Hafıza Geliştirme Teknikleri – Okul yıllarımda, bazen sanki hiçbir şey öğrenmemiş gibi, öğrendiklerimin hiç birini hatırlamadığım zamanlar olurdu.  Günlerce çalıştıktan sonra, sınava girdiğimde, kontrol ettiğim hafızamın tamtakır boş olduğunu hissederdim.

Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı gibi büyük savaşları, Matematikte türevleri ve Fen Bilgisinde yaşam döngüsünü, Kimya’da elementleri vs. hepsini kafamda nasıl tutabilirdim ki?

Böylesine zor bir durumun üzerine bir de üniversite sınavlarını başarmak, istediğim bir bölüme yerleşmek bana hayal gibi geliyordu.

Ancak, doğru yöntemlerle, hem üniversitede hem de daha ötesinde başarılı olmak için gerekli bilgi dağlarını öğrenmek ve bunları hafızada tutma yeteneğimi önemli ölçüde artırabilmek mümkünmüş meğer.

Siz de benzer durumları yaşıyorsanız bu makaleyi sonuna kadar okuyun.

Okuduktan sonra başucunuzdan ayırmayın.

Öğrenme, hafızada tutma, hatırlama; kısacası başarabilmenin tüm ipuçlarını sizin için derledik. Hem de hafızanızı etkili kullanacağınız 27 harika hafıza tekniğini bir arada okuyun.

1. Beyninizi Tanıyın

Hafıza Geliştirme Teknikleri – İnsan beyni verimli bir organdır. Daha sonra işimize yarayacak bilgileri tutar, yaramayacakları tutmayız. Zihnimiz ömür boyu biriken anılar ve bilgilerle doludur. Tüm bunları düzenlemeye yardımcı olmak için temel olarak iki tür belleğimiz vardır:

1. a) Kısa süreli bellek = Şu anda yaptığımız şeyleri hafızasına alır.
2. b) Uzun süreli bellek = Geçmişte yaptığımız şeyleri hafızasında tutar.

Buradaki amaç, daha sonra bir sınav veya durum için lazım olacak bilgileri daha sonra kullanılabilmesi için uzun süreli belleğinize daha iyi kodlamaktır.

Beyninizi tanımak ve hafıza teknikleri örneklerini incelemek için Dünya Hafıza Şampiyonu Melik Duyar‘ın ücretsiz “Hafıza Teknikleri ve Beyin Eğitimi” kurslarına üye olarak başlayabilirsiniz.

Ayrıca aşağıda verilen kısa videoyu izleyerek “Hafıza Geliştirme ve Öğrenmeyle İlgili Yanlışlar“a düşmeyi engelleyebilirsiniz.

2. Ortamı Düzenleyin

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Belleğin kodlanmasına yardımcı olmak için, eldeki göreve tamamen odaklanabileceğiniz bir çalışma noktası seçmeniz gerekir. Çok görevleri yüklenmiş bir Ninja olduğunuzu düşünseniz bile, bilinçli zihniniz her seferinde sadece bir şeye odaklanabilir. Yani dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırın.

İyi aydınlatmalı sessiz bir oda okumak için en iyisidir. Bir sınıfta ideal olanı dinlediklerinizi kalem ve kağıtla not almaktır.

Bakın şimdi: Kendinizi öğrenmeye hazırlayamazsanız bundan sonra gelecek taktikleri boşa düşürmüş olursunuz.

Hayatın mükemmel olmadığını biliyoruz ve eğitim için her zaman ideal bir ortama sahip olamayabilirsiniz. Ama öğrenme eylemine başlamadan önceden planlama ile ortam kesinlikle planlanmalıdır.

3. Aktif Katılımcı Olun

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Bir derste duyduklarınızı kendi sözlerinizle ifade edebiliyorsanız, daha sonra hatırlama şansınız pasif dinlemekten çok daha yüksektir. Buna “katılma” denir.

Bunu yapmanın birçok yolu vardır: Bir konferans sırasında veya sınıfta derste, öğretmeni sadece dinlemek yerine, sorular sorarak öğrenmeye aktif katılın.

4. Sakin Olun ve Çalışın

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Stres, anıları kodlama ve alma yeteneğinizi azaltır. Benim tahminim bu makaleyi okuyorsanız, o zaman yapmak istediğiniz son şey bu olur! Stres etkisi, meditasyon, odaklanma, doğru nefes alma hatta yoga ile azaltılabilir. Rahatlamak ve stresi azaltmak için yaptığınız her şey hafızanıza yardımcı olabilir ve muhtemelen yardımcı olacaktır.

