Öğretmenlik – Hangi Öğretmenler Unutulmaz? Bazı öğretmenler yıllar geçse de hafızalardan silinmez. Onlar, sadece ders anlatan değil; yüreğe dokunan, öğrencinin ruhunu aydınlatan, hayat yolculuğunda pusula olan kişilerdir. Bilgiyi ezberletmekten öte, merakı uyandıran; öğreten değil, öğrenmeyi sevdiren; katı kurallarla değil, sevgi ve ilhamla yönlendiren öğretmenlerdir unutulmaz olanlar. Bir öğrencinin gözünde fark edilmenin, bir yüreğe umut olmanın değerini bilenler, yalnızca bir meslek icra etmezler; bir hayat inşa ederler.
Unutulmaz bir öğretmen olmak, dersin sınırlarını aşarak hayata dokunmaktan geçer. Öğrenciyi sadece akademik başarıya değil, karakter ve erdem yolculuğuna da hazırlayan, onlara kendilerini keşfetme cesareti veren öğretmenler, hafızalarda ve kalplerde derin izler bırakır. Bugün bizden ders alan öğrenciler, yarın bizi hatırladığında sadece bir öğretmen olarak değil, hayatlarına yön veren bir ışık olarak anıyorsa, işte o zaman gerçekten unutulmaz olmuşuz demektir.
Öğretmen Etkisi Unutulmaz!
C. Kirabo Jackson’ın “What Do Test Scores Miss? The Importance of Teacher Effects on Non-Test Score Outcomes” Kaynak-1 (Test puanları neyi gözden kaçırıyor? Öğretmenin Sınav Dışı Sonuçlar Üzerindeki Etkilerinin Önemi) başlıklı çalışması, öğretmenlerin öğrenciler üzerindeki etkilerinin yalnızca test skorlarıyla sınırlı olmadığını, aynı zamanda devamsızlık, disiplin cezaları, ders notları ve sınıf geçme oranları gibi test dışı davranışlarla da ölçülebileceğini ortaya koymaktadır. Araştırma, öğretmenlerin bu test dışı davranışlar üzerindeki etkilerinin, öğrencilerin lise mezuniyeti ve üniversiteye devam etme gibi uzun vadeli başarılarını test skorlarından daha güçlü bir şekilde öngördüğünü göstermektedir.
Bu bulgular, öğretmen kalitesinin değerlendirilmesinde yalnızca test skorlarına odaklanmanın yetersiz olduğunu ve öğretmenlerin öğrencilerin bilişsel olmayan becerileri üzerindeki etkilerinin de dikkate alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Test skoru ve test dışı ölçütlerin birlikte kullanılması, öğretmenlerin öğrenciler üzerindeki uzun vadeli etkilerinin tahmin edilebilirliğini iki katından fazla artırmaktadır.
Öğrenci Motivasyon İster!
Jackson, Kuzey Carolina’daki 570.000’den fazla öğrencinin verilerine bakarak, “öğrencilerin motivasyonu, yeni durumlara adapte olmaları ve kendi kendini düzenleme yeteneğini içeren beceriler” üzerinde duran dokuzuncu sınıf öğretmenlerinin öğrencileri, derse katılım, derslerden alınan notların yüksekliği ve akranlarına göre mezun olma olasılıkları daha yüksek çıktı. Ayrıca öğretmenlerin bu uygulaması lise bitinceye kadar devam etti.
Jackson’ın işaret ettiği sorun, gelecekteki başarı için değerli olan becerilere okullarda az önem verilmesi ve önem verilse bile bu konunun test edilmemiş olmasıdır.
Bu öğretmenler öğrencilerin sınav puanlarını yükseltmelerinden ötürü övgüler alırken, Jackson’ın analizi, katılımcılık gibi öğrenci davranışlarını geliştiren öğretmenlerin, bu öğrenciler için daha iyi uzun vadeli sonuçlar aldıklarını göstermektedir. Jackson, öğrencilerin tanınmayan becerilerinin ölçülmesinde bir artışın, lise mezunu olma olasılığını, test puanlarında benzer bir artış için 0,12 puan ile karşılaştırıldığında 1,47 puan artırdığını tespit etti.
