Okuma Hızıyla İlgili Gerçekler / Bu Okuma Hızları Doğru Mu – Pek çok okuma ve anlama eğitim programı ve yaklaşım, araştırmaya dayalı olduğunu, inanılması imkânsız okuma hızında anlama sağladığını ve bilimsel olduğunu iddia ediyor, ancak bu yaklaşımlarla ilgili araştırmayı bulmak için gerçekten kazmaya başladığınızda, durumun hiç de öyle olmadığı açıkça görülüyor.
Matematik hesapla inanılması imkânsız okuma hızı ve anlama oranı iddiaları dün de vardı bugün de var. Daha önce “Okuma Hızı – İhtilaflar ve Gerçekler” konulu, hem yurtdışındaki hem de Türkiye’deki asılsız iddiaları “Guinness Hızlı Okuma Rekorlarını Onaylamaktan Neden Çekildi?” başlıklı bir yazıyla, o dönem “Hızlı Okuma Derneği” eş başkanı olan Sn. Soner Polat paylaşmıştı.
Asılsız iddiaların ardı arkası kesilmiyor. Hızlı Okuma Derneği Facebook sayfasına mesaj göndermiş olan “Sema Esma” adlı bir vatandaş mesajında aynen şunları yazmış:
Merhaba,
Bir hızlı okuma eğitimine katıldığımızda ne kadar sürede hızımızı 36 binlere filan çıkarabiliyoruz?
Bu nasıl mümkün?
Bir tane hesap gördüm paylaşımlarda, İnstagram’da, çocukların okuma hızını en az 10 binlerden söylüyor.
Sayfayı çevire çevire saniyede kitabı okuyuveriyorlar.
Nasıl olur bu?
Şuradan izleyebilirsiniz , bunda hız 26 bin olmuş güya? (+ bahsedilen İnstagram hesabının ve hesaba ait iki adet videonun linkleri verilmiş)
Sizler dernek olduğunuza göre bilebilirsiniz. Bunlar doğru mudur?
Çocuklarımızı böyle yerlere umutlanıp gönderelim mi?
10 gün içinde yapıyormuş bu eğitimi.
Cevap yazarsanız sevinirim.
Genellikle bu tip yazılar yazmak istemiyorum ancak tek tek mesajlara cevap yazmaktansa, link vererek hazır yazılmış bir yazıyla sorulara cevap vermek daha pratik oluyor. “Sık Sorulan Sorular” ve cevapları gibi.
Hızlı Okuma Derneği yazılan mesajın bahsettiği böyle bir instagram hesabının olup olmadığını incelediğinde, böyle bir gerçek hesabın olduğunu görmüştür. Amacımız ilgili hesabı teşhir etmek değil, asılsız iddiaları teşhir etmektir. Bu nedenle ilgili instagram hesabının tanınmasını engellemek için ilgili bazı resimler soldurulmuş ve bazı yazıların üzeri kapatılarak aşağıda paylaşılmıştır.
Gönderilen mesajda verilen linklerdeki videoların da ilgili hesaba ait olduğu görülmüştür. Videoların ilgili hesap sahibi tarafından reklam amaçlı olarak çekildiği ve alenen web ortamında paylaştığı anlaşılmaktadır. Amacının, başkalarının asılsız iddialarının daha da üzerine çıkarak, kendisinin çok daha iyi olduğunu iddia ederek öğrenci kaydı çekmek olduğu anlaşılmaktadır. Aşağıdaki videoyu izleyerek çocukların okumadan sadece nasıl hızla sayfa çevirdiklerini bir izleyin. Ayrıca videonun hemen sağ tarafındaki hesap sahibinin aşırı iddialı açıklamalarını da okuyun.
Aşağıda verilen diğer bir videoda, instagram hesap sahibinin öğrencisinin dakikada 26 bin kelime okuduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya tanık olarak gösterilen öğrenci masumdur. Video muhtemelen öğrencinin veya ailesinin öğretmenini kırmamak için veya kendilerinin de bu iddialara inandırılmış olmasının (inandırılmanın nasıl olduğu aşağıda ayrıca açıklanmıştır) bir sonucudur. Bırakın beynin çalışma prensipleri ve nörobilim açıklamalarını, iddianın mümkün olmadığını basit birkaç matematik hesapla sade bir vatandaş da kolayca anlayabilir;
1-) Aşağıda izleyeceğiniz videoda iddia edilen, öğrencinin dakikada 26 bin kelime okuması mümkün değildir. Bırakın okumayı, bir dakikada 26000 kelimelik sayfayı karıştırmadan hızla çevirmeniz bile zordur. Öğrencinin böyle bir hızda okuma yapılabilmesi için dakikada 104 sayfa çevirmesi gerekir. Şöyle ki: Normal bir kitap sayfasında ortalama 250 kelime vardır. Öğrencinin dakikada 1000 kelime okuması için 4 sayfa çevirmesi gerekir. Öğrenci dakikada 26 bin okuduğuna göre, dakikada bunun 26 katı sayfa çevirmesi gerekir ki, bu dakikada 104 sayfa çevirmeyi gerektirir.
