Hızlı Okuma Teknikleri – Belki de bu Hızlı Okuma Teknikleri konusunda ilk kez makale okuyacaksınız. Bu makaleyi okumaya ayırdığınız zaman diliminin üçte birini veya beşte birini kullanarak ne kadar daha fazla okuyabilirsiniz, sorusunun yanıtı üzerinde duracağım.
Öncelikle okuma hızını artırmak istiyorsanız önemli bir konuyu bilmelisiniz. Bu konu, “ince motor” hareketinizi kontrol ederek bu sürece hakim olmaktır.
İnce Motor Nedir?
Hızlı Okuma Teknikleri – İnsan vücudundaki küçük kas gruplarının hareket kabiliyetidir. Genellikle el ve parmakların oluşturduğu hareketlerdir. Örneğin; kalem tutma, yazı yazma, makas kullanma, tutma-bırakma, takma-çıkarma vb. becerileri kapsayan bir gelişim alanıdır.
İnce motor becerilerin gelişiminde pek çok alt motor becerinin gelişimi de etkilidir. Özellikle çocukluk döneminde oldukça önemlidir. İzlenmesi ve dikkat edilmesi gerekir.
Motor becerilerden biri de görsel-motor yeterlilik becerisidir.
Görsel-Motor Yeterlilik Nedir?
Hızlı Okuma Teknikleri – Bu beceri göz ve el becerisinin birlikte kullanılmasıdır. Bu yazı süreyi daha verimli kullanarak, okuma süresini üçte bir oranında kısaltmayı amaçlamaktadır. Bunun için ellerin ve gözlerin koordineli bir şekilde birlikte çalışması sağlanmalıdır. Bu aktivite örnek olarak şunları kapsamaktadır:
Obje ve el arası uygun mesafeyi yakalama, satır atlamadan okuyabilme, satır başına dönmeden okuyabilme, tahtada yazılanları deftere düzgün geçirebilme gibi aktiviteleri kapsar.
Projeye bakalım
Hızlı Okuma Teknikleri – Proje 5 ayrı dilde test edildi ve disleksi hastalarının bile dakikada 1350 kelimeye kadar okumaları sağlandı. Projenin uygulandığı ABD ile ilgili istatistik ise şöyle: ABD’de nüfusun sadece %1’i dakikada 400 kelimeden fazla okuyor.
Proje, insanın temel görsel sistemini anlarsanız, verimsizliği ortadan kaldırabileceğinizi ve okuma hızınızı artırabileceğinizi söylüyor.
Bu yazıdaki egzersizleri yapabilmeniz için ihtiyacınız olacak materyaller: Çok uzun olmayan ortalama 200 sayfalık bir kitap, bir kalem, bir kronometre ve not defteridir.
İlk olarak, okuma sürecine özgü çeşitli tanımlar ve ayrımlara bakalım:
A) Hızı artırmak için satır başına fiksasyon (akıcılığın durması ve kelimeye takılı kalma) sayısını ve süresini en aza indirmelisiniz.
Her ne kadar öyle hissedilse de düz bir çizgide satır boyunca okuyamazsınız, daha ziyade sakkadik adı verilen hareketler dizisinde gözleriniz sekerek ilerler. Bu hareketlerin her biri bir sabitleme veya odak alanınızdaki metnin geçici bir anlık görüntüsüyle sona erer.
Eğitimsiz birinin fiksasyonu çeyrek ya da yarım saniye sürer. Bunu anlamak için, bir gözünüzü kapatın, kapattığınız göz kapağının üstüne parmak ucunuzu yerleştirin ve sonra yavaşça diğer gözünüzle düz bir yatay çizgi şeklinde ilerleyin. Farklı hareketlerde farklı fiksasyon dönemleri hissedeceksiniz.
B) Hızı artırmak için gerilemeyi ve geri atlamayı ortadan kaldırmalısınız:
Okuma hızınızın %30’u görsel gerileme (visual regression) adı verilen durum yüzünden harcanıyor. Satırda ilerlerken başa dönme ve geriye atlamayı engellemek gerekiyor.
C) Çevresel görme aralığını ve fiksasyon başına gördüğünüz kelimelerin sayısını artırmaya çalışmalısınız:
Çoğu normal okuyucu, okuma sırasında çevresel görme aralığını değil, merkez odağını kullanır. Çevresel görme aralığını kullanırsanız algılanan kelimeler, okunabilir hale gelir ve okuma hızınız en az %50 artar.
