Oyunlaştırma – İlk bakışta, çocukluğumuzdan bu yana alışageldiğimiz eğlenceli bir eylemden söz ediyor gibiyiz. Oyunlaştırma, bunlardan çok daha fazlasıdır. Bugün birçok kuruluş, müşterileri, tedarikçileri ve çalışanları ile oyunlaştırma tekniğini kullanarak kuruluş amaçlarını gerçekleştirmeye çalışıyor.
Bu yeni terimle ilgili çok fazla yanlış bilgi de kol geziyor; ancak bunun haklı bir nedeni var; o da oyunlaştırmanın faydalarıdır. Çünkü oyunlaştırma öğrenmeyi teşvik eder, büyümeyi sağladığı gibi, katılımı artırmak için inanılmaz derecede etkili bir stratejidir.
Oyunlaştırma (gamification) Nedir?
Oyunlaştırma veya ingilizce ifadeyle “gamification”, temel olarak sistemleri, etkinlikleri, hizmetleri ve kuruluşları geliştirmeye yönelik stratejik bir girişimdir. Diğer benzer stratejik girişimlerden farkı, kullanıcıları motive etmek ve işin içine dahil etmek için oyun oynarken yaşanan deneyimlenenlere benzer süreçler kurgulamasıdır.
Oyunlaştırma için bir başka kısa bir tanım ise “oyun tasarım unsurlarının oyun bağlamı dışındaki durumlarda kullanılması“dır.
Oyunlaştırma birçok farklı alanda incelenmiş ve uygulanmıştır. Bu alanlardan bazıları müşteri sadakati, eğitim, egzersiz, sağlık, dönüşüm oranı, veri kalitesi, doğru zamanlama, medya ve öğrenimdir.
Oyunlaştırma üzerine yapılan araştırmalar, oyunlaştırma çalışmalarının büyük çoğunluğunun olumlu sonuçlar sağladığını göstermektedir. (Kaynak)
Oyunlaştırma, belli bir hedef için dijital olarak sizi oyun kurgusunda yakalayarak planlanmış bir “deneyim tasarımı”dır. Örneğin bir web sitesi tarafından belirli sayıda yoruma katkıda bulunduğunuz için bir rozetle ödüllendirilmiş olabilirsiniz. Kurgulanmış bir kullanım seviyesinde belli bir web sitesindeki farklı özellikleri kullanma ünvanı ve yetkisi kazanabilirsiniz. Bunlar, farkında olmadan bir şirketin oyunlaştırma stratejisinin parçası oldunuzu göstermektedir.
Yine belirli sayıda kurumsal eğitim alıştırmalarını tamamlayarak “usta statüsü“ne ulaştıysanız, oyunlaştırmaya katıldınız demektir.
Oyunlaştırma, yeniliği teşvik etmek, bilgi ve beceriler geliştirmek, müşterilerle etkileşim kurmak ve insanların hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için kullanılabilir.
Anzan Mega Aritmetik Oyunlaştırma Örneği
Örneğin öğrencilere yönelik okullar ve eğitim kurumları çocukların ödev yapma süreçlerini yönetmek veya onlar farkına varmadan seviyelerini ölçmek için “oyunlaştırma” stratejileri kullanabilirler.
Ödev sıkıcı bir rutinken, oyunlaştırma bu süreci katılımı teşvik eden bir yapıya sahip olacaktır. Örneğin Mega Hafıza 5 ile 12 yaş arasındaki çocukların “Anzan Mega Aritmetik Beyin Egzersizleri” eğitim programında “oyunlaştırma stratejisini etkin bir şekilde kullanmaktadır. Örneğin bir eğitmen öğrencilerine bir “meydan okuma (challenge) göndererek öğrencilerin bu meydan okumaya karşılık verirken ödevlerini yapmalarını ve seviyelerini geliştirmelerini sağlamaktadır.
Oyunlaştırma uygun bir şekilde kullanıldığında harika bir fikirdir. Eğlencelidir, rekabetçidir ve kuruluşunuzda önemli rolleri olan kişileri motive etmenin ve onlarla etkileşim kurmanın yararlı bir yolu dahi olabilir.
Sorun şu ki, çoğu kuruluş bunu doğru yapmıyor. Bu tekniği kötüye kullanıyorlar ve sonuç olarak istedikleri sonuçları alamıyorlar. Ve kullanıcılar da etkilenmiyor. Unutmayın, insanları motive etmek yerine, kötü tasarlanmış bir oyunlaştırma stratejisi onları uzaklaştırabilir.
