önlemek için hem iyonotropik reseptörleri hem de farklı bir reseptör sistemi olan metabotropik GABAB reseptörlerini bloke etmeleri gerektiğini buldular. Başka bir deyişle, motor hücreler tüm GABA ve glisin kaynaklarından kesildiğinde, REM uyku felci meydana gelmemiştir. Bu da farelerin kaslarının hareketsiz olması gerektiğinde yüksek seviyelerde kas aktivitesi sergilemesine izin verdi. Veriler, iki nörotransmiterin ayrı ayrı çalışmak yerine uyku sırasında motor kontrolünü sürdürmek için birlikte bulunması gerektiğini gösteriyor.

Bu bulgu, insanların rüyalarını gerçekleştirmeye çalışmalarına neden olan bir hastalık olan REM uyku bozukluğu olan kişiler için özellikle yararlı olabilir. REM uyku bozukluğu ayrıca Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların da erken bir göstergesidir.

Çalışma yazarı Peever, “Bu kimyasalların REM uyku bozukluğundaki rolünün arkasındaki kesin mekanizmayı anlamak özellikle önemlidir, çünkü buna sahip olan kişilerin yaklaşık yüzde 80’i sonunda Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif bir hastalık geliştirir. REM uyku davranış bozukluğu bu tip hastalıkların erken bir belirteci olabilir ve bu tip durumları önlemeye veya hatta durdurmaya yardımcı olabilir” demiştir.

Uyuduğumuzda Gerçekte Ne Olur?

Bir kişi uyurken, vücut, çoğu zaman NREM’den geçirilerek, REM (hızlı göz hareketi olan rüyalı uyku) ve NREM (göz hareketi olmayan derin uyku) aşamaları arasında geçiş yapar.

Bir NREM-REM döngüsü genellikle yaklaşık 90 dakika sürer ve 7-8 saat uyku tipik olarak 5 döngü içerir. NREM sırasında vücut, kemik, kas ve cilt onarımı için hormonlar salgılayarak gevşer ve kendini yeniler. Bu döngüde fiziksel enerji geri kazanılır ve bağışıklık sistemi güçlendirilir.

Vücut REM uykusuna geçerken kan basıncı, kalp atış hızı ve solunum hızı artar. Bu, EEG’lerin gösterdiği gibi, rüyaların gerçekleştiği aşamadır. Yoğun patlamalarda ateşlenen nöronların gösterilmesi, bazen bir kişinin uyanık olduğu zamandan daha yoğun olabilir.