2-) Diğer bir hesap da şöyle yapılabilir; Örneğin daha üst seviyedeki bir TYT sınavında sorulan Türkçe ve paragraf sorularının tamamı 4500 kelime civarındadır. Bu durumda dakikada 26 bin kelime okuyan bu çocukların böyle bir sınav sorularının tamamını sadece 11 saniyede bitirmeleri gerekir. Size mantıklı geldi mi, ne dersiniz?
Peki, Öğrenci Okuma Hızının 26 Bin Olduğuna Nasıl İnanıyor?
Bir kişinin sayfaları çevirdiğinde okuyor ve anlıyor mu, yoksa sadece sayfaları mı çeviriyor sorusunun cevabı ciddi bir “Ölçme ve Değerlendirme” işidir. Yöntem şöyle çalışır; Kişiye daha önceden hiç görmediği ve okumadığı “özel yazılmış bir okuma parçası” verilir. Okuduğunu iddia eden kişiye, “tarafsız bir ölçme ve değerlendirme uzmanının hazırlamış olduğu“, okunan parçayla ilgili sorular sorulur ve anlama oranına bakılır. Anlama oranı % 60’ın altında ise kişi sadece sayfaları çevirmiş demektir. Kişi diskalifiye olur.
Okuma hızı ve anlama oranının ölçülmesinde püf noktası 1-) Özel yazılmış okuma parçası ve 2-) Bu okuma parçası için özel hazırlanmış ölçme ve değerlendirme sorularıdır. Bunlar olmazsa, istediğiniz kişiye istediğiniz okuma hızında okudun dersiniz ve hatta kişiyi de (yukarıdaki videoda olduğu gibi) okuduğuna ve anladığına da sağlam bir şekilde inandırırsınız.
Nasıl mı? Şu şekilde: Öyle yanlı bir ölçme ve değerlendirme soruları hazırlarsınız ki veya öyle okuma parçaları seçersiniz ki, kişi parçayı okumasa da, genel kültür, ansiklopedik bilgi ve mantık yürüterek doğru cevapları verebilecektir. Yani kişi okumasa da sorulara doğru cevap verebilecektir.
“Bir Dakika, Öğretmen Doğru Söylüyor Galiba (!)” Tuzağı
Bir öğrenciye sen sadece sayfaları çevir, bilgiler sayfayı gördüğünde beynine girecek, anladığını göreceksin derseniz, öğrenci de sadece sayfaları çevirecektir. Önce kendisi buna inanmayacak ve inanmayarak yapacaktır. Ancak sorulan sorulara genel kültür, mantık yürütme ve ansiklopedik bilgilerle farkında olmadan doğru cevap vererek 80, 90 veya 100 aldığında, “Bir dakika, herhalde öğretmen doğru söylüyor!” demeye başlayacaktır. Bunu arka arkaya benzer parçalarla defalarca yaparak öğrencinin sürekli yüksek anlama puanı almasını sağlarsanız, öğrencinin bu inancı daha da pekişecektir. Ayrıca bu durum onun gönlüne de hoş gelecektir. öyle ki, öğretmen de bu durumdan çok memnundur ve kendisini de çok sevmektedir. Bir süre sonra, öğrenci artık öğretmenin bir numaralı savunucusu da olacaktır (Yukarıdaki videodaki öğrencinin içten savunduğu gibi).
Yukarıda anlatıldığı üzere okumadığı halde anladığını düşünen bu çocuklar, buna inanmayan diğer öğrencilerin de kendilerinden şüphe etmelerine ve aynı şeye inanmalarına sebep olacaktır. Artık bu çocukları kaybettiniz demektir. Bu çocuklar artık okumadan sayfaları çevirdiklerinde anlayabileceklerine inanan çocuklar olmuşlardır. Geçmiş olsun…
“TV’de Haber Olmuşsa ve Yapay Zekâ Onaylamışsa Doğrudur (!)” Tuzağı
Bu vesile ile yine mesaj atılarak derneğimize “Bu haberde yayınlanan bilgiler doğru mu?” diye sorulan bir başka yayın daha sunmak istiyorum. Haberdeki çocuklar yukarıda verdiğim örneklerdeki gibi “dakikada 10 sayfa“, “dakikada 26 bin kelime” ve “dakikada 22 bin kelime” okuduklarını söylüyorlar. “Peki okuduklarını anlıyor musun?” diye sorulan soruya, “Yapay zeka % 80’den düşük anlama oranı olursa okuma hızınızı onaylamıyor.” diyerek cevap veriyorlar. Bunlar da yapay zeka onayladı safsatasıyla, anlayarak dakikada 26 bin kelime okuduklarına inandırılmış olan çocuklar. Yanlış anlamayın, safsatanın yapay zekâda değil, sözde yapay zekâ diye kurgulanmış algoritmada ve anlamayla ilgili hazırlanmış olan sorularda olduğu anlaşılıyor. Videoda veliler konuşuyor, öğrenciler konuşuyor ve hatta bir İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü bile konuşuyor. İzleyin ve yukarıda sorduğumuz sorular çerçevesinde haberi kendiniz değerlendirin.
Karar sizin…
Melik Duyar
Hızlı Okuma Derneği Başkanı
www.HizliOkuma.org
Tavsiye Edilen Makaleler:
Guinness “Hızlı Okuma Rekorları”nı Onaylamaktan Neden Çekildi?
Okumanın Nörobilimi – Okuma Beynin Hangi Bölümlerini Kapsıyor?
