Odaklanma – Korkunç bir çağın zavallı insanlarıyız. İnsan, kendi ürettiği sorunlarla boğuşan, kendi kendine zarar verebilen bir canlı türüdür. Çünkü kendi tarihinde olmadığı kadar dikkatsiz, zavallı ve ihtiyaçlarını bir türlü tatmin edemeyen bir varlıktan, insandan söz ediyoruz.
Tarihin 21. yüzyılındaki en büyük sorun ise “odaklanamamaktır.” İcat ettiği teknoloji yüzünden kafası darmadağın, dikkati bozuk, odaklanması neredeyse “sıfır”.
Oysa başarının sırlarından biri odaklanmak…
Steve Jobs, başarının anahtarı olarak neyi söylüyordu, biliyor musunuz? Şöyle diyordu: “Başarının anahtarı odaklanma ve basitliktir; eğer ona sahipseniz dağları yerinden oynatabilirsiniz.”
Tıpkı, “Bana bir kaldıraç verin dünyayı yerinden oynatayım!” diyen Arşimet gibi. İşte o kaldıraç odaklanmaktan başka bir şey değil!
Aylak zihin, günümüz insanının en vahim hastalığıdır. Bugün yıllar öncesine göre daha mutsuzuz. Teknoloji ile birlikte, gerçek bilgiler veya eğlence dünyası parmaklarınızın ucundadır. Dolayısıyla, günümüzde, hepimizin aylak bir zihne sahip olması şaşırtıcı değil.
Aylak zihinden kurtulmanın en önemli yolu ise odaklanma formüllerini uygulamaktır. Odaklanma becerisi olan bir kişi hedeflerine daha kolay ulaşacaktır.
Aylak Zihin Nedir?
Hiç, oturup da belirli bir konu hakkında derinlemesine düşündünüz mü? Bu düşünüşten sonra rahatladınız mı? Bunu bir dahaki sefere yaptığınızda, zihninizi izlemeniz gerekir. Aylak bir zihin, adından da anlaşılacağı gibi, bir sinek gibi uçar, gider.
Beynimiz, soru sormaya, düşünmeye, sorun yaratmaya, hayal kurmaya ve etkili çözümler üretmeye devam ediyor. Bu sadece dinlenirken değil, aynı zamanda araba kullanırken, yemek yerken veya yemek pişirirken de devam ediyor. Zihnimiz bir anda birçok karpuzu aynı koltukta taşıyabiliyor.
Eğer zihnimizi maniple edip onu yönlendirebilirsek başarıya ulaşabiliriz, aksi takdirde zihin hemen aylak kıyafetine bürünür ve lüzumsuz, başıboş, serkeş bir şekilde hayalen oradan buraya, buradan oraya dolaştırır.
Aylak zihin, olumsuz ve boş düşüncelerin kaynağıdır. Harvard’da yapılan bir araştırma, aylak zihinlerin mutsuzlukla doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koyuyor.
Harvard Üniversitesi Psikologlarından Killingsworth ve Gilbert bulgularında zihin ve aylak zihin hakkında şunları söylediler:
“İnsan zihni, kontrol altında tutulmazsa, aylaklığa yatkın bir zihindir; başıboş bir zihin mutsuz bir zihindir. Oysa zihin, düşünme yeteneği, duygusal bir bedeli olan bilişsel başarının kaynağıdır.”
Aylak bir zihin, sorunlara etkili bir şekilde odaklanmanızı ve bunlarla başa çıkmanızı zorlaştırır. Ayrıca önemli olanlarla alakasız bir göreve odaklanarak önemli görevleri tamamlamanızı engelleyecek, sizi uyutacaktır.
Aylak Zihne Sebep Olan Nedir?
Zihin gezinmesinin kesin nedeni anlaşılmamış olsa da, laboratuvar ortamlarında yapılan çalışmalar, zihnin aylaklığı ile bağlantılı bir nöron ağı olduğunu göstermiştir. Bu ağ, korteksin davranış ve duygularla ilgilenen bazı bölgeleriyle etkileşime giriyor.
