Odaklanma ve konsantrasyon – Gürültülü bir dünyada yaşıyoruz ve sürekli dikkat dağıtıcı şeyler odaklanmayı zorlaştırıyor. Oysa, çoğu insan odaklanmayı ve konsantrasyonunu nasıl artıracağını öğrenmek istiyor.
Neyse ki, bu yazı var. Bu yazı, size istediğiniz bir şeye nasıl odaklanacağınızı anlatacaktır. Fikrinizi keskinleştirmenin ve neyin önemli olduğuna dikkat etmenizin arkasındaki sırları açıklayacağız. Günlük hayatta veya işinizde hedeflerinize odaklanmak istiyorsanız, bu yazıyı sonuna kadar okuyun.
Odaklanma Nedir ve Nasıl Çalışır?
Uzmanlar, odaklanmayı, ilginizi veya gayretlerinizi bir şeye konsantre etme eylemi olarak tanımlıyorlar. Bu biraz sıkıcı bir tanım, ama bu tanımın içinde saklanan önemli bir iç görü var.
Odaklanma nedir?
Odaklanma ve konsantrasyon – Bir şeye konsantre olmak için, diğer birçok şeyi göz ardı etmelisiniz. Fotoğrafçı diliyle, çok şey içinden bir şeye “zum” (zoom) yapmaktır.
Odaklama yalnızca bir seçeneğe “evet”, diğer tüm seçeneklere “hayır” dediğimiz zaman gerçekleşebilir. Mesela, çok sayıda güzel kız veya yakışıklı genç arasında odaklandığınız kıza/erkeğe aşık olursunuz. Gönül kimi severse güzel o olur. Yani kime zumlandıysanız, sizin için güzel odur. Başka bir deyişle, eleme, odaklanmak için bir ön koşuldur. Ne demişti Tim Ferriss, “Yapmadığınız şey, ne yapabileceğinizi belirler.”
Odaklama kalıcı olmayı gerektirmez, ancak şimdiyi, şu anı gerektirir. Her zaman, daha sonra başka bir şey yapma seçeneğiniz vardır. Ancak şu anda odaklanma yalnızca bir şey yapmanızı gerektirir.
Odaklanma, verimliliğin anahtarıdır, çünkü diğer her seçeneğe hayır demek, kalan tek şeyi başarabilme yeteneğinizin kilidini açar.
Şimdi önemli soru şudur: Önemli olan şeylere odaklanmak ve olmayan şeyleri görmezden gelmek için ne yapabiliriz?
Neden Odaklanamıyorum?
Odaklanma ve konsantrasyon – Çoğu insan, aslında, odaklanmada sorun yaşamaz; karar vermekte sorun yaşar, çünkü zorlanır.
Demek istediğim, dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırırsak her insan, odaklanabilecek bir beyne sahiptir. Hiç, kesinlikle yapmak zorunda olduğunuz bir göreviniz oldu mu? Ne oldu? Tamamladınız. Çünkü sizin için son teslim tarihi belirlenmişti. Oysa daha öncesinde ertelemeyi düşünmüştünüz; ancak işler acil olduğunda ve bir karar vermek zorunda kaldığınızda harekete geçtiniz.
Odaklanacak bir şeyi seçmek gibi zor bir işi yapmak yerine, genellikle kendimizi, çoklu görevin daha iyi bir seçenek olduğuna ikna ederiz. Oysa bu tercih yanlıştır.
Peki çoklu görevi veya birden fazla işi aynı anda yapmayı üstlenmek neden yanlıştır?
Çoklu Görev Efsanesi
Odaklanma ve konsantrasyon – Teknik olarak, aynı anda iki şey yapabiliyoruz. Örneğin, akşam yemeği pişirirken TV izlemek veya telefonda konuşurken bir e-postayı cevaplamak mümkündür.
Ancak bu durum odaklanmada geçersizdir. Burada imkansız olan, aynı anda iki göreve (işe) odaklanmaktır. TV’yi dinliyorsanız, aynı anda taşan makarnayı unutmuşsunuzdur. Ya da araba kullanırken cep telefonuyla konuşma esnasında konuştuğunuz kişiye odaklanırsınız; yola odaklanmayı kaybedersiniz ve kaza yaparsınız.
Çoklu görevler, beyninizin odaklanmasını bir işten diğerine çok hızlı bir şekilde değiştirmeye zorlar. Eğer insan beyni bir işten diğerine sorunsuz bir şekilde geçebilseydi, bu çok da önemli olmazdı, ama bu mümkün değil.
Bir yazı yazarken, bir e-postayı cevaplarken çevrenizdeki herhangi birinin, sizi, yaptığınız işten koparması çok basittir. Konuşma bittiğinde ve mesaja geri döndüğünüzde, ne yazdığınızı hatırlamanız ve tekrar kaldığınız yerden devam edebilmeniz için biraz zaman harcarsınız.