Ancak çeşitli örnekler, oyunlaştırmanın her sorunu çözmeyeceğini ve tüm kuruluşlar için yararlı olmayacağını da göstermektedir. Bu stratejinin sınırları vardır. Oyunlaştırmanın kuruluşunuza hiçbir faydası olmayacağı durumlar da olabilir.
Oyunlaştırmanın Amacı
“Oyunlaştırmanın (Gamification)” amacı, bu tekniği başkalarını güçlendirmek için nasıl kullanacağınızı göstermek ve onların hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmaktır. Tabi arka planda bu oyuna karşılık olarak ulaşılacak stratejik bir hedef de vardır.
Bu strateji insanları manipüle etmek veya sadece kendi hedeflerinize ulaşmak için bir basamak olarak kullanılmamalıdır. Karşı tarafa da bir fayda sağlamalıdır.
Bu stratejiyi doğru uyguladığınızda, iş sonuçlarınızı yönlendirecek ve başkalarının ilgisini çekecektir.
Öyleyse, oyunlaştırma için neden içsel ödüllerin daha etkili olduğunu, oyunlaştırma stratejisi tasarlamaya nasıl başlayacağınızı ve oyununuz için doğru para birimini nasıl seçeceğinizi öğrenmek için okumaya devam edin.
Toronto Çocuk Hastanesi Örneği
Oyunlaştırmanın gerçek hayatta nasıl göründüğünü hayal etmek zor olabilir; bu yüzden bir kuruluşun bu stratejiyi hasta çocuklara yardım etmek için nasıl kullandığına dair bir örnekle başlayalım.
SickKids olarak da bilinen Toronto’daki Hasta Çocuklar Hastanesi, her yıl binlerce çocuğu kanserini tedavi ediyor.
SickKids, Kanada’nın önde gelen çocuk araştırma hastanesidir. Hastalarında en iyilerini kullanabilmesi için ağrı tedavilerinin etkinliğini ölçmeleri gerekir. Bu bilgiler dünyanın her yerindeki hastanelerle paylaşılmaktadır.
Buradaki zorluk, hastanenin çocukların mevcut ağrı düzeyleriyle ilgili günlük raporlara ihtiyaç duymasıdır. Ancak çocuklar her zaman ağrı günlüklerini doldurmazlar, çünkü esas olarak tedavi çok acı vericidir. Bu tutarsız raporlama, doktorların en etkili tedavileri belirlemesini imkansız hale getiriyor.
—– Sponsor Bağlantı —–
5-12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN KONSANTRASYONLARI İÇİN
ANZAN MEGA ARİTMETİK BEYİN EGZERSİZLERİ EĞİTİMİ
—– Yazının Devamı —–
Oyunlaştırmada SickKids Uygulaması Örneği
Ağrı hakkında bilgi toplamak için bir iPhone uygulaması olan “Pain Squad“ı geliştirdiler.
Oyunda, çocuklar özel bir görev grubuna alınıyorlar; görevleri ise acıyı avlamaktır.
Oyunun tasarımcıları, bu süreci eğlenceli hale getirmek için bir oyun yaratmaktan daha fazlasını yapmaları gerektiğini biliyorlardı.
Kendilerini iyi hissetmedikleri zamanlarda bile katılmaları için onlara ilham vermek için bu çocukları derin ve duygusal bir düzeyde meşgul etmeleri gerekiyordu.
Oyuncular olarak çocuklar, daha fazla acıyı avlayıp rapor gönderdikçe yeni bir rütbeye terfi ediyorlardı.
Oyuna çaylak olarak başlıyorlar ve rütbeleri yükseliyor, sonunda bir şef oluyorlar.
SickKids uygulaması oyunlaştırmanın önemli bir yönünü göstermektedir. Strateji öncelikli olarak içsel ve daha çok dışsal ödülleri kullanır; geniş anlamda, dış motivasyondan ziyade içsel motivasyon kullanılıyor. Oyunlaştırmayı diğer ödül programlarından ayıran şey bu içsel motivasyondur.
İçsel Ödül Sistemi
İçsel ödül sistemlerinin üç temel unsuru vardır.
Birincisi, özerklik sunarlar. Kullanıcılar kendi ilerlemelerini yönetebilirler.
İkincisi, ustalık içerirler, bu da kullanıcıların önemli olan bir konuda daha iyi olma yeteneğine sahip oldukları anlamına gelir.
Son olarak, kullanıcılara kendilerinden daha büyük bir şeyin parçası olmaları için ilham veren ve onları güçlendiren bir amaçları vardır.
En iyi oyunlaştırma stratejileri, bu ödül unsurlarının üçünü de içerir. SickKids ağrı yönetimi uygulaması üçünü de içeriyordu, bu yüzden sonuç çok başarılıydı.