Bu ağ genellikle, kişi dinlenirken veya dikkat etmenizi gerektirmeyen görevler üzerinde çalışırken aktiftir. Bu ağın varsayılan modundaki değişiklikler, beyin aktivitesindeki değişikliklerle ve şizofreni, Alzheimer hastalığı, depresyon, bipolar bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi çok çeşitli zihinsel hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.
Aylak Zihne Sahip Olmanın Tehlikeleri Nelerdir?
Aylak bir zihne sahip olmak, üretkenliğinize ve performansınıza farklı şekillerde zarar verir. Ayrıca, yaşam kalitenizi etkiler. İşte bilişsel bilim tarafından derlenen ve zihinlerde gezinmenin sizin için kötü olduğunu gösteren birkaç neden:
1-) Farkındalık eksikliği
Düşüncelerinizle meşgul olduğunuzda, çevrenizin farkında olmak zordur. Bu, genellikle insanlara veya nesnelere çarpma, düşme ve trafik işaretlerini görmezden gelme gibi kazalara yol açar. Farkındalık eksikliği, çoğu yoldaki kazaların önde gelen nedenlerinden biridir.
2-) Anlayamama
Bir çalışan veya öğrenci kendisine anlatılanları anlayamayabilir. Bu da büyük hatalara yol açacaktır. Aylak bir zihin, birinin düşünce trendini takip etmesini veya günlük aktivitelerinde okumasını ve dinlemesini zorlaştırır.
3-) Yetersiz odaklanma
Aylak bir zihin, önemli görevlere odaklanma kapasitenizi azaltır. Bu, kendi işini yapmama konusundaki ilgi eksikliği olarak yorumlanabilir. Ayrıca zaman alıcı veya sıkıcı görevlere bağlı kalmanızı da zorlaştırır. Rastgele zamanlarda bir görev üzerinde çalıştığınızda, sonunda dikkatsizce hatalar yapabilirsiniz.
4-) Depresyon
Aylak bir zihnin yaygın sonuçlarından biri kaygı ve depresyondur.
Aylak Bir Zihin Nasıl Kontrol Edilir?
Daha fazla uzatmadan; zihninizi evcilleştirmenin ve yeniden odaklamanın 10 yolunu sizinle paylaşalım:
1-) Kendinize Bir Ödül Sözü Verin
Teşvik, gidilecek yolu açık tutan bir mekanizmadır. Herhangi bir yolculuğun sonunda menzile varmak, sonuçlar üzerinde olumlu baskı yapar. Genel olarak, ödüller işin zorluğu/uzunluğu ile ilişkili olmalıdır.
Örneğin:
Belirli bir sürede ev ödevini bitirin = Bir çikolata kazanın
Can sıkıcı bir konuyu öğrenin = 20 dakikalık Youtube gezintisi kazanın
Oldukça basit şeyler, değil mi? Ancak düzenli olarak sağlam işler yaptığınız için kendinizi ne sıklıkla ödüllendirmeyi unuttuğunuza şaşıracaksınız.
2-) Akışa Uyun
Pozitif psikoloji alanında çalışan psikologlar, birinin belirli bir faaliyete aşırı derecede konsantre olduğu durumlarda, sinir sistemi çok fazla bilgiyi işleyemediği için zihnin tamamen meşgul olduğunu söyleyerek aylaklığa meyleder.
Burada çözüm akıştan kopmamaktır. Akış durumuna girmek, zihninizin aylak dolaşmasını engeller ve sürekli bir mutluluk hissi elde etmenin yollarından biridir.
Diyelim ki bir ressamsınız. Zihninizin tamamen görselle meşgul olacağını ve öğle yemeğinde ne yiyeceğinizi bile düşünmek için size çok az yer bırakacağını hayal etmek zor değil. Akış Halinde, şu anda yaşadığımız için endişelerimizin ve endişelerimizin çoğu ikinci plana atılır.