Sırasıyla: 1) Tekniği öğren, 2) Tekniği istemsiz yapana kadar uygula, 3) Anlam kaybı yaşamadan okumanı hızlandır.
Bu süreçlerin hepsinin ayrı olduğunu ve tekniklerden ikisine çalışırken birini gözden çıkarabileceğinizi unutmayın. Örneğin, okuma hızını artırmak için bir motor beceriyi uygulamayı öğreniyorsanız okuduğunuzu anlama konusunda endişelenmeyin.
Genel bir kural olarak, hedefiniz okuma hızınızı mevcut okuma hızınızın 3 katına çıkarmak olmalıdır.
Bu nedenle, şu anda dakikada 300 kelime okuyorsanız hedef okuma hızınız dakikada 900 kelimedir. Dakikada 1350 kelime hedefiyle teknikleri uygulamanız gerekecektir.
İlk Adım: Güncel Durumunuzu Belirleyin
Hızlı Okuma Teknikleri – Mevcut okuma hızınızı belirlemek için, çalışma kitabınızı alın ve 5 satırdaki kelime sayısını sayın. Bu kelime sayısını 5’e bölün ve satır başına ortalama kelime sayınızı belirleyin.
Örnek: 62 kelime / 5 satır = 12.4, satır başına 12 kelimeye yuvarlarsınız.
Ardından, 5 sayfadaki satır sayısını sayın ve sayfa başına ortalama satır sayısına ulaşmak için 5’e bölün. Bunu satır başına ortalama kelime sayısıyla çarpın ve sayfa başına ortalama kelime sayınıza ulaşın.
Örnek: 154 satır/5 sayfa = 30.8, sayfa başına 31 satıra yuvarlanır x satır başına 12 kelime = sayfa başına 372 kelime
İlk satırınızı işaretleyin ve 1 dakika boyunca bir zamanlayıcı ile okuyun (normalden daha hızlı okumayın ve okuduğunuzu anlamaya dikkat edin). Tam bir dakika sonra, okuduğunuz kelime sayısını belirlemek için okuduğunuz satır sayısı ile bir satırdaki ortalama kelime sayısını çarpın.
NOT: Elbette bunu internetteki okuma hızı ölçen sitelerden, mesela http://www.hizliokuma.org/ sitesinden yapabilirsiniz ancak, bağlama sadık kalmak için seçtiğiniz kitap üzerinden saymak çok daha faydalı olacaktır.
İkinci Adım: Geriye Atlamayı Minimuma İndirin
Hızlı Okuma Teknikleri – Geri atlama ve sabitleme süresi kalem ya da parmakla okuma yaparak en aza indirilebilir. Bunun önemini şöyle gösterebilirim: Yukarıdaki temel hesaplamaları yaparken kelime veya satır sayısını sayma işleminde bir kalem veya parmağınızı kullandınız mı? Eğer kullandıysanız, tespit verimliliğini ve doğruluğunu yönlendirmek için görsel bir yardım kullanmışsınız demektir.
Kalemi sadece gözünüzün atlamasını engellemek için kullanmayacağız. Kalem, tutarlı hızı korumak ve sabitleme süresini azaltmak için de bize yardım edecektir. Yazarken yaptığınız gibi tutabilirsiniz, ancak elinizin altında, sayfaya karşı düz tutmanız önerilir.
1) Teknik (2 dakika):
Kalem kullanarak tekniği oturtacağız. Her satırın altını çizermiş gibi takip edin ve kalemin ucunun üzerine odaklanın. Anlam ile ilgilenmeyin.
Her satırda en fazla 1,5 saniye durun ve sonraki her sayfa ile hızı artırın. Okuyun, ancak hiçbir koşulda satır başına 1,5 saniyeden daha fazla bakmayın.
2) Hız (3 dakika):
Tekniği tekrarlayın, her satırı yarım saniyeden fazla tutmayın. Bu kısımda hiçbir şey anlamıyor olmanız çok doğal. Ana amaç olarak hız ve tekniği koruyun (bu süreç içerisinde algısal reflekslerinizi şartlandırıyorsunuz ve bunun, sisteminizdeki uyarlamaları kolaylaştırmak için tasarlanmış bir hız egzersizi olduğunu unutmayın). Hızı düşürmeyin. 3 dakika boyunca olabildiğince hat başına yarım saniye ayırmaya çalışın; kalemin üzerine odaklanın ve hız ile tekniğe konsantre olun. Egzersize odaklanın ve başka hiçbir şeyi hayal etmeyin.