5. Uyuyun

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Evet, annen haklıydı. Uykusuzluk bütün geceler yarardan çok zarar veriyor. Ekstra çalışma saatlerinin size istediğiniz sonucu aldıracağını düşünüyorsanız bilimsel çalışmalar uykunun hafıza için hayati olduğunu kanıtlamıştır. Bunlardan birinde, REM uykusunun (uyku döngüsünün en derin aşaması) hafızadaki anıları dengelemesinin önemini gösterdi. Her gece yeterince uyumak ve mümkün olduğunca düzenli bir uyku almak ve düzenli uyanmanın daha etkili bir hafıza oluşumuna destek verdiğini biliyoruz.

Bununla ilgili şekerleme uykusunun bile hafızayı düzenlediğine dair bulgular vardır.

ŞEKERLEME YAPMAK BEYNİ NASIL ETKİLİYOR?

6. Egzersiz Yapın

Hafıza Geliştirme Teknikleri – İyi bir egzersiz sadece hafızanıza yardımcı olmaz, aynı zamanda stresi azaltabilir ve uyumanıza yardımcı olabilir. Üçlü avantaj! Bu, koşu bandında her gün bir saat geçirmeniz gerektiği anlamına gelmez. Asansör yerine merdivenleri seçmek veya otobüsü binmek yerine üç blok yürüyüp en sevdiğiniz kafeye yürümek bir fark yaratabilir. İlgili ve önemli bir yazımızı tavsiye derim:

HAFIZAYI GÜÇLENDİREN 10 BEYİN EGZERSİZİ

7. Beynin Dış Kaynakları

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Hafızanıza yardım etmenin harika bir yolunu biliyor musunuz? Her küçük ayrıntıyı hatırlamak için beyninize güvenmeyi bırakın. Planlı yaşama geçilen bir çağda, telefonunuzun randevu defterini kullanın ve telefonunuzu iyi bir sekreter olarak kullanın.

8. Öğrenme Sürecine Odaklanma

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Kabul edelim: Hiçbir şey, yeni bilgileri öğrenmek için harcadığınız zamanın yerini alamaz. Zamanında ve sıklıkla çalışmak, her zaman son dakika sürprizlerini yenecektir.

Ancak kaçınılmaz olarak, öğrenme zamanınız için yarışan her şeyle, Hafızanızı etkili bir şekilde öğrenmede kullanmak istiyorsanız öğrenme süreçlerini kontrol altında tutun.

9. Kısaltmalar

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Muhtemelen ilkokul sıralarından itibaren çok sayıda kısaltmayı hafızanızdan atamadınız! Çünkü bu yöntemle beyne giren bilgi gördüğünüz gibi asla kaybolmaz. Lisede Kimya dersindeki H₂SO₄ formülünü “Hasan 2 Salak Osman 4” şeklinde hatırlıyorsunuzdur. Sınıfın güzel kızı “Necla” ise bir tuzdan ibaretti (NaCl).

Kısaltmalar ve hafıza teknikleri için güzel bir örnek olarak “Gökkuşağı ve Reknkleri”nin hafızada tutulmasıyla ilgili aşağıda linki verilen makaleye de göz atabilirsiniz.

Gökkuşağının Renklerini Hafıza Teknikleri İle Öğrenin!

10. Akrostişler

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Benzer şekilde akrostişler, diğer kelimelerin ilk harflerinden oluşan kelimelerdir. Ancak genellikle bunları daha uzun ifadelere veya kavramlara katılmak için kullanırsınız. Basit bir örnek olarak,

Örneğin, Mega Hafıza’nın “ASİT Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Teknikleri” eğitim setinin başındaki “ASİT” bir akrostiş ile oluşturulmuştur.

ASİT
Alternatif
Sistematik
İnovasyon
Teknikleri, sonuç A-S-İ-T (Kaynak)

11. Bağlantılar ve Terkipler Oluşturma

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Bildiğiniz bir konuyu öğrenmeye çalıştığınız yeni bir konsepte bağlamak, bu yeni konsepti hafızanıza yerleştirmeye yardımcı olabilir. Örneğin, yer çekiminin; düşen şeylerin Dünya’ya doğru daha hızlı hareket etmesine neden olduğunu bilmek, ivme konusunu yer çekimi ile ilişkilendirebilirsiniz. Hızlanma yer çekimi gibidir, ancak herhangi bir yönde olabilir.

12. Tekrarlama (Dinleme)

Hafıza Geliştirme Teknikleri – En sevdiğimiz şarkıyı yüz kere dinlediğimizde ve aniden her kelimeyi bildiğimizi fark ettiğimizde hepimiz tekrarlayarak ezberleriz. Aynı şekilde, siz veya bir arkadaşınız tekrar tekrar tekrar tekrar ezberlemeye çalıştığınız bir tanımı dinlediğinizde, onu daha hızlı hatırlarsınız.

Ancak bilimsel olarak çok tekrarlayarak ezberlemek yerine, daha az tekrarla bilgiyi kalıcı hafızanıza aktarabilirsiniz. Bunun için ayrıca aiağıda linki verilen makaleye de göz atabilirsiniz.

