Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Öğrenmenin merkezi beyindir. Her öğrendiğimiz bilgi, beyin hücresinde sinaps adı verilen özel bağlantılar aracılığıyla nörondan nörona iletilir.
Nöronlar, hücre gövdesinde başlatılan ve aksondan aşağı doğru hareket eden bir eylem potansiyelinin adıdır ve bilgiyi elektriksel bir dürtü biçiminde taşır.
Sinapsta, bir aksiyon potansiyeli, nörotransmiter ile doldurulmuş veziküllerin voltaja bağımlı salınmasına neden olur ve böylece bir elektriksel uyarıyı bir kimyasal sinyale dönüştürür.
Nöroplastisite Nedir?
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Nöronların mevcut sinapsların gücünü değiştirme ve yeni sinaptik bağlantılar oluşturma kabiliyetine nöroplastisite denir.
Bu şekilde tanımlanan nöroplastisite gelişmekte olan genç beyinlerde olgun sinaptik bağlantıların gücündeki değişiklikleri ve sinapsların oluşumunu ve ortadan kaldırılmasını içerir.
Ayrıca, nöroplastisite, merkezi sinir sistemi hasarını takiben yeni sinaptik bağlantıların yeniden oluşmasını içerir. Bu özelliğiyle nöroplastisite, öğrenme ve deneyimin uyarılmasına yanıt olarak beynin yaşam boyu değişme ve kendini yeniden düzenleme kapasitesini ifade eder.
Nörogenez (Nörojenez)
Nörogenez (Nörojenez) Nedir?
Nörojenez, sinir sistemi hücreleri olan nöronların sinir kök hücreleri tarafından üretildiği süreçtir. Nöroplastisite ile yakından ilişkili olan nörogenez, insanın ömrü boyunca, nöronlar arasında yeni bağlantılar oluşturma yeteneği olarak da tanımlanabilir.
Yaşlandıkça, beyindeki değişim oranı veya nöroplastisite azalır, ancak durmaz.
Ne kadar çok nöroplastisite ile uğraşırsanız ve her hareketi defalarca tekrarlarsanız, beyninizdeki yeni sinir bağlantıları (yeni yollar) daha da güçlenecektir. (1)
Nöroplastisiteye takılan bu harikalar sayesinde, beynimizi sürekli genç tutmak mümkündür.
Okul çağı çocukları da hem okulda hem ötesinde performanslarını iyileştirmeye hazırlanabilir.
Bu yazıda, gençlere eğitim hayatında nasıl yardımcı olabileceğimizi nöroplastisite gerçeği üzerinden açıklamaya çalışacağız.
Nöroplastisite konusundaki daha detaylı yazıya aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Nöroplastisite Nedir, Neden Önemlidir?
Gençlerde Nöroplastisiteye Dikkat Edin!
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Ergenlik, gençlerin bağımsızlığa adım attığı yıllardır. Her çocuk ve her ergen hemen büyümek ister. Hatta küçük yaşlardayken, okula gitmeyi, ilkokuldan sonra orta okul ve liseye giderek hemen büyümek ister. Hatta okula gitmeyi büyüme ile ilişkilendirir. Lisedeyken de üniversite ve yetişkinliğini de dört gözle bekler. Dahası, kendini zaten yaşayacağı yaşlara yakıştırıp birçok fiziksel, duygusal ve bilişsel acelecilik de yapabilir.
İşte bu büyüme heyecanı çerçevesinde biz yetişkinlerin ve eğitimcilerin çocukların ve gençlerin bu isteğini fırsata çevirmek için elinde önemli bir koz vardır. Eğer eğitimciler ve yetişkinler olaraki bu gençlerin beyin gelişimine katkıda bulunursak önemli bir gelişime imza atmış oluruz.
Bu yaşlarda gençler beynin prefrontal korteksini etkili kullanırlar. Planlama, hedef belirleme, karar verme ve problem çözme gibi yürütücü işlevler için kontrol merkezi olarak işlevi gören beynin prefrontal korteksi, özellikle büyüme yaşlarında önemli değişikliklere uğrar.
Bilim yazarı Laurence Steinberg, 5-12 yaş ve sonrasında 13-25 yaş arası dönemlerin olağanüstü iki nöroplastisite dönemleri olduğunu belirtiyor.
“Bilim, çocukların kendi kendini düzenleme gibi şeyler için önemli olan beyin sistemlerinin sağlıklı gelişimini kolaylaştırmak için zorlanmasının ve yeniliğe maruz kalmasının önemli olduğunu öne sürüyor” – Steinberg-
Nöroplastisiteden gelen potansiyel; öğrenme yoluyla beynin yapısını ve işlevini değiştirme kapasitesi, ortaokul ve lise öğrencileri için iki önemli mesajın temelini oluşturur:
1- Gençlerin beyni işlevsel olarak daha akıllı olma kapasitesine sahiptir.
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Gençlerin çoğu, kendi entelektüel yeteneklerinin farkındadır. Öğrenciler, eğer öğrenme zorlaştığında gerekli olabilecek sıkı çalışmada ısrar ederse daha fazla sonuçlar elde edecektir. Zorlanma, onların nöroplasitesinde olumlu yayılıma sebep olacaktır.
2- Akademik başarının kaynağı doğru öğrenme yöntemidir.