Üçüncü Adım: Algısal Genişleme
Hızlı Okuma Teknikleri – Bilgisayar ekranınızın merkezine odaklanırsanız, ekranın kenarlarını algılayabilir ve kaydedebilirsiniz. Çevresel görme egzersizleri, okuma hızınızı %300’den fazla artırabilir.
Eğitimsiz okuyucular, kelime kelime okur ve Birinci kelimeden sonuna kadar hareket ederek kenar boşluklarının ve çevresel alanlarının yarısına kadar ilerler ve zamanlarının %25-50’sini içeriksiz olarak harcarlar.
Göstermek için örnek bir cümleye bakalım:
“Eskiden öğrenciler günde dört saat keyifle kitap okurdu.”
“Öğrenciler” kelimesine baktığınızda “Eskiden” kelimesini de okuduğunuzu fark ettiniz mi? Ya da “keyifle” kelimesine baktığınızda “kitap okurdu” kısmını görebildiniz mi?
İşte temel amacımız, baştan sonra okumak değil olabildiğince çevresel bir şekilde okumaya çalışmak. Görüş açınız genişledikçe, okuma hızınız da artacaktır.
1) Teknik (1 dakika):
Önceki egzersizdeki prensipleri aynen devam ettirerek okumaya başlayın. Ancak bu sefer her satırın ikinci kelimesinden başlayın ve son kelimeden 1 kelimeyi önce okuyarak sonlandırın.
Hatırlatmakta tekrar fayda var: “Anlam”a odaklanmanız değil, “tekniğe” odaklanmanız gerekiyor.
2) Teknik (1 dakika):
Bu sefer aynı tekniği uygularken iki kelime sonra başlayın ve iki kelime önce bitirin.
3) Hız (3 dakika):
Her satırın ilk kelimesinden en az 3 kelime sonra başlayın ve son kelimeden 3 kelime önce bitirin. Tekniği tekrarlayın, her satırı yarım saniyeden fazla tutmamaya çalışın.
Okuduklarınızı anlamamanız hala çok doğal. Bu egzersizlerle tekniği zihninize oturtmaya ve beyninizi hıza alıştırmaya çalışıyorsunuz. Hızı düşürmeyin. 3 dakika boyunca satır başına yarım saniye; kalemin üzerine odaklanın ve hız ile tekniğe konsantre olun. Egzersize odaklanın ve konsantrasyonunuzu koruyun.
Zaman geçtikçe ve hıza alıştıkça, anlam konusunda da sıkıntı çekmeyeceğinizi fark edeceksiniz. Dünyada birçok kişi bu egzersizleri yaparak okuma hızını artırıyor.
Dördüncü Adım: Her Yeni Dakika Başına Kelime Oranınızı Hesaplayın
Hızlı Okuma Teknikleri – İlk satırı işaretleyin ve tam olarak bir dakika zamanlayıcı ile en hızlı anlama oranında okuyun. Yeni kelime oranınızı belirlemek için önceden belirlenen ortalama kelime oranınızla en son hesapladığınızı çarpın.
Pratiklere devam etmezseniz, okuma hızınız ilk haline dönmese de gerileyebileceğini unutmayın.
Son Düşünceler
Hızlı Okuma Teknikleri – Her şeyin pratikle gelişebileceği gibi okuma hızınız da pratikle gelişecektir. Elbette hızlı okumayı roman, hikaye ya da şiir türlerinde eserler okurken alacağınız zevki bir hayli azaltacağı için yapmanız önermiyorum.
Ancak okumanız gereken makaleler varsa, bir bilgi aradığınız uzun metinler varsa ya da genel konseptiyle metni anlamak istiyorsanız hızlı okuma teknikleri kurtarıcınız olur.
Her gün vaktinizin belirli bir kısmını (20 dakika bile olsa) hızlı okuma tekniklerine ayırmanız, büyük fark yaratacaktır.
Bu sistemdeki temel amacımız: Öncelikle tekniği oturtarak geriye atlamaları doğal bir şekilde bitirmek, yüksek hızla gözlere pratik yaptırmak ve dolayısıyla buna adapte olmalarını sağlamak, bütün bunlar ilerledikçe de anlamı geliştirmeye çalışmak.
Umutsuzluğa kapılmayıp egzersizlere devam ettikçe, farkı siz de göreceksiniz.
