Öğrenme eğrisi nedir – Öğrenme eğrisini kullanmak ne işe yarar? Öğrenmeyi izlemek neden önemlidir? Öğrendiğimizi nasıl anlarız? Yeni bir beceri öğrenirken neden bazen hızla ilerlerken bazen de tökezlediğimizi hiç düşündünüz mü? Bir konuyu anlamak için harcadığımız zaman, gösterdiğimiz çaba ve edindiğimiz deneyimler nasıl şekilleniyor? İşte tam da bu noktada “öğrenme eğrisi” devreye giriyor. Öğrenme eğrisi, bilgiyi nasıl edindiğimizi, hangi aşamalardan geçtiğimizi ve gelişimimizi nasıl izleyebileceğimizi gösteren güçlü bir kavramdır. Peki, bu eğriyi anlamak ve kullanmak bize ne kazandırır?
Öğrenme sürecimizi gözlemlemek, güçlü ve zayıf yönlerimizi fark etmemizi sağlar. Hangi noktada hızlandığımızı, nerede zorlandığımızı ve nasıl daha verimli öğrenebileceğimizi bilmek, gelişimimizi yönetmemize yardımcı olur. Ama en önemli soru şudur: Gerçekten öğrendiğimizi nasıl anlarız? Eğer bu sorular ilginizi çektiyse, öğrenme eğrisi kavramının derinliklerine inmek için okumaya devam edin.
Öğrenme Nedir?
Bireyin çevresiyle girdiği etkileşim sonucu davranışlarında meydana gelen kısa veya uzun süreli değişmelere öğrenme diyoruz. Bir bilgi ve becerinin, öğrenme sayılması için bireyin davranışında değişiklik yapması ve bu değişikliğin zamana yayılması gerekmektedir.
Öğrenme eğrisi bağlamında baktığımızda, hayat bir öğrenme sahnesidir. Bir öğrenme mekânı olarak okul, öğrenme arzusu olan kişi için her yerdir. İnsan her yerde her şekilde ve her yöntemde öğrenebilir. Çünkü insan öğrenerek ve etkileşerek gelişir. Bu onun fıtratına konulmuş temel yasalardan biridir.
İnsanın öğrenmesi, hayvanların aksine, zamana yayılmıştır. Hatta bu yayılan zaman bir ömrü kapsayabilir. Çoğu kere ömür bile yetmez. Oysa hayvanlarda öğrenme süresi ve süreci çok kısıtlıdır. Bir ördek yavrusu yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra en iyi yüzücüler gibi yüzebilir ama insan belirli bir yaşla birlikte yüzmeyi ancak tecrübeyle öğrenebilir.
Demek ki, öğrenme zamana yayılarak edinilir. Zaman da yetmez çaba gerekir. Çabasız ve gayretsiz öğrenme olmaz. Çaba, öğrenmenin dinamosudur. Öğrenme zamana yayılsa da, öğrenme sürecini kısaltacak temel etken çaba ve gayrettir.
İşte tam bu noktada devreye öğrenme konusundaki sorularımızı yanıtlayan öğrenme eğrisi girer.
Öğrenme Eğrisi Nedir?
Öğrenme eğrisi, öğrenme ile çabanın miktarı arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafiktir. Öğrenme eğrisi (Learning curve) olarak adlandırılan kavram, bir bilgiyi nasıl ve ne kadar süre içinde öğrenebileceğimizi belirleyen bir tekniktir. Öğrenme eğrisindeki zaman serisi bilişsel öğrenme olarak ifade edildiği gibi, “zaman” yatay çizgisi “Tecrübe” çizgisi olarak da ifade edilmektedir.
Öğrenme eğrisi veya tecrübe eğrisi teorisi, bir çalışanın deneyim kazanmasıyla bir görevi gerçekleştirmek için harcanan zamanın azalması, yani daha kısa sürede amaca ulaşma fikrine dayanır.
Öğrenme eğrileri, maliyet tahminleri hazırlamak, özel siparişler vermek, işgücü standartlarını belirlemek, işgücü gereksinimlerini planlamak, işgücü performansını değerlendirmek ve teşvik edici ücret oranlarını belirlemek için kullanışlıdır.
Öğrenme eğrisi maliyet muhasebesinde de kullanılan önemli bir etkinliktir; ancak biz bu konuya şimdilik girmeyeceğiz.
Öğrenmenin 3 Eğrisi
Birinci Eğri: Öğrenme yavaş başlar (Slow Beginning). Öncelikle bilgi düzeyinde yol alır. Sonra kavrama ve uygulama ile birlikte deneyim kazanılmaya başlanır. Tıpkı direksiyon öğrenen bir sürücü adayının öğrenme süreci olarak tahayyül edin. Böylece bilgiler kavrama ve uygulama ile birlikte hazmedilir.