Sistemli Tekrar / Aralıklı Tekrar Yöntemi Nedir?

13. Tekrarlama (Yapma)

Bu yöntem müzisyenler ve sporcular arasında yaygındır. Belki de bir kemancı birkaç müzik ölçüsünü ezberleyemez gibi görünebilir; parmakları notaları kendi başlarına çalıncaya kadar aynı notaları tekrarlamaya devam eder.

14. Tekrarlama (Okuma)

Bir sunum için bir hikayenin sırasını hatırlamak istiyorsanız, özetini birkaç kez okumak yardımcı olabilir. Okumadan önce ne olacağını bilmek noktasına geldiğinizde, olayların sırasını ezberlediğinizi göreceksiniz.

Okuduğunuz şeylerin hafızanızda kalması için “Beyin Haritaları” tekniği ile not tutabilirsiniz.

15. Tekrarlama (Yazma)

Yeni terimleri ezberlemek ve yazım farklılıkları gibi şeyleri tekrarladığınızda o şey doğal hale gelene kadar yazmak ve yeniden yazmak onu ezberlemenize yardımcı olabilir. Bir yazmak on okumaya bedeldir, demişlerdir.

16. Kafiye Bağlamları

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Bu yöntem tipik olarak, sıralamanın önemli olduğu bir listenin hafızaya alınması için kullanılır.

Önce her sayıyı onunla tekerleme eden bir kelimeye bağlarsınız. Örneğin, bir numara “güneş”, ikincisi “mavi” olabilir. İki şeyi düzene sokmak için, bu kafiye anahtarlarıyla bir hikaye anlatabilirsiniz.

Tereyağı birinci ve peynir ikinci ise, hatırlamak için aşağıdaki küçük hikayeyi anlatabilirsiniz: “Tereyağı, güneşte mavi peynirle erir.”

17. Görselleştirin

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Mümkün olduğu kadar çok sayıdaki duyuları öğrenmenin içine sokun. Çanakkale savaşını mesela tarihi dersinde, sınıfta boğazdaki savaşı hatırlamak isterseniz, gözlerinizi kapatın ve olayların sırasını düşünün.

İlk önce ne oldu? Hayal et.

Teknelerin kıyıya doğru ilerlerken çıkardıkları sesi hayal edin.

İkinci sırada ne oldu? Ateş edildiğinde topların sesini hayal edin.

Üçüncü olarak ne oldu? Ateşin dumanını kokladınız.

Mümkün olduğu kadar çok duyularınızı meşgul edin.

İlk etkinliği hatırladığınızda, ezberleyene kadar aynı işlemi gerçekleştirin.

18. Hikayeleştirin

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Beyninizin anlatım kısmına katılın. Konuyla ilgili bir hikaye oluşturun veya zaten bildiğiniz bir hikayeyi dramatize edin.

Belki kimyasal bir reaksiyonu hatırlamanız gerekir. Karbon ve hidrojene bir hikaye verin! Örneğin, bileşiklerin öyküsünü anlatın.

Bu sıradan şeyleri karakter haline getirerek, kendileri hakkında hatırlamak için yeni şeyler verirsiniz ve belki de bunu yaparken biraz eğlenebilirsiniz.

Bu yöntem, onlarca fizik formülünü hatırlamaları gerektiğinde öğrencileri kurtarır!

Hikayeleştirmey bir örnek olarak Mega Hafıza’nın yazar “Faruk Nafiz Çamlıbel‘in eserlerinin hafızaya yerleştirilmesi için kurduğu ilginç örneği aşağıda verilen video filmden izleyebilirsiniz.

19. Parçalanma

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Çalışan veya kısa süreli hafızamız, bir seferde yalnızca beş ila dokuz birimlik bir bilgiyi tutabilir.

Bu bellek sınırlamasını en iyi şekilde kullanmak için, aynı sayıda bilgi parçasını hatırlayabiliriz.

Örneğin, bir telefon numarasının her bir basamağını ayrı ayrı düşünmenin aksine, bunları gruplar halinde düşünme eğilimindeyiz. Bu, 10 basamaklı bir sayıyı üç parçaya dönüştürerek ezberlememize yardımcı olur.

Bu fikir, sayıları iki yıl olarak düşünerek hatırlamamıza yardımcı olacaktır. Örneğin, 18421963, 1-8-4-2-1-9-6-3 yerine 1842 ve 1963 olur.

Bunun nasıl çalıştığını görüyor musunuz? Parçalanma kısa süreli ezber için etkili bir yoldur.

20. Kokulu Yapın

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Evet, doğru okudunuz. Bazı araştırmalar, kokuların anıları uyandırabildiğini göstermiştir. Bu anıların tipik olarak belirli gerçeklerden (epizodik hafıza) ziyade duyum veya durum olma olasılığı daha yüksektir.