Tim Kautz, James J. Heckman ve diğer araştırmacıların “Fostering and Measuring Skills: Improving Cognitive and Non-Cognitive Skills to Promote Lifetime Success” (Becerilerin Eğitilmesi ve Geliştirilmesi: Yaşam Boyu Başarıyı Teşvik Etmek İçin Bilişsel ve Bilişsel Olmayan Becerilerin Geliştirilmesi) başlıklı çalışması, bilişsel ve bilişsel olmayan becerilerin geliştirilmesinin bireylerin yaşam boyu başarısında kritik bir rol oynadığını vurgulamaktadır. Araştırma, geleneksel IQ ve başarı testlerinin, iş gücü piyasasında, okulda ve diğer birçok alanda değerli olan kişilik özellikleri, hedefler, karakter ve motivasyon gibi bilişsel olmayan becerileri yeterince ölçemediğini belirtmektedir. Bu bilişsel olmayan becerilerin, birçok sonuç için öngörü gücünün bilişsel becerilerle eşit veya daha yüksek olduğu ifade edilmektedir. Kaynak-2
Çalışma ayrıca, beceri gelişiminin dinamik bir süreç olduğunu ve erken çocukluk döneminin, hem bilişsel hem de bilişsel olmayan becerilerin şekillenmesinde ve sonraki yıllarda başarılı yatırımlar ve müdahaleler için temel oluşturduğunu vurgulamaktadır. Erken çocukluk ve ilköğretim dönemlerinde uygulanan yüksek kaliteli programların, bilişsel olmayan becerileri kalıcı ve maliyet etkin bir şekilde geliştirdiği, bu programların bilişi geliştirmeden de bireylerin ileriki yaşam sonuçlarını olumlu yönde etkilediği belirtilmektedir. Ergenlik dönemine yönelik müdahalelerin uzun vadeli değerlendirmelerinin daha az olduğu, ancak iş yeri temelli programların umut verici olduğu ifade edilmektedir. Başarılı müdahalelerin ortak özelliği, çocuğa keşif ve öğrenme için güvenli bir temel sağlayan bağlanmayı teşvik etmeleridir.
Öğretmenler Bu Konuda Ölçülmelidir.
Isaac M. Opper’in “Teachers Matter: Understanding Teachers’ Impact on Student Achievement” (Öğretmen meselesi: Öğretmenlerin Öğrenci başarısına Etkilerini Anlama) başlıklı çalışması, öğretmenlerin öğrenci başarısı üzerindeki kritik rolünü vurgulamaktadır. Araştırma, okul kaynaklı faktörler arasında öğretmenlerin, öğrencilerin akademik performansını en çok etkileyen unsur olduğunu belirtmektedir. Her ne kadar bireysel özellikler ve aile çevresi gibi okul dışı faktörler de önemli olsa da, etkili bir öğretim, eğitimde fırsat eşitliğini sağlama potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, öğretmenlerin etkinliğinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi, eğitim politikalarının merkezinde yer almalıdır. Kaynak-3
Sınav puanları, öğretmenlerin öğrencilerin psikolojik rahatlamalarında önemli bir rol oynadığına dikkat çeken Jackson’a göre, öğretmenler, yapabileceklerinin yalnızca bir kısmını yaptıklarını söylemektedir.
Clive Belfield ve meslektaşlarının “The Economic Value of Social and Emotional Learning” (Sosyal ve Duygusal Öğrenmenin Ekonomik Değerleri) başlıklı çalışması, okullarda uygulanan sosyal ve duygusal öğrenme (SEL) programlarının ekonomik faydalarını analiz etmektedir. Kaynak-4
Araştırma, altı farklı SEL müdahalesinin maliyet-fayda analizini yaparak, bu programların her birinin sağladığı faydaların, uygulama maliyetlerini önemli ölçüde aştığını ortaya koymaktadır. Özellikle, bu programlara yapılan her bir dolar yatırımın, ortalama olarak 11 dolarlık bir getiri sağladığı belirlenmiştir. Bu bulgular, SEL programlarının bireylerin akademik ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmanın yanı sıra, toplumsal ve ekonomik açıdan da önemli getiriler sunduğunu göstermektedir.
Beyni Etkin Kullanma Becerileri Öğretilmelidir.
Öğretme ve öğretmenlik beyni tanımakla başlar. Bu tespitler eğitim bilimi alanında çok konuşulan konulardır. Sinirbilim ve psikoloji alanındaki yeni araştırmalar, bilinmeyen becerilerin geliştirilmesinin neden uzun vadeli faydalar sağladığını açıklamaya yardımcı olmaktadır.
