Fonoloji Nedir – İnsan doğduğu andan itibaren gelişen, öğrenen ve çevresiyle iletişim halinde olan bir canlıdır. Her gelişim evresinde farklı bilgiler edinir ve farklı beceriler geliştirir. İnsanların iletişimi için en önemli araç olan dil de aynı şekilde yaşa bağlı olarak gelişim kaydeder. Söz konusu yaş aralığı kültüre, çevreye, eğitime ve hatta genetiğe bağlı olarak değişiklik gösterse de bir çocuk ortalama olarak 3-4 yaşlarına geldiğinde tüm ünlü ve ünsüz sesleri çıkarabilir. İşte fonoloji tüm bu sesleri ve bu seslerin bir araya gelerek oluşturduğu kuralları kapsayan ses bilimidir.
Fonolojik Bozukluk Nedir – Bazen çocuklar sesleri birleştirme, kuralları öğrenme konusunda güçlük yaşamaktadır. Bu durum ise fonolojik bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Bozukluğa sahip olan çocuklar konuşma sırasında bazı sesleri atlayabilir, bazı seslerin yerini değiştirebilir, olması gerekenden farklı bir ses ekleyebilir ve sonuçta istenilen sesi üretemez. Sesleri hecelere çevirmek ve heceleri kelimelere dönüştürmek konusunda zayıf kalmaktadırlar. Söylediklerinin anlaşılmasında sorun yaşanır. Burada kritik nokta fonolojik bozukluğun artikülasyon bozukluğu ile karıştırılmamasıdır. Sesin vücudumuzdan çıkışı; havanın akciğerlerden itilmesiyle gırtlağa, ses tellerine ve devamında ağız içi organlarda (ağız boşluğu, damak, dil, diş, dudak) şekillenmesiyle meydana gelmektedir. Bu oluşum esnasında serebral palsi, damak-dudak bozuklukları, diş sorunları gibi fiziksel sorunlar sebebiyle seslerin anlaşılmaz bir şekilde meydana gelmesine artikülasyon bozukluğu denmektedir (pelteklik gibi). Artikülasyon bozukluğunda ses, çocuğun bilgisinde olmadığı için üretilemez ve hata hep aynı yerde, tutarlıdır. Ancak fonolojik bozuklukta sorun fonoloji kısmıdır. Yani ses, çocuğun bilgisinde vardır buna rağmen üretilemez. Çünkü çocukta ses bilgisi, sesleri tanıma problemi vardır. Dolayısıyla çocuğun konuşmasında anlaşılabilir bir konuşma örüntüsü meydana gelmez ve hatalar genelde farklı yerlerde gelişir, tutarlı bir hata örüntüsü yoktur.
—– Sponsor Bağlantı —–
5-12 YAŞ ARASI ÇOCUKLARIN KONSANTRASYONLARI İÇİN
ANZAN MEGA ARİTMETİK BEYİN EGZERSİZLERİ EĞİTİMİ
—– Yazının Devamı —–
Fonolojik Bozukluğun Okuma Üzerindeki Etkisi ve Önemi – Fonolojik bozukluğa sahip çocuklar ses ve hece problemleri yaşadığı için konuşmalarını anlamak zordur, öyle ki bazen hiç anlaşılmaz. Bu durum ilk olarak akranlarıyla ve yakın çevresiyle (ailesi, öğretmenleri, arkadaşları…) olan iletişimini etkileyecektir. Kendisini ifade etmekte zorluk çekecek, belki akran zorbalığına uğrayacak ve kendisini çevresinden soyutlayacaktır. Bu bağlamda bakıldığında çocuğun en başta sosyal yaşamı durumdan etkilenmektedir. Devamında ise zaten ses bilgisini ve kuralları tanımlayamadığı için okuma-yazma konusunda da problemler olacak, zorlanacaktır. Zorlandığı noktada artık sadece onun için stres yaratan okumaya odaklanacak ve bu defa okuduğunu da anlamayan bir çocuk olacaktır. Yaşadığı veya yaşayacağı söz konusu problemlerin devamında büyük bir akademik sorunlar oluşacaktır. Bahsi geçen tüm durumlar bir domino taşı etkisi meydana getirebilmektedir; önyargıları artmaya devam edebilir, özgüven sorunları oluşabilir, sosyal ortamlardan uzaklaşabilir ve çocuklukta meydana gelebilecek bu durumlar ileride yetişkinlik hayatı için kritik bir etki oluşturmaktadır. Ayrıca düzenli okumak çocukların gelişimini de önemli ölçüde etkileyen bir faktördür.
Fonolojik Bozukluk Örnekleri – Fonolojik bozukluk yaşayan çocukların konuşmalarında görülebilecek bazı hata örüntülerinde sesler yer değiştirebilir, kelimelerde ses kaybı görülebilir, kelimeleri benzeştirerek konuşabilir. Kedi – tedi, ayakkabı – akkabı, kitap – kipat, su – şu, git – dit, şemsiye – şesmiye…
—– Sponsor Bağlantı —–
ÇOCUKLARIN HAFIZA VE ZEKALARINI GELİŞTİRMEK İÇİN
ÇOCUK ZEKA VE HAFIZA SETİ
—– Yazının Devamı —–
Fonolojik Farkındalık – Fonolojik farkındalık çocuğun sesleri, harfleri ve heceleri tanıması; kelimelerin ve cümle öbeklerinin bölünebileceğinin farkında olmasıdır. Yani çocuk cümlelerin kelimelerde, kelimelerin hecelerden, hecelerin de harflerden meydana geldiğinin farkındadır. Söz konusu durum çocuğun ileride okuma-yazma becerisi üzerinde kritik bir öneme sahip olduğundan bahsedilmişti. Buna paralel olarak yapılan araştırmalar da fonolojik farkındalığı zayıf çocukların okuma-yazma becerisinin de zayıf olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki fonolojik bozukluğun zeka ile bir ilgisi yoktur. Fonolojik bozukluğa sahip çocuklar diğerlerinden daha az zeki değildir; söz konusu durum sadece ses bilgisi farkındalığı sorunudur. Erken müdahale ve çeşitli yöntemlerle geliştirilebilir ve fonolojik farkındalık kazandırabilir.
