Güneş Işığı – Kış aylarını yaşıyor olsak da güneş her zaman bir numaralı gündemimizdir. Bakmayın “kar yağacak mı, yağmurdan ne haber?” denilmesine; asıl olan tartışma “güneş etrafında” dönüyor. Tavsiyem; bu yazıyı mayıs ayından sonra el altında bulundurun ve okuyun. Özellikle güneşe maruz kalma riski fazla olan siz değerli okuyucularımızı bu konuda daha dikkatli olmaları konusunda uyarmış olalım.
Gelelim güneş konusuna…
Güneş, “Güneş Sistemi” olarak adlandırdığımız sistemin tam merkezinde yer alan bir yıldızdır. Orta büyüklükte bir yıldız olan Güneş, tek başına “Güneş Sistemi” kütlesinin % 99,8’ini oluşturur. Geri kalan kütle Güneş’in çevresinde dönen gezegenler, asteroitler, gök taşları, kuyruklu yıldızlar ve kozmik tozlardan oluşur.
Gün ışığı şeklinde Güneş’ten yayılan enerji, fotosentez yoluyla Dünya üzerindeki hayatın hemen hemen tamamının var olmasını sağlar ve Dünya’nın iklimi ile hava durumunun üzerinde önemli etkilerde bulunur. Kaynak
Gün Işığı Hakkında Neler Biliyorsunuz?
Güneşin çok fazla sıcak ışınlarının cildinize ne kadar zararlı olabileceğini duymaya alışkınız. Peki, dengeli bir şekilde gün ışığı almanın ruh halinizi değiştirebileceğini ve daha pek çok faydası olabileceğini biliyor muydunuz?
Güneş ışığı ve karanlık beyninizdeki hormonların salınmasını tetikler.
Güneş ışığına maruz kalmanın, beynin serotonin adı verilen bir hormonu salgılamasını artırdığı düşünülmektedir.
Güneş ışığı ve serotonin
Serotonin, sinir hücrelerinin ürettiği kimyasal bir maddedir. Sinir hücreleriniz arasında sinyaller gönderir. Serotonin çoğunlukla sindirim sisteminde bulunur, ancak aynı zamanda kan trombositlerinde ve merkezi sinir sisteminde de bulunur.
Serotonin, ruh halini yükseltmek ve kişinin sakin kalma ve odaklanmasına yardımcı olmak ile ilişkilidir.
Güneş Işığı ve Melatonin
Güneş Işığı – Geceleri daha koyu ışık, beyni melatonin adı verilen başka bir hormon üretmesi için tetikler. Bu hormon uyumanıza yardımcı olmaktan sorumludur.
Melatonin, vücudunuzun doğal olarak ürettiği bir hormondur. Beyindeki epifiz bezi tarafından üretilir; ancak aynı zamanda gözler, kemik iliği ve bağırsak gibi diğer alanlarda da bulunur. Yüksek seviyeler uykuya dalmanıza yardımcı olabileceğinden buna genellikle “uyku hormonu” denir.
Yeterli güneş ışığı almazsanız, serotonin seviyeleriniz düşebilir. Düşük serotonin seviyeleri, “Seasonal Affective Disorder” (SAD), yani Mevsimsel Etki Bozukluğu, sizi daha yüksek bir majör depresyon riski karşı karşıya getirebilir. Bu, değişen mevsimler tarafından tetiklenen bir depresyon şeklidir.
Yüksek miktarda güneş ışığı almanın tek nedeni ruh hali artışı değildir. Orta miktarda alınan ışının birkaç sağlık açısında büyük yararları vardır.
Güneş Işığı Ve Akıl Sağlığı
Azalan güneşe maruz kalma, serotonin seviyelerinizde bir düşüşle ilişkilendirilmiştir. Bu da mevsimsel düzen ile majör depresyona yol açabilir. Serotoninin ışığa bağlı etkileri, göze giren güneş ışığı tarafından tetiklenir. Güneş ışığı, retinada serotonin salınımını tetikleyen özel alanları işaret eder. Bu nedenle, bu tür depresyonu günlerin daha kısa olduğu kış aylarında yaşama olasılığınız daha yüksektir.
Güneş Işığından Faydalananlar
Güneş ışığına maruz kalmak, aşağıdakilere sahip olanlara da fayda sağlayabilir:
- Majör depresyon türleri
- Adet öncesi disforik bozukluk (PMDD)
- Depresyonlu hamile insanlar
- Anksiyeteye bağlı bozukluklar
- Panik ataklar
Tüm bunlar, değişen mevsimler ve azalan güneş ışığı ile ilişkilendirilmiştir.