Akış durumuna girmeyi bisiklet sürme üzerinden şöyle anlayabiliriz:
Zevk Aldığınız Bir Rota Seçin
Bisiklete bindiğinizde, sevdiğiniz rotaları seçerseniz yolculuğunuz daha keyifli hale gelir. Akış durumuna girmek için, üzerinde çalışacağınız görevde ilginç bir şey de bulmalısınız. Yaptığı her şeyin büyüleyici taraflarını fark etmeden ellerini hemen kirleten insanlar için alışılmadık bir durum değil. Merak uyandıran bir şey görmeden akış durumuna girmeleri pek olası değildir.
Isınmak İçin Boş Zaman
Her şey zaman alır, bisiklete binmek ve akış durumuna girmek de zaman alır. Örneğin, bisiklete binmeden önce vücudunuzu yola hazır hale getirmek için 15 dakikalık ısınma ve esneme egzersizleri yapabilirsiniz. Zihninizin benzer duruma girmesi için biraz zamana ihtiyacı var ve tamamen dalmış olmanız daha da uzun sürüyor; bu yüzden sabırlı olmanız gerekiyor. İlk birkaç dakika içinde akış durumuna giremeyebilirsiniz ama zihniniz ısınana kadar biraz daha beklemeniz gerekiyor. Ama bir kez akış durumuna girdiniz mi, zamanın geçişini bile fark etmeyeceksiniz.
Tekerlekleri Sonuna Kadar Çevirin
Tekerlekleri çevirmek için duramazsınız. Güç uygulamayı bıraktığınızda, bisiklet sonunda duracak ve yolculuğunuza devam edemezsiniz. Akış durumuna girmek, ortada durmamanız gerektiği anlamına gelir. Bisiklet sürerken yönünüzü ve hedefinizi bilmeniz gerektiği gibi, neyi başarmak istediğiniz konusunda net olmanız ve ne için çalıştığınızı bilmeniz gerekir. Yönü kaybetmek, başka şeyler tarafından kolayca dikkatimizi dağıtır, bu da bölgeye girmemizi oldukça imkansız hale getirir.
Akış durumuna girmek, diğer bir deyişle dikkatli olmak, gerçek mutluluğa giden yolun da ilk adımıdır. Mutluluk, bir zamanlar sahip olduğunuz eski güzel günlerden, şu anda içinde olduğunuz gerçeklikten veya hayalini kurduğunuz altın gelecekten gelmez. Mutluluk bir ruh halidir.
3-) İşleri Küçültüp Lokmalar Haline Getirin
Sizi bilmem ama eğer yaptığım işin umursadığımdan daha fazla çaba gerektirdiğini algılarsam anında vazgeçerim. Bu daha sonra dikkatin dağılmasına ve ertelemeye yol açar. Ancak, zor bir görevi lokma büyüklüğünde bir parçalara bölerek bunu telafi edebilirsiniz.
Mesela, hangisi daha kolay görünüyor: 30 metre koşmak mı, yoksa 3 metre koşmak mı?
Açık değil mi? Ancak bazen beynimizin, işleri yoluna koymak için işlerin küçük bir miktarda olduğuna “ikna edilmesi” gerekir.
Ancak bu taktikle ilgili harika bir şey var: İnsanı ön yargıya sürükleyen yapılacak işin büyük görünmesi ve üstesinden gelinemeyeceği inancını hissettirmesidir. O halde ne duruyoruz; yapılması gereken sadece planlamadır. Planlama işleri küçük lokmalar haline getirmek, yutmak ve hazmetmektir. Deneyimlerim bana bir kez böyle gitmeye başladığında minimum hedefin ötesine geçmenin kolay olduğunu söylüyor.
4-) Günlük Tutarak Zihninizi Boşaltın
Bazen, beyninizde dolaşan ve zihninizi başka yöne çeviren çok fazla şey vardır. Bu durumda, biraz yer açmak için kafanızdaki her şeyi bir günlüğe dökmek yardımcı olabilir. Bunun için bir kalem, bir ped veya Evernote gibi dijital bir şey kullanabilirsiniz.
Bunu yapmanın iki temel yolu vardır:
Serbest stil düşünme: Düşünmeden veya duraklamadan beyninizden rastgele akan her şeyi yazdığınız yer. Beyninizde yarışan milyonlarca farklı fikriniz varsa bu harika.
