Ayna Görüntüsünden Takip Ederek Çizme Görevi (Mirror Tracing Task) – “İşlemsel Hafıza” veya diğer adıyla “Prosedürel Bellek” insanların motor becerileri ile gerçekleştirdikleri işlemleri yapmalarını sağlayan bir çeşit “Bildirilemeyen Bellek“tir. Bu bellekle yapılan işlere örnek olarak araba sürmek, bisiklete binmek, basketbol potasına isabetli basket atışları yapmak sayılabilir. Dikkat ederseniz bu beceriler, birincisi motor hareketlerle yapılan becerilerdir, ikincisi yapılan işler yapılarak gösterebilen ancak bildirilemeyen becerilerdir.
Bir basketbol oyuncusunun nasıl isabetli atışlar yaptığını bildirmesi ve anlatması mümkün değildir. Sadece yaparak yapabildiğini gösterir. Bu tip bellekle gerçekleştirilen becerilerin çoğu otomatik hale gelmiştir ve kısmen bilinçaltı seviyede otomatik olarak yapılmaktadır.
Bilimsel çalışmalarda işlemsel bellekle ilgili bir ilerleme olup olmadığını ölçmek için kullanılan düzeneklerden biri, motor hareketlerle öğrenmeyi içeren “Ayna Görüntüsünden Takip Ederek Çizme Görevi (Mirror Tracing Task)“dir. Görevde, deneye katılan kişilerin motor hareketlerle deneyerek öğrenmelerindeki gelişme seviyeleri ölçülmektedir.
Ayna Görüntüsünden Takip Ederek Çizme Görevi Nedir?
Aynadan izleyerek çizme görevi, el ve göz koordinasyonu ile çizmeniz istenen şekli, direkt elinizi ve kalemi görmeden, el ve kalem hareketlerini bir aynadaki yansımadan görerek çizmeye çalışmanızdır.
Bu çizim işleminde dominant el veya dominant olmayan el kullanılarak çizimin yapılması istenebilmektedir.
Ayna Görüntüsünden Takip Ederek Çizme Düzeneği
Aynadan İzleyerek Çizme Görevinde (Mirror Tracing Task) kullanılan ekipman ve düzenek oldukça basit bir sistemdir. Düzenek basittir ancak yapılan iş basit değildir. Bu öğrenme işleminde, elinizi ayna görüntüsünden izleyerek çizmeniz gereken şekli yapmaya çalışmanız istenir.
Aşağıda aynadan takip ederek çizme görevi için hazırlanmış olan bir düzenek görülmektedir.
Prosedürel bellekle ilgili yapılan deneysel çalışmalarda deneklerden istenen görev, kâğıt üzerinde çift çizgili kanal ile çizilmiş beş uçlu bir yıldız şekli üzerinde, iki çizgiye de değdirmeden ortada olabildiğince hızlı bir yıldız çiziminin yapılmasıdır. Ayrıca bu görevi dominant olmayan elinizle yapmaya çalışmanız gerekecektir. Çizim yapmanız gereken aralığın her dışına çıkmanız veya sınırlayıcı çizgilere değmeniz ceza puanı almanıza sebep olmaktadır. Başarı seviyenizi kullandığınız süre ve ceza puanlarınızın sayısı belirlemektedir.
Aşağıda deneylerde kullanılan örnek bir yıldız şekli görülmektedir. Deneğe çizime hangi noktadan başlayacağını “Start” anlamında yazılmış olan “S” harfi göstermektedir.
Öğrenme ve gelişme seviyesi kişinin görevi tamamlaması sırasında ne kadar süre kullandığı ve kaç kere sınırlara dokunduğu veya taştığı sayı belirlemektedir. Aşağıda böyle bir deneyde bir katılımcının yaptığı hataların kısmen işaretlendiği bir bölüm kâğıt üzerinde görülmektedir.
Bazı işlemsel bellek deneylerinde, alan dışına çıkmayla ilgili yukarıda gösterildiği gibi noktasal işaretlemelerle verilen puanların subjektif olduğu düşünülerek, deneğin kanal dışına çıkma miktarı bilgisayarlarla “piksel sayısı alan” olarak ölçülmektedir.
Illinois Üniversitesi “Project Neuron” adlı web uygulaması ile üniversite öğrencilerine “Ayna Görüntüsünü İzleyerek Takip Etme” benzeri bir deneyimi online olarak sağlamaktadır.
Aşağıdaki resme tıklayarak açılan sayfadan bu deneyimi siz de bizzat yaşayabilirsiniz.
Bilimsel deneylerde laboratuvar şartlarında kullanılmak üzere üretilen standart “Aynadan İzleyerek Çizme Görevi (Mirror Tracing Task)” cihazları da ticari olarak üretilerek satılmaktadır. Bu cihazların fiyatı 800 – 3000 USD arasında değişmektedir. Bu cihazlardan bir tanesi aşağıda örnek olarak gösterilmiştir.
Şekil – Ayna Görüntüsünden Takip Ederek Çizim Yapma Cihazı (Mirror Tracing Lab Equipment)
Tavsiye Edilen Makaleler
Deklaratif Olmayan Bellek Nedir / Bildirilemeyen Bellek Nedir?
Çağrışımsal Hazırlama (Priming) – Bir Tür Bildirilemeyen Bilinçaltı Örtük Bellek