Bu nedenle, biyoloji sınıfınızda her zaman nane sakızı çiğnerseniz, glikozun kimyasal formülünü doğrudan hatırlamanıza yardımcı olmasa da, o sınıfta olmanın anısını uyandıracak ve bu da bu formülü hatırlamanıza yardımcı olabilir.

21. Loci Yöntemi / Hafıza Sarayı

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Bu yöntem “Hafıza sarayı” olarak da bilinir.

Çankaya Köşkü’nde yürüdüğünüzü hayal edin. Fuayeye adım atarken Atatürk’ü selamlıyorsunuz. Sonra köşkteki her odaya yerleştirdiğiniz Cumhurbaşkanlarını hayal edin ve siz bunlarla sırasıyla görüştükten sonra arka kapıdan çıkarken son cumhurbaşkanını Tayyip Erdoğan’ı selamlıyorsunuz.

Yürüdüğünüz odaların sırasını hatırlarsınız, Cumhurbaşkanlarını kronolojik sırayla sayabilirsiniz. Türkiyenin cumhurbaşkanlarını sırasıyla sayma testinde görselleştirerek doğru sıralama yapmış olursunuz.

“Öğrenmede Hafıza Sarayı”nın kullanılması konusunu ayrıca aşağıda linki verilen yazıdan adım adım öğrenebilirsiniz.

Öğrenmede Hafıza Sarayı

22. Görüntü-Adı İlişkileri

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Koridorda yaşayan kız – diyelim ki Berna – adını yalnız hatırlamayacağınızı biliyorsunuz, ama saçlarının o kadar uzun olduğunu fark ediyorsunuz. Kot pantolonunun düğmelerini merak ediyorsunuz. Şimdi onu “Saçları dağınık olan Berna” olarak düşünüyorsunuz. Şimdi adını hatırlamanıza yardımcı olacak tanımlayıcı bir özellik ile ilişkilendirdiniz. Bu, örneğin, tarihsel bir figür veya bir siyaset bilimi testindeki dünya liderleri için başka durumlarda da işe yarayabilir, olduğunu düşünebilirsiniz.

23. Zincirleyin

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Ezberleyeceğiniz şeyleri görsel bir dizi halinde “zincir” yapın. Hatırlamanız gereken fikirleri bu zincire eklemeye devam edin.

Bunu yapmak için, ilgisiz, saçma veya gerçekçi fikirleri birbirine zincirleyin. Kolkola girsinler. Birini hatırladığınızda zincirleme çözülerek diğerlerini de hatırlayacaksınız.

24. Doğru Zamanlama Yapın

Yatmadan önce çalışıyorsanız, beyniniz, uyku sırasında bu karmaşık bilgileri daha iyi işleyebilir. Sadece bunun beyninizin işini yapmasına izin verecek kadar uyku almanıza bağlı olduğunu bilin.    Yatarken kitap okuduğunuzda, muhtemelen göreceğiniz rüya kitaptaki konular olacaktır

25. Duygu Katın

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Sık sık utanç verici veya olumsuz duyguları olumlu olanlardan daha çok hatırlarız. Bu yüzden bir çalışma grubunda ilk önce yanlış yaptığımız şeyleri başkalarına öğretebileceğimiz şeylerden daha fazla hatırlıyoruz. Bir matematik tekniğinde hata yaparsanız, hayal kırıklığı bir dahaki sefere başka bir seçim yapmanız gerektiğini hatırlamanıza neden olabilir.

Hafızanın duygulardan nasıl etkilendiğini keşfetmek için aşağıda verilen “İngilizce Kelimeler Nasıl Öğrenilir” başlıklı videoyu izleyebilirsiniz. Film sadece İngilizce kelimelein öğrenilmesinde değil, genel anlamda beynin nasıl öğrendiğiyle ve hafıza gücünün öğrenmede kullanılmasıyla ilgili bilimsel çalışmalara atıf yapmaktadır.

26. Organize edin

Alfabetik sırayla hatırlamanız gereken bir ad listesi düzenlerseniz, önceki gece yazdığınız B ile başlayan ad olmadan A adlarından C adlarına atladıysanız bir adı atladığınızı daha kolay fark edersiniz.

27. Hareket Edin

Hafıza Geliştirme Teknikleri – Yürüme veya diğer hafif egzersizler dinlenme çalışması sırasında beynimizin boşta kalan kısmını meşgul etmemizi sağlar.

Bilinçli düşünce olmadan yürüyebildiğimiz için, bilinçli zihnimizin eldeki konuya daha fazla odaklanmasına izin veriyoruz.

Onun için Friedrich Nietzsche  gibi düşünürler bolca yürüyüş yapıyorlar ve yürüyüş sırasında üretiyorlar.