Bir işi yaparken zihninizin yoğunlaştığı işi bırakıp bir başka göreve atladığınızda sizi zihinsel bir bedel ödemeye zorlar. Karmaşa yaşarsınız. Psikoloji açısından, bu zihinsel bedele “geçiş maliyeti” denir.
Geçiş maliyeti, odağımızı bir alandan diğerine geçirdiğimizde karşılaştığımız performanstaki kesintidir. 2003 yılında The International Journal of Information Management dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, tipik bir kişinin kendi e-postasını beş dakikada bir kontrol ettiğini, ortalama olarak e-postayı kontrol ettikten sonra önceki işe dönmenin 64 saniye (1 dakika) sürdüğünü buldu.
Başka bir deyişle, yalnızca e-posta nedeniyle, altı dakikada bir dakika geçiş bedeli ödüyoruz.
Nasıl Odaklanır ve Dikkat Aralığını Nasıl Artırabilirsiniz?
Odaklanma ve konsantrasyon – Çoklu iş yapma ve tek seferde bir şeye odaklanma eğilimimizin üstesinden nasıl geleceğimizi konuşalım.
Önünüzdeki birçok seçenek arasından neye odaklanacağınızı nereden biliyorsunuz? Enerjinizi ve dikkatinizi nereye yönlendireceğinizi nereden biliyorsunuz? Yapmayı taahhüt etmeniz gereken tek şeyi nasıl belirliyorsunuz?
Warren Buffett’in Odaklanmış Dikkat için “2 Liste” Stratejisi
Dikkatinizi önemli olana odaklamak ünlü yatırımcı Warren Buffett’in de kullandığı bir tekniktir.
Buffett, çalışanlarının önceliklerini ve eylemlerini belirlemelerine yardımcı olmak için 3 adımlı basit bir verimlilik stratejisi kullanır. Bu yöntemi karar vermek ve kendinizi bir şeyi hemen yapmaya adamak için yararlı bulabilirsiniz. Şöyle…
Bir gün, Buffett özel pilotundan 3 aşamalı egzersizi yapmasını istedi.
ADIM 1:
Buffett, Mike Flint adlı pilotundan en iyi 25 kariyer hedefini yazmasını istedi. Flint bunu yazdı. (Not: Bu egzersizi daha kısa bir zaman çizelgesi hedefleriyle de tamamlayabilirsiniz. Örneğin, bu hafta gerçekleştirmek istediğiniz en iyi 25 şeyi not edin, gibi.)
ADIM 2:
Buffett, Flint’ten listesini gözden geçirmesini ve25 hedef arasından ilk 5 hedefini daire içine almasını istedi. Flint bunu da yaptı. Listeden en önemli 5 hedefine karar verdi.
ADIM 3:
Bu noktada Flint’in iki listesi oldu. Daire içine aldığı 5 maddeli bir liste, buna Liste-A ve daire içine almadığı 20 maddelik olan Liste-B.
Flint, Buffet’a hemen ilk 5 hedefi üzerinde çalışmaya başlayacağını söyledi. O zaman Buffett ona ikinci listeyi sordu: “Ya daire içine almadıkların?”
Flint, “İlk 5 ana odak noktam, ancak diğer 20 tanesi çok yakın. Onlar hala önemlidir, bu yüzden uygun gördüğüm zaman aralıklı olarak çalışacağım. Çok acil değiller, ama yine de onlara özel bir çaba göstermeyi planlıyorum.” dedi.
Buffett, “Hayır. Yanlış anladın, Mike” dedi ve devamla, “Daire içine almadığın 20 hedef, daire içine aldığın 5 hedef olduğu sürece asla onlara odaklanamayacaksın.”
Buffett’in bu yönteminin amacı, sizi zor kararlar almaya ve zamanı etkili kullanmaya zorlamaktır. Çoğu zaman odak noktamızı rayından çıkaran görevler, zaman geçirmeyi kolayca rasyonelleştirebileceğimiz görevlerdir.
Bu, odağınızı daraltmanın ve dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırmanın bir yoludur. Daha önceki bir yazımızda da Eisenhower yönteminden bahsetmiştik. Buradan okuyabilirsiniz.
Bununla birlikte, hangi yöntemi kullanırsanız kullanın ve ne kadar kararlı olursanız olun, bir noktada konsantrasyonunuz ve odaklanmanız kaybolmaya başlayabilir. Bu durumda iseniz ve “Dikkatim azaldı, dikkat süremi nasıl artırabilir ve odaklanabilirim?” diye düşünüyorsanız, ayrıca aşağıda linki verilen yazıyı okumak isteyebilirsiniz.
Konsantrasyonum Azaldı – Ne Yapmalıyım?