Oyunlaştırmada Hatalar
İnsanların oyunlaştırmayla yaptığı en büyük hatalardan biri, oyuncuların hedeflerinden ziyade organizasyonun hedeflerine ulaşmasını sağlamaya odaklanmasıdır.
Oysa, oyunlaştırma stratejisi oyuncuların motivasyonlarını ve hedeflerini ön planda tutması ve onları birincil tasarım hedefi haline getirmesi gerekir.
Diyelim ki kendi organizasyonunuzda oyunlaştırmayı kullanmak istiyorsunuz. Ne yapmanız gerek?
Oyunlaştırma Adımları
Oyuncu merkezli bir tasarım geliştirerek başlamalısınız. Bu, oyuncu deneyimini kullanıcı hedefleri etrafında tasarlamaya odaklandığınız anlamına gelir.
İlk olarak, iş hedefleriniz hakkında dikkatlice düşünün. Oyunlaştırmanın kullanıcılarınızı güçlendirmesi ve hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olması gerekirken, ikincil bir amaç olarak da kuruluşunuzun hedefleri karşılamasına yardımcı olması gerekir. Öyleyse, başarının size nasıl göründüğünü yazın.
Bundan sonra başarı ölçütlerinizi belirlemeniz gerekir. Oyunlaştırma söz konusu olduğunda bazı kuruluşların belirsiz hedefleri vardır. Bunlar net olmalıdır.
Oyunlaştırma ile neyi başarmak istediğiniz konusunda net olun. Örneğin, web trafiğinizi bir yılda yüzde 50 artırmak veya yılsonuna kadar beş yeni ürün projesi başlatmak isteyebilirsiniz.
Bir sonraki adımınız hedef kitlenizi tanımaktır. hedef kitleniz kimler? Şirketinizi veya kuruluşunuzu ne için kullanıyorlar? Gerçekten neyi önemsiyorlar? Buradaki amacınız, kullanıcılarınızın gizli ihtiyaçlarını tespit etmektir, böylece bu ihtiyaçları karşılayan bir program tasarlayabilirsiniz.
Birden fazla hedef kitleniz olabilir ve bu sorun değil. Oyuncu karakterleri oluşturarak bu farklı hedefleri net tutmaya yardımcı olabilirsiniz. Bunlar, motivasyonlarını, hedeflerini, kişiliğini ve hedeflerini tanımlayan her bir farklı oyuncu türünün “resimleri” dir. Oyuncu karakterlerini tartışmalarınızı ve kararlarınızı yönlendirmek ve kullanıcılar için daha iyi bir deneyim oluşturmak için kullanabilirsiniz.
Oyunlaştırma ne “değildir”?
1-) Her şeyi oyuna çevirmek değildir. Her uygulama oyuna dönüşemeyebilir. İstenilen uygulamanın oyunlaştırma kurallarına uyumlu olması gerekir.
2-) İş yerinde oyun oynamak değildir. Solitaire tarihin en çok oynanan bilgisayar oyunlarından biri (2003 yılında 9 milyar saat oynanmış) ve sıklıkla iş yerlerinde oynandığı malum fakat iş hedeflerine faydası tartışmaya açık olmaya devam ediyor (!).
3-) Oyunların iş kapsamında kullanımı değildir. Mc Donald’s’ın Monopoly promosyonu, günümüzdeki anlamıyla oyunlaştırma kavramına görece yakın olsa dahi tam bir örneği olduğunu söylemek zor. Kendi başına bir oyun olan bu promosyon, oyunlaştırmanın yaptığı gibi, mevcut sistemdeki davranışları oyun elementleri ile buluşturma amacı gütmüyor.
4-) Serious Games (Ciddi Oyunlar) Değildir. Bunlar; amaçları nispeten ciddi addedilen, savunma sanayi, tıp gibi alanlarda daha çok eğitim amaçlı kullanılan, kendi gerçekliğini inşa eden “oyunlardır”.
5-) Sadece PBL (Puan, Rozet, Liderlik Tablosu) değildir. Bu bir formül gibi görünüyor ama değil, maalesef. Oyunlaştırma tümü ile insan ve bağlam odaklıdır ve bu da onu sürekli izlenmesi ve iyileştirilmesi gereken bir hale sokar. Örneğin bir pazarlama uygulamasında faydalı olabilecek liderlik tablosu elementinin okul öncesi eğitimde faydadan çok zararı olacağı açıktır.
6-) Oyun Teorisi değildir. Oyun teorisi matematik temelli teknikler ile (algoritmalar, formüller, nümerik çözümlemeler) stratejik karar verme süreçlerinin incelenmesi ile ilgilenir.