İkinci Eğri: Dik öğrenme süreci başlar (Steep Progress). Burada bolca uygulama yapılmalıdır. Teorik bilgiler deneyimlenir. İşte bu aşama öğrenmenin zorlandığı dik yokuş gibidir. Ancak pekiştirme ve uygulamalarla deneyim artar, öğrenme kalıcı ve hızlı olmaya başlar. Grafiğin bu ikinci aşamasında çizgiler dik hareket eder. Her yokuşun bir inişi olur ya, dik çıkan grafik çizgisi bu defa aşağı doğru dik olarak düşme eğilimi taşır. Çünkü öğrenme yorucudur ve değişkenler sizin öğrenme sürecinizi zayıflatma eğilimindedir. Hatta bu aşamada vaz geçebilirsiniz bile. Ama çaba, gayret ve ısrarla devam edilirse bilgiler kalıcı olur ve son aşamaya geçilir.
Üçüncü eğri kısmı ise öğrenmenin gerçekleşmiş olduğunu ifade eder. Buna öğrenme platosu (Learning Plateau) denir. Öğrenme eğrisi tamamlanmış olsa da dik öğrenme sürecine devam edilmelidir. Bilgiçlik rehaveti; nasılsa biliyorum, gibi konfor psikolojisi her şeyi tersyüz edebilir.
Öğrenme Eğrisinin Anlamları
“Öğrenme eğrisinin” asıl anlamı, deneyim / zamana karşı öğrenmedir. Bu nedenle hızlı bir şekilde öğrenilen bir şey daha dik olacaktır, fakat biz bunu tersi yönde kullanma eğilimindeyiz.
Öğrenme eğrisi, öğrenmede zaman kazanmak için değil, bir şeyi başarmak için gereken çaba miktarının yükünü ölçmeyi amaçlar. Gösterilen çaba ve gayret miktarı ne kadar yoğun olursa zaman o kadar daha kısalacaktır. Öğrenme eğrisi dikleşecektir. Aksi takdirde gösterilen çaba uygun olmayan yöntemler içeriyorsa ve zayıf bir şekilde zamana yayılırsa, bu çaba çok fazla ilerleme göstermez.
Çabanın önemine bir örnek olarak şunu söyleyebiliriz:
Bir saat boyunca, televizyonun önünde, kucağınızda hiçbir sayfasını bile açmadığınız bir matematik kitabıyla otursanız matematik öğrenmiş olur musunuz? Oysa dikkatli çalışmak ve zor matematik problemlerine çözümler bulmak amacıyla oturduğunuzda, aynı bir saat çalışsanız, aynı zamanı harcadığınız halde, eşit miktarda bir çaba mı gösterdiniz? Tabii ki değil!
Dik Öğrenme Eğrisi
“Dik öğrenme eğrisi” kavramı da öğrenme eğrisinde kullanılan bir başka kavramdır. Dik öğrenme eğrisinin anlamı, öğrenmenin zaman alacağı ve çaba gerektireceğidir.
Bu terim sıklıkla birisinin belirli bir süre çok çalışmak zorunda olduğu durumlar için kullanılır. Örneğin “Yeni işindeki ilk günü dik bir öğrenme eğrisi oldu” söyleminin anlamı “O bugün çok çaba harcadı” demektir; “çok zaman harcadı” demek, değildir.
Aslında, bir “dik öğrenme eğrisi“, bir şeyi öğrenmek için gereken zamanın başka bir konunun gerektirdiği uzun süreli veya sığ bir öğrenme eğrisine nispeten daha hızlı olduğu anlamına gelir.
Örneğin, her iki konuda da önceden deneyim sahibi olmadan, çoğu insanın bisiklet sürmeyi öğrenmesi, bir uçağı uçurmayı öğrenmekten çok daha kolay olacaktır. Bu nedenle bisiklet sürmenin öğrenme eğrisi, öğrenme eğrisi grafiğinde uçak kullanma öğrenme eğrisine göre çok daha dik olacaktır. Uçağın nasıl uçulacağını öğrenmek ve deneyim süresi de göz önüne alınırsa, doğası gereği, bu öğrenme zamana yayıldığından maliyetleri de yüksek olacaktır.
Öğrenme Eğrisini Bilmek/Kullanmak Ne fayda sağlar?
Her öğrenmenin ve deneyimin bir maliyeti vardır. Maliyetlerden biri de zaman/çaba maliyetidir. Bireysel veya kurumsal öğrenmeden faydayı sağlayacak karar vericiler, öğrenme eğrisi üzerinde görecekleri ilerleme ile atılan adımların veya verilen kararların maliyetlerini ve alacağı zaman tüketimini kolayca görebilirler.
Bunun yanında, araba kullanma, bisiklet sürme, bir müzik aletini kullanabilme, İngilizce gibi yabancı bir dili öğrenmede de size yeni fikirler verebilir.
İster kişisel ister kurumsal olsun, her yeni fikrin teori halinden ürüne dönüşmesi durumuna kadar her süreci öğrenme eğrisindeki DİK ÖĞRENME çizgisi üzerinden düşünebilirsiniz.
Başarılar dilerim.
