İngilizcede Eşdizim / Collocations – Basitçe söylemek gerekirse, “birlikte eşdizimlilik (collocations)“, genellikle iki veya daha fazla kelimenin oluşturduğu cümle sırasında birlikte kullanılan kelime grubu ifadelerdir. Bu kombinasyonlar, onları her zaman kullanan ve anadili İngilizce olan konuşmacılara “duyduklarında kulağa doğru ve hoş” gelir; yanlış kelimeler veya yanlış kombinasonlarla dizildiklerinde ise “kulağı tırmalar“.
Öte yandan, diğer kombinasyonlar dilin doğasında olmadığından onu dinleyen İngilizce anadil konuşan birinin kulağına “yanlış” gelecektir.
Şu örneklere bakalım:
|
Natural English… Doğal (Doğru) kombinasyon |
Unnatural English…
Doğal olmayan (yanlış) kombinasyon |
|
the fast train – Hızlı tren fast food – Hızlı yemek |
the quick train – Hızlı tren quick food – Hızlı yemek |
| a quick shower – Hızlı bir duş
a quick meal – hızlı bir yemek |
a fast shower – Hızlı duş a fast meal – Hızlı yemek |
Eşdizimleri Neden Öğrenmelisiniz?
İngilizcede Eşdizim / Collocations – Dil sosyal bir mirastır. Akıcı konuşmak için kavramların ve kelimelerin doğru kombinasyonlarını defalarca duymak ve kullanmak konuşma iletişimimizi güzelleştirir; anlaşılır yapar ve dinleyenleri dinlemekten bıktırmaz.
Eşdizim ile diliniz daha doğal ve daha kolay anlaşılır olur.
Kendinizi ifade etmenin alternatif ve daha zengin yollarına sahip olursunuz.
Dilin, tek sözcükler şeklinde anlaşılmazlığını önleyerek, beynimizin konuşulan konuyu parçalar veya bloklar halinde hatırlaması ve kullanması daha kolaylaşır.
Eşdizimler Nasıl Öğrenilir?
İngilizcede Eşdizim / Collocations – Eşdizimlerin farkında olun ve onları gördüğünüzde veya duyduğunuzda tanımaya çalışın.
Eşdizimleri dilin tek bir bloğu (single blocks) olarak ele alın. Bunları ayrı bloklar veya parçalar olarak düşünmeyin. Güçlü bir şekilde (strongly support) destekleyin, “not strongly+support” şeklinde değil.
Yeni bir kelime öğrendiğinizde, onunla aynı yerde bulunan diğer kelimelerle eşdizim olacak şekilde yazın (remember rightly, remember distinctly, remember vaguely, remember vividly – doğru hatırlayın, belirgin bir şekilde hatırlayın, belli belirsiz hatırlayın, canlı bir şekilde hatırlayın).
Mümkün olduğunca çok dinleyin ve izleyin. Unutmayın, küçük çocuklar kendi ana dillerini öğrenirken önce uzun süre pasiftirler. Okumayı bile öğrenmeden dili öğrenirler. Dili öğrenmek için okumayı bilmeye bile ihtiyaç yoktur. Ve çocuklara, yani bebeklere kimse de gramer kuralı öğretmez, veya öğretmeye de kalkışmaz. Sizi izleyerek çokca dinlerler. Sonra öğrendikleri kelime kombinasyonlarını birleştirerek eşdizimlerle konuşurlar. İş bu kadar basittir. İngilizcede kelimeleri yalın olarak öğrenmek yetmez. O kelimelerin eşdizimlerinin de kalıplar olarak çokça duyularak beyinde yer etmesi gerekir.
Çokca dinledikten ve izledikten sonra, mümkün olduğunca çok da okuyun. Okuma, kelime dağarcığını ve eşdizimi bağlam içinde ve doğal olarak öğrenmenin mükemmel bir yoludur.
Öğrendiklerinizi düzenli olarak gözden geçirin. Yeni eşdizimleri öğrendikten sonra mümkün olan en kısa sürede bağlam içinde kullanma alıştırması yapın. Çünkü öğrenilenlerin unutulmaması için sistematik tekrara ihtiyaç vardır.
İçinde bulunduğunuz öğrenme grubunuzla eşdizimleri öğrenin. Bunları konuya (topic) göre (zaman, sayı, hava durumu, para, aile) veya belirli kelime gruplarıyla (take action, take a chance, take an exam – eşdizim kombinasyonlarıyla harekete geçin) hızlı kalıplar kullanarak öğrenebilirsiniz.
Eşdizimler hakkında tatmin edici bilgi bulunan iyi bir sözlüğünüz olsun.