Stanford profesörü Linda Darling-Hammond “Bilim bize, aslında beynin işlevini ve büyümesini, güvenliğini, sıcaklığını, hatta sarılmaya ihtiyacı olduğunu söylüyor” diyor ve ekliyor: “Olumlu bir duygu durumunda, olumsuz bir duygu durumunda öğrenebileceğimizden çok daha etkili bir şekilde öğreniyoruz. Bunun okullarda yaptıklarımız için çok büyük etkileri var. ”
Beyin ve öğrenme konusunda bir dünya markası olan Mega Hafıza Melik Duyar’ın 1990’lı yıllardan bu yana söylediği beyni etkin kullanmanın, hem orta beyni harekete geçirmek ve hem iki beyin lobunu etkili bir şekilde kullanma konusu eğitimciler arasında henüz tartışılmaya başlanıyor. Bu oldukça geç kalınmış bir sahiplenmedir ve Mega Hafıza yıllardır bu çaba içerisinde çırpınıyor. Bakınız: www.megahafiza.com(Mega Hafıza Hızlı Öğrenme, Beyin Eğitimi ve Yaratıcı Düşünme Merkezi)
“6 Traits of Life-Changing Teachers” (Hayat Değiştiren Öğretmenlerin 6 Davranışı) başlıklı makale site tarafından okuyucuları üzerinde yapılan bir araştırmayı içeriyor. Takipçilerine “unutulmaz öğretmenlerin davranışları” sorulduğunda cevapların çok azı test puanları veya akademisyenler hakkındaydı. İnsanlar ezici bir çoğunlukla, unutulmaz öğretmenlerin, öğrencilerinin kendilerini güvende ve sevgi içinde hissettirdiğini, öğrencilerine inandığını, sabrını modellediğini ve öğrencilerinin tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olduğunu, akla ilk gelen özellikler olarak sıraladılar. Kaynak-5
“Understanding Why Students Drop Out of High School, According to Their Own Reports: Are They Pushed or Pulled, or Do They Fall Out? A Comparative Analysis of Seven Nationally Representative Studies” (Öğrencilerin Okul terklerini Anlamak: Öğrenciler itiliyor mu çekiliyor mu?”) başlıklı araştırmada öğrencilerin liseden ayrıldıklarında genellikle disiplin nedenleri, maddi konular veya aile ihtiyaçları gibi faktörler nedeniyle olduğunu göstermektedir. Öğrenciler akademik nedenlerden dolayı okulu bıraksalar bile, bu çoğu zaman katılımın yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle öğrencileri okulda tutmanın en iyi yolunun mutlaka sınav puanlarını yükseltmelerine yardımcı olmak değildir. Kendilerini okula ve okul toplumuna ait olduklarını hissetmelerine yardımcı olmak daha büyük bir etkiye sahip olabilir. Öğrencileri okulda daha fazla zaman harcamaya yönlendirmek sokak tehlikelerinden uzak tutmak oldukça önem kazanmıştır. Öğretmenlik mesleği burada daha fazlasıyla sorumluluk almaktır. Kaynak-6
Sonuç: Öğretmek Bir Sanat, Öğretmenlik Zor Bir Zanaattir.
Unutulmaz bir öğretmen olmak, öğrenciye sadece bilgi aktarmakla değil, onun hayatına dokunmakla mümkündür. Öğrenciler yıllar sonra belki öğretilen formülleri veya tarihleri unutabilir, ancak onlara verilen cesareti, gösterilen anlayışı ve hissettirilen değeri asla unutmazlar. Gerçek bir öğretmen, öğrencilerine sadece akademik başarı kazandırmaz; onlara düşünmeyi, sorgulamayı ve hayatla baş etmeyi öğretir. Eğer bir öğrenci yıllar sonra sizi hatırladığında gözlerinde bir ışık yanıyorsa, işte o zaman gerçekten unutulmaz bir öğretmen olmuşsunuz demektir.
ÖNERİ
Unutulmaz öğretmen karakterlerinden biri de HABABAM SINIFI filmindeki MAHMUD HOCA… değil mi?
Öğretmenlik Filmleri
Mesleki Gelişime Katkıda Bulunacak 10 Film
Öğretmen Filmleri – Mesleki Gelişime Katkıda Bulunacak 10 Film
Kaynaklar
https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/699018?journalCode=jpe&
https://www.edutopia.org/article/understanding-teachers-long-term-impact
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/2158244013503834
https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-benefit-cost-analysis/article/economic-value-of-social-and-emotional-learning/D9A12352A7CF1B39E9A2B7EA4C68F150
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.3102/0162373718769379?journalCode=epaa
https://www.rand.org/education-and-labor/projects/measuring-teacher-effectiveness/teachers-matter.html
https://www.nber.org/papers/w20749
https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/699018?journalCode=jpe&
https://www.edutopia.org/article/6-traits-life-changing-teachers-betty-ray