Ek Faydalar
Güneşin faydaları stresle savaşmanın ötesine de geçer. Aşağıdaki ek faydalar da sadece birer ek değil, konunun tam ortasından etkileri içeriyor.
İşte, bazı ışınları yakalamak için diğer nedenlerden bazılarıdır:
Güçlü Kemikler Oluşturmada Etkili
Güneş ışınlarının ultraviyole-B radyasyonuna maruz kalması, kişinin cildinin D vitamini oluşturmasına neden olur.
Güneş ışığı sayesinde elde edilen D vitamini kemik sağlığında büyük rol oynar. Düşük D vitamini seviyeleri, çocuklarda raşitizm ve osteoporoz ve osteomalazi gibi kemik kaybına neden olan hastalıklarla ilişkilendirilmiştir.
Kanseri önlemede Etkili
Aşırı güneş ışığı cilt kanserine katkıda bulunabilse de, orta derecede güneş ışığı aslında kanser söz konusu olduğunda önleyici faydalara sahiptir.
Araştırmacılara göre, gündüz saatlerinin daha az olduğu bölgelerde yaşayanların, gün içinde daha fazla güneşin olduğu yerlerde yaşayanlara göre bazı spesifik kanserlere yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Bu kanserler şunlardır:
- Kolon kanseri
- Hodgkin lenfoma
- Yumurtalık kanseri
- Pankreas kanseri
- Prostat kanseri
Cilt Sorunlarına İyi Gelir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ne göre, güneşe maruz kalmada birkaç cilt sorununu tedavi etmeye yardımcı olabilir. Doktorlar, tedavi için Ultra Viyola (UV) radyasyonuna maruz kalmayı önerdiler:
- Sedef hastalığı
- Egzama
- Sarılık
- Akne
Işık terapisi herkes için uygun olmasa da, bir dermatolog ışık tedavilerinin özel cilt endişelerinize fayda sağlayıp sağlamayacağını önerebilir.
Güneş Işığı ve UV
Güneşe çıkmanın sağlık açısından pek çok iyi nedeni varken; ultraviyole (UV) radyasyon yayması güneş ışınlarının olumsuz kısmını temsil ediyor.
UV radyasyonu cilde nüfuz edebilir ve hücre DNA’sına zarar verebilir. Bu da cilt kanserine yol açabilir.
Araştırmacılar, güneş ışığının faydalarından yararlanmak için dışarıda ne kadar kalmanız gerektiğine dair her zaman kesin bir ölçüme sahip değildir. Ancak aşırı miktarda güneşe maruz kalma durumunda cilt tipinize ve güneş ışınlarının ne kadar doğrudan olduğuna bağlı olarak zarar görebilirsiniz.
Açık tenli insanlar, tipik olarak, daha koyu tenli olanlara göre güneş yanığından daha çabuk etkilenirler. Ayrıca, güneş ışınları daha doğrudan olduğunda dışarı çıkarken güneş yanığı alma olasılığınız da yüksektir. Bu genellikle 10:00 ile 16:00 arasında gerçekleşir.
DSÖ’ye göre, kollarınızda, ellerinizde ve yüzünüzde haftada 2-3 kez 5 ila 15 dakika güneş ışığı almak, güneşin D vitamini artırıcı faydalarından yararlanmak için yeterlidir.
Güneşin cilde nüfuz etmesi gerektiğini unutmayın. Cildinizin üzerine güneş kremi veya kıyafet giymek D vitamini üretimine neden olmaz.
Ancak 15 dakikadan fazla dışarıda kalacaksanız, cildinizi korumak iyi bir fikirdir. Bunu, en az 15 güneş koruma faktörü (SPF) olan güneş kremi uygulayarak yapabilirsiniz. Koruyucu şapka ve gömlek giymek de yardımcı olabilir.
Özetle
Güneş ışığının cilt koşullarını tedavi etmekten ruh halini iyileştirmeye kadar birçok faydası vardır. Güneş ışığının az olduğu daha yüksek enlemlerde yaşıyorsanız, bir güneş ışığı yansıtıcısı ruh halinizi iyileştiren bazı faydaları sağlayabilir.
Aşırı güneşe maruz kalma, cilt kanseri riskinin artmasıyla bağlantılı olduğundan, güneş kremi olmadan dışarıda çok uzun süre kalmayın. 15 dakikadan daha uzun süre dışarıda kalacaksanız, doktorunuzun tavsiyesine uygun bir güneş kremine ihtiyacınız olacaktır.