Odaklanmış düşünme: Düşüncenizi düzene sokmak için istemler veya bir taslak oluşturduğunuz ve yalnızca sorulara veya formata yanıt verdiğiniz yer. Belirli bir konuyu kavramak istediğinizde bu en iyisidir.
5-) “Sadece 5 Dakika” Yöntemini Kullanın
Kendinize “Sadece 5 dakika” çalışacağınızı söylemeyi deneyin ve sonra durabilirsiniz. bazen işten bunalırsınız. Hemen kendi kendinize “5 dakika mola!” deyin. Bu 5 dakikadan sonra yaptığınız işin üstesinden gelmenin çok daha kolay olduğunu göreceksiniz. bazen beynimiz işin kolay olduğunu size anlatır ve ertelemenizi ister. Sakın kanmayın, beynimiz çoğu kez tembeldir ve sizin desteğinize ihtiyacı vardır. O halde 5 dakika mola! Ne de olsa, en kötü görev için 5 dakika, dışarıdaki herhangi bir kişi için psikolojik olarak yönetilebilir.
Burada anahtar, dürüstçe, ne olursa olsun, 5 dakikada mola verin. Beyninizin yöntemi kabul etmesini sağlayan ve aynı zamanda beyninizin etrafta dolaşmak ve göreviniz dışında herhangi bir şeye odaklanmak istemesine neden olan zihinsel engelin üstesinden gelmesini sağlayan şey budur.
6-) “Derin nefes al!” Yaklaşımını Kullanın
Dikkati dağıtmanın en kötü yollarından biri yorgun olmaktır. Bazen, o kadar yorulacaksınız ki, “bir tür” çalışıyorsunuz ama aslında sürekli olarak dikkatinizin dağıldığının farkında olmadığınız zamanlar oluyor.
Kültür fizik hareketlerinde burundan nefes alıp ağızdan verme hareketini bilirsiniz. Bir işe başlarken derin nefes almak da aynen bunun gibidir. Olimpik sporcular bazen bunu büyük etkinliklerinden önce yaparlar. Onları sakinleştirir ve süreçte daha iyi performans göstermelerine yardımcı olur. Biz normal insanlar için de işe yarıyor. İyi bir şekerleme yapmaya benzer bir etkiye sahip olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle kafanız durduğunda veya odaklanmayı kaybettiğinizde beyniniz sizden taze oksijen istiyor ki, size yardımcı olsun. O halde esirgemeyin!
7-) Başarı Hissini Tadın
Hiçbir şey kazanmak kadar iyi hissettirmez. Bu nedenle, az çabayla yapabileceğiniz birkaç basit uygulama bunları hemen yapmanıza yardımcı olabilir. Bu, ivme yaratacak ve üretkenliğinizi ileriye taşıyacaktır. Başarı hissi, odağınızı eldeki göreve kilitleyecek ve başıboş zihninizi yeniden odaklayacaktır. Çalışmanıza başlamak için “direnç” hissettiğinizde bunu kullanın.
😎 Kendi “Kazananlar” Listenizi Oluşturun
Hayatta, kazanma potansiyelinin farkında olan yetenekli bir insan gibi hissetmek, başlı başına motive edici bir durumdur. Bu gerçeğin ışığında, yetenekli bir insan olduğunuzu kanıtlamak için devam eden bir “Kazançlarım” listesine sahip olmak yardımcı olabilir.
Büyük ve küçük tüm günlük kazançlarınızı takip edin. Ve ne zaman odağınız azalmaya başlasa, o listeye bir göz atın ve kendinize sandığınızdan daha yetenekli olduğunuzu hatırlatın.
Sonuç olarak
Hayatta kazanmanın en önemli yöntemlerinin başında odaklanma gelir. Eğer bu konuda başarısız olursanız, hayatta istediğiniz hiçbir şeyi elde edemezsiniz; başıboş bir zihin başarı getirmez.
Ancak, odaklanma konusunda bu 8 odak ipucunu uygularsanız, rekabette önde olacak ve eskisinden daha zinde bir vücuda, daha yüksek gelire ve tamamen daha iyi bir hayata daha yakın olacaksınız.
