İş Yerinde Stres – Günümüzde stressiz yaşam neredeyse imkansız. İnsan zihni ve bedeni hayatın getirdiği olaylar nedeniyle sürekli bir stres baskısı altındadır. İster evde, sokakta, isterse iş yerinde olsun; stressiz bir ortam bulmak imkansız. Burada önemli olan davranış stressiz bir hayat hayal etmek değil, maruz kaldığımız stresi doğru yönetebilmektir.
Hayatın pek çok alanında yaşanılan stres türleri kişiye, ortama, işin niteliğine vb. bağlı olarak değişmektedir. Bu makalede iş yerinde sıkça yaşadığımız stres türü üzerinde duracağız. Bu makalenin işverenler ve işgörenler açısından önemini bir kez daha vurgulamış olalım.
“İş yerinde stres” konusunda Colorado Eyalet Üniversitesi’nde (CSU) yapılan boylamsal bir araştırmada, bir kişinin işinde maruz kaldığı fiziksel stresin, beynin daha hızlı yaşlanması ve daha zayıf hafıza ile ilişkili olabileceğini buldu.
İnsani Gelişme ve Aile Çalışmaları Bölümü’nde (Department of Human Development and Family Studies) yardımcı doçent olan Aga Burzynska ve araştırma ekibi, önce mesleki araştırma verilerini, yaşları 60 ila 79 arasında, bilişsel olarak normal yaşlı olan 99 yetişkinden alınan beyin görüntüleme verileriyle ilişkilendirdi.
Araştırma, deneklerin son çalıştıkları işlerinde gördükleri fiziksel stresin, hipokampusta küçük hacimli bir etkiye ve hafızalarında ise daha zayıf performansa neden olduğunu gösterdi.
Bunu da Okuyun: Stres Neden Olur? Nasıl Yönetilir?
Stres, Hipokampusü Nasıl Etkiliyor?
İş Yerinde Stres – Hipokampus, beynin hafıza için en kritik elemanı olup, normal yaşlanmaktan ve demanstan etkilenen çok önemli kısmıdır. Konuyla ilgili makale Frontiers in Human Neuroscience‘da “Yaşam Boyu İş ve Beyin Sağlığı” araştırma başlığı altında yayınlandı. Bu makale, yaşlı yetişkinlerde mesleki fiziksel stresin hipokampal hacim ve bellek üzerindeki olumsuz etkilerini incelemektedir.
Araştırma, fiziksel talepler ve çalışma koşullarından oluşan fiziksel stresin, daha küçük hipokampal hacim ve daha zayıf bellek performansıyla ilişkili olduğunu bulmuştur. Bu ilişkiler, yaş, cinsiyet, beyin boyutu, sosyoekonomik faktörler (eğitim, gelir ve iş unvanı), iş süresi, istihdam durumu, boş zamanlarda yapılan fiziksel aktivite ve genel stresten bağımsız olarak gözlemlenmiştir.
Bu bulgular, iş yerindeki fiziksel taleplerin ve boş zamanlarda yapılan fiziksel aktivitenin beyin ve bilişsel sağlık üzerinde büyük ölçüde bağımsız ve zıt etkilere sahip olabileceğini göstermektedir.
Ayrıca, orta yaş dönemindeki mesleki deneyimlerin, bireylerin bilişsel ve beyin yaşlanma süreçlerini anlamada önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Makalenin de yazarı olan Burzynska, “Stresin fiziksel yaşlanmayı hızlandırabileceğini ve birçok kronik hastalık için risk faktörü olduğunu biliyoruz.” Diyor ve ekliyor; “Bu, mesleki stresin beyni ve bilişsel yaşlanmayı hızlandırabileceğinin ilk kanıtıdır.”
Burzynska, mesleki stres maruziyetlerin beynimizin yaşlanmasını nasıl etkilediğini anlamanın önemli olduğunu ekledi. Burzynska, “Ortalama bir Amerikalı işçi hafta içi günde sekiz saatten fazlasını iş başında geçiriyor ve çoğu insan ömrünün 40 yılından fazlasını işgücünde geçiriyor.” dedi. Ayrıca “Saf hacim olarak mesleki maruziyetlerin etkisi, yaşlanan zihnimizi ve beynimizi koruyan boş zaman aktiviteleri olan sosyal, bilişsel ve fiziksel aktivitelere harcadığımız zamandan daha ağır basmaktadır.” vurgusu yaptı.
İş yerinde fiziksel talepler
İş Yerinde Stres – Burzynska, “Fiziksel stres” ile “beyin / hafıza” arasındaki ilişkinin, iş yerindeki fiziksel talepler tarafından yönlendirildiğini açıkladı. Bu talepler, aerobik aktivite gerektirmeyen fiziksel uzanma veya kutuları raflara kaldırma gibi işlerdi.
Burzynska ve meslektaşları tarafından yapılan önceki çalışmada, eğlence ve aerobik egzersizlerin beyin sağlığı ve biliş için yararlı olduğu gösterilmişti.
Bu nedenle, araştırmacılar boş zaman fiziksel aktivite ve egzersizin etkilerini kontrol ettiler. Beklendiği gibi, boş zaman fiziksel aktivitesi daha yüksek hipokampal hacim ile ilişkiliydi, ancak işteki fiziksel taleplerle negatif ilişki devam etti.
Burzynska, “Bu bulgu, iş yerindeki fiziksel egzersiz taleplerle paralel, ancak beyin sağlığı ile zıt ilişkilere sahip olabileceğini gösteriyor.” Dedi.
“Bilişsel gerilemeyi ertelemek için yapılan çoğu müdahale, işinize değil, boş zamana odaklanmaktadır. Bu, biraz bilinmeyen bir alan; ancak belki gelecekteki araştırmalar, uzun vadeli bilişsel sağlık için çalışma ortamımızda bazı düzenlemeler yapmamıza yardımcı olabilir.”
Burzynska, sonuçların toplum için önemli çıkarımları olabileceğini ekledi.
Burzynska, “Bilişsel yetersizliği olan insanlara bakmak ekonomik, duygusal ve toplumsal düzeylerde çok maliyetli” dedi. “Orta yaşlı işçilerde beyin sağlığını daha erken destekleyebilirsek, çok büyük bir etkisi olabilir.”
Araştırmacılar, yaş, cinsiyet, beyin büyüklüğü, eğitim seviyesi, mesleki unvan, meslekte geçen yıllar ve genel psikolojik stres gibi çalışma ortamı, hafıza ve hipokampus ile ilgili olabilecek diğer birçok faktörü dikkate aldı.
Taksiciler mi Kamyon Şoförleri mi Daha Büyük Hipokampusa Sahip?
İş Yerinde Stres – “Bu konuyla ilgili araştırma çok parçalı.” Diyen Burzynska, “Önceki bir çalışma, orta yaş yönetim deneyimini ileri yaştaki daha fazla hipokampus hacmi ile ilişkilendirdi. Bir diğeri, taksi şoförlerinin, muhtemelen navigasyon kullanım ihtiyacından kaynaklanan, bir şehrin otobüs sürücülerinden daha büyük hipokampusa sahip olduğunu gösterdi.
Kaynak
Agnieszka Z. Burzynska et al. Occupational Physical Stress Is Negatively Associated With Hippocampal Volume and Memory in Older Adults, Frontiers in Human Neuroscience (2020).