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Çocukların okul başarısı, onların akademik becerileri doğuştan gelen bazı yetenekler tarafından değil, büyük ölçüde kullandıkları öğrenme stratejilerinden geldiğini bilmeliyiz.
Mevcut performansın sürekliliğindeki öğrenciler, etkili problem çözmeyi öğrenebilir ve geliştirebilir; notlarını olumlu yönde ilerletmek için çalışma becerilerini geliştirebilirler.
Kendi Kendine Öğrenim İçin Stratejiler
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Mezun olunan her okulda eğitim boyunca ilerledikçe, öğrencilerden bağımsız araştırma yapma, anlamak için okuma ve sınıf derslerinin daha geniş bir şekilde uygulanmasını gerektiren sınıf dışı ödevlerle öğrenmeleri için artan bir sorumluluk üstlenmeleri beklenir.
Pek çok beyin ve öğrenme alanında çalışan uzmanlar, öğrenmenin ve “bunu beyninize açıklamak” için stratejiler uygulamanın öğrencilerin çalışma alışkanlıklarını geliştirmelerine yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Bu stratejilerden bazılarını ele alalım:
1- Sadece okumakla kalmayın, öğrenin
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Bir sayfadaki kelimeleri, birer kelime olarak okumakla, onların anlamlarından öğrenmek arasında büyük bir fark vardır.
Bir okuma ödevindeki fikirler üzerinde düşünmek ve okuduklarını hatırlamayı geliştirmek için öğrenciler şunlardan yararlanabilir:
- Not alırken temel fikri temsil edecek diyagramlar, resimler ve semboller oluşturun. Burada en önemli not alma tekniği Beyin (Zihin) Haritalarıdır.
- Okunan bir metni, kendi sözleriyle özetleme
- İçerikle ilgili en önemli ipuçlarını bulma.
Ders kitabı ödevleri için öğrenciler, önemli noktaları pekiştirmek için ilk okuduktan sonra temel terimler, alt başlıklar ve bilgilendirici grafikler gibi özellikleri gözden gözden geçirebilirler. Kurgu veya şiir okurken, metaforlar ve semboller gibi edebi araçları tanımlamak daha derin anlamın ortaya çıkarılmasına yardımcı olabilir.
2- Kaynağı düşünün
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Okuma stratejileri gibi, öğrencilerin araştırma projelerinde danıştıkları ve alıntı yaptıkları özellikle çevrimiçi kaynaklar olmak üzere, kaynakların güvenilirliğinin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi, onlara yaşamları boyunca iyi hizmet edecek bir öğrenme stratejisidir.
Edinilecek bilgi gerçek mi yoksa sunulan bir görüş mü? Bu kaynağın amacı bilgi vermek, etkilemek veya eğlendirmek mi? Yazarlar ve / veya alıntı yapılan kaynaklar bu konuyu tartışmak için saygın ve nitelikli mi? Bu tür yargılarda bulunmak, öğrencilerin geliştirmesi için çok önemli bir yürütme işlevidir.
3- Oluşturun, ardından düzenleyin
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Akademik bir makale veya bir ödev yazarken, öğrencilerin en büyük sorunu yazıya nasıl başlayacaklarına dair endişelenmeleridir. Bu konuda rehberlik yaparak, topladıkları tüm içeriği ortaya koymalarını ve sonrasını adım adım izleyin.
4- Bir program yapın ve ona bağlı kalın.
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Planlama ve organize etme, öğrencilerin her konuda ve kişisel yaşamlarında da kullanacakları çok yönlü yürütme işlevleridir. Bağımsız çalışma projeleri için, öğrencilerinizi adım adım bir süreç geliştirmeye, her adımı tamamlamak için tarihler belirlemeye ve başka bir araştırma turu yapma ihtiyacı gibi beklenmedik sorunlar için ekstra zaman oluşturmaya yönlendirin.
5- İlerlemek için okumaya devam edin.
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Okuduğunuz her metnin temel fikirleri hakkında öğrencilerin düşüncelerini paylaşmalarını teşvik edin. Bu strateji, öğrencilere bir bölümde sunulan bilgilerin bir sonraki bölümle nasıl ilişkilendirildiğini ve genişletildiğini göstererek anlamayı ve hatırlamayı geliştirmeye yardımcı olabilir.
Son Tavsiyeler
Gençlerde Öğrenme ve Beyin – Hangi çalışma becerilerinin öğrenci için en uygun olduğu konusunda onlara “düşünmeyi düşündürün.” Bu bir meta biliştir. En kısa tanımıyla, kişinin kendi düşünme süreçlerinin farkında olması ve bu süreçleri kontrol edebilmesi anlamına gelir.
Eğer düşünme, bu üstbiliş (metabiliş) gelişirse, öğrenciler muhtemelen bu stratejilerden bazılarının kendileri için diğerlerinden daha etkili olduğunu göreceklerdir. Onları farklı stratejiler denemeye ve hangisinin onlar için en iyi sonuçları aldığını değerlendirmeye teşvik edin.
Bazı öğrenciler grup çalışmalarında, akranlarıyla iletişimde daha iyi öğrenebilirler.
Bazıları üzerinde çalıştıkları kavramları keşfetmek ve birleştirmek için ayrıntılı grafikler oluşturarak öğrenebilirler.
Bazıları ise içeriği yüksek sesle okuyarak öğrenebilirler.
Bazıları da kendilerine birkaç örnek vererek daha iyi öğrenebilirler.