Eşdizilim Türleri Nelerdir?
İngilizcede Eşdizim / Collocations – Fiil, isim, sıfat vb. kombinasyonlarından oluşan birkaç farklı eşdizim türü vardır. En yaygın türlerden bazıları şunlardır:
adverb (zarf) + adjective (sıfat): completely satisfied (Not: downright satisfied)
zarf + sıfat: Tamamen tatmin olmuş (tam tatmin edilmiş – değil.)
***
adjective (sıfat) + noun (isim): excruciating pain (Not: excruciating joy)
sıfat + isim: Dayanılmaz acı (dayanılmaz sevinç – değil)
***
noun + noun: a surge of anger (Not: a rush of anger)
isim + isim: Öfke kabarması (öfke dalgası – değil)
***
noun + verb: lions roar (Not: lions shout)
isim + fiil: Aslanlar kükrer (aslanlar bağırmaz)
***
verb + noun: commit suicide (Not: undertake suicide)
fiil + isim: İntihar etme (intihar girişimi – değil)
***
verb + expression with preposition: burst into tears (Not: blow up in tears)
edatlı fiil + ifade: Gözlerinden yaş boşalmak (gözyaşlarına boğulma – değil)
***
verb + adverb: wave frantically (Not: wave feverishly)
fiil + zarf: Çılgınca el salla (hararetli bir şekilde el salla – değil)
Örnek Eşdizimler
İngilizcede Eşdizim / Collocations – Birkaç farklı sıralama türü vardır.
Eşdizimler sıfat + zarf, isim + isim, fiil + isim vb. olabilir.
Aşağıda, örnek cümlelerde yedi ana eşdizimlilik türünü görebilirsiniz.
1- adverb (Zarf) + adjective (sıfat)
Invading that country was an utterly stupid thing to do. – O ülkeyi istila etmek, yapılacak son derece aptalca bir şeydi.
We entered a richly decorated room. – Zengin bir şekilde dekore edilmiş bir odaya girdik.
Are you fully aware of the implications of your action? Eyleminizin sonuçlarının tam olarak farkında mısınız?
***
2- adjective + noun
The doctor ordered him to take regular exercise. – Doktor ona düzenli egzersiz yapmasını emretti.
The Titanic sank on its maiden voyage. – Titanik ilk yolculuğunda battı.
He was writhing on the ground in excruciating pain. – Dayanılmaz bir acıyla yerde kıvranıyordu.
***
3- noun + noun
Let’s give Mr Jones a round of applause. – Bay Jones’a bir alkış alalım.
The ceasefire agreement came into effect at 11am. – Ateşkes anlaşması saat 11.00’de yürürlüğe girdi.
I’d like to buy two bars of soap please. – İki kalıp sabun almak istiyorum lütfen.
4- noun + verb
The lion started to roar when it heard the dog barking. – Aslan, köpeğin havladığını duyunca kükremeye başladı.
Snow was falling as our plane took off. – Uçağımız kalkarken kar yağıyordu.
The bomb went off when he started the car engine. – Araba motorunu çalıştırdığında bomba patladı.
***
5- verb + noun
The prisoner was hanged for committing murder. – Mahkum cinayet üstlendiği için asıldı.
I always try to do my homework in the morning, after making my bed. – Sabahları yatağımı yaptıktan sonra hep ödevimi yapmaya çalışıyorum.
He has been asked to give a presentation about his work. – Çalışması hakkında bir sunum yapması istendi.
6- verb + expression with preposition
We had to return home because we had run out of money. – Paramız bittiği için eve dönmek zorunda kaldık.
At first her eyes filled with horror, and then she burst into tears. – Önce gözleri dehşetle doldu, sonra gözyaşlarına boğuldu.
Their behaviour was enough to drive anybody to crime. – Davranışları herkesi suça sürüklemeye yetiyordu.
***
7- verb + adverb
She placed her keys gently on the table and sat down. – Anahtarlarını nazikçe masanın üzerine koydu ve oturdu.
Mary whispered softly in John’s ear. – Mary, John’un kulağına usulca fısıldadı.
I vaguely remember that it was growing dark when we left. – Ayrıldığımızda karanlıklaştığını belli belirsiz hatırlıyorum.
Tavsiye Edilen Makaleler:
İlk 10 Temel İngilizce Kelime ile Nasıl Hemen İngilizce Konuşmaya Başlarsınız?
İngilizce’de En Çok Kullanılan ve İngilizce’nin % 50’sini Okuşturan İlk 100 Kelime
İngilizce Öğrenmede Sistematik Tekrar – İngilizce Öğrenmenin Bilimsel Çalışmalara Dayalı Etkili Yolu
