Edebiyat – Oblomovculuk Nedir, Oblomov Kimdir? “Oblomov’u dehşet içerisinde, tekrar ve tekrar okuyorum.” Bu sözü bu yazıya konu olan kitap için Rus edebiyatının ünlü romancısı Tolstoy söylemişti. Rus Edebiyatının yıldızları oldukça fazladır ve dünya klasiklerine kitap kazandırmış pek çok romancı vardır. Bunlardan biri de İvan Gonçarov’dur. Rus romancı İvan Gonçarov’ın kaleme aldığı “Oblomov” başlıklı romanın kahramanı Oblomov’un özellikleri neydi de ünlü Rus romancı Lev Tolstoy’u bu denli dehşete düşürmüştü?
Bazı karakterler vardır ki edebiyat tarihine yalnızca bir roman kahramanı olarak değil, bir kavram olarak da kazınır. Oblomov da onlardan biridir. İvan Gonçarov’un kaleme aldığı Oblomov romanı, tembelliğin ve eylemsizliğin en çarpıcı tasvirlerinden biri olarak edebiyat dünyasında yerini almıştır. Harekete geçemeyen, konfor alanından çıkamayan ve hayallerini bir türlü gerçeğe dönüştüremeyen Oblomov, aslında yalnızca 19. yüzyıl Rus aristokrasisinin değil, günümüz insanının da bir yansımasıdır. Peki, Oblomov kimdir ve neden hâlâ tartışılmaya devam etmektedir? İşte, bu romanın derinliklerine bir yolculuk…
Oblomov Kimdir?
Oblomov Kimdir?
Oblomov, İvan Gonçarov’un aynı adlı romanında, hayatı boyunca eylemsizlik içinde yaşayan, hayal kurmayı seven ama harekete geçmekte zorlanan bir aristokrat karakteridir. Oblomov, soylu bir ailede büyümüş, çocukluğundan itibaren rahat bir yaşam sürmüş ve bu rahatlık içinde sorumluluk almaktan kaçınan biri hâline gelmiştir. Romanda en çok vurgulanan yönü, bir türlü yataktan çıkamaması ve sürekli ertelemelerle hayatını geçirmesidir. Onun bu hali, “Oblomovluk” kavramıyla edebiyata geçmiş ve tembellik ile hareketsizliğin sembolü hâline gelmiştir. Tembelliği bir sanat haline getiren Oblomov, Rus romanında “lüzumsuz adam” tiplemesinin ölümsüz karakterlerinden biridir.
Romanın Yazılış Serüveni
Edebiyat – Gonçarov, Oblomov romanını büyük aralıklarla, çok uzun bir sürede tamamlayabilmiştir. 1846’da yazmaya başlamış, 1859’un kış döneminde bitirebilmiştir. Roman, yazarın gözlemlediği Rus aristokrasisinin çöküşünü, eylemsizlik içinde kayboluşunu eleştiren bir yapı taşır. Gonçarov’un kendisi de memuriyet hayatı içinde gözlemlediği toplum yapısından etkilenmiş ve bu karakteri yaratmıştır.
megahafiza.com
Gonçarov bu roman üzerinden mesajları nelerdir?
Edebiyat – Gonçarov, “Oblomov” romanında Rus aristokrasisinin çöküşünü, bu sınıfın eylemsizlikle kendini nasıl yok ettiğini göstermeye çalışmıştır. Oblomov’un hayat tarzı, Rusya’nın değişen dünyaya ayak uyduramayan, kendi konfor alanında hapsolmuş kesimini temsil eder. Roman, bireyin hareketsizliğinin toplumsal gerilemeye nasıl yol açabileceğini de gözler önüne serer. Yazar, bu karakter aracılığıyla insanın harekete geçme gücünü kaybettiğinde hayallerinin bile bir anlam ifade etmeyeceğini vurgular.
Yazar Gonçarov kendimizi kendimize düşündürür, Kendimizi bize şikayet ettirir. Üslubu sade ve süssüz ama şiirsel bir canlı biçimdedir. Onu okuyan herkes, kendisinde az çok Oblomvculuk bulabilir.
Günümüzde hala Gonçarov ’u okunuyorsa bu, dünyaya bakışının “sakin” ve “tam” oluşundandır. Böyle bir tavır da doğal olarak, “sanatçının ele aldığı nesneye ya da konuya son derece soğukkanlı ve nesnel bakması, en küçük ayrıntının bile verilişinde son derece açık olması ve öykünün bütün bölümlerine aynı dikkati göstermesi sonucunu doğurmaktadır.
Yazar, Rus yaşamını ve Rus insanını ayrıntıları ile betimleyebilmiş, edebiyat ve politika ortamına yeni bir kavram eklemiştir. Her ne kadar Rusya’da 19. yüzyılın ortalarında yazılmış olsa da hala geçerliliği olan, Rus sınırlarını aşıp “Doğu toplumları”nı içine alan genel sosyal psikolojik bir tutum olarak görülebilen bir karakter tiplemesidir Oblomov. İşte bu kavram Oblomovluktur.
Oblomov’ dan Günümüze Mesajlar
Oblomov’un yaşadığı eylemsizlik hali, günümüz insanı için de geçerlidir. Modern dünyada sosyal medya, dijital eğlenceler ve konforlu yaşam alışkanlıkları insanları tıpkı Oblomov gibi pasif bir duruma sürükleyebilmektedir. İnsanların büyük hayaller kurmasına rağmen harekete geçmemesi, Oblomov’un hayatına çok benzer bir durum yaratmaktadır. Bu roman, günümüz insanına sorumluluk almadan sadece düşünerek bir şeylerin değişmeyeceğini ve harekete geçmenin şart olduğunu hatırlatır.
Oblomov’u yetiştiren aile yapısı ve yetiştiği sosyal düzen günümüz Türkiye’siyle çok benzeşmektedir. Çalışmaya, gayrete, sabra… ne gerek var? Hiçbir şeye gerek yok aslında. Yaşam dingin bir nehir gibi akıp gidiyor. Tembel ruhların yapması gereken tek şey, nehrin kıyısına oturmak ve hiç ses etmeden, teker teker her birinin önünden geçen o büyük balıkların geçişini izlemek. Bunu rahatlıkla yapabilmek için bir devlet dairesinde memur olmak yetmez mi?
Böyle bir ortamda yetişmiş çocuk, çalışarak kendini zorlama yolunu seçmeyecektir; onun yerine kollarını azametle kavuşturup oturacak ve izleyecektir. Büyüyünce, dışa vuramadığı için içindeki çocuk güçsüz ve zayıf kalacak, tüm yetenekleriyle birlikte sönüp gidecektir.
Edebiyat – Oblomovluk Doğu-Batı Farkını Anlatıyor
Oblomov’un arkadaşı Ştoltz, batılı zihniyeti temsil eder; çalışkan, disiplinli ve girişken bir karakterdir. Oblomov ise doğulu bir zihniyeti yansıtır; rahatına düşkün, tembel ve kadercidir. Gonçarov, bu iki karakter aracılığıyla Doğu ve Batı zihniyetinin farkını gözler önüne serer. Ona göre, Rusya’nın geleceği ancak Ştoltz gibi çalışkan bireylerin öncülüğünde şekillenebilir, ancak Oblomov’luk anlayışı devam ederse toplumsal gerileme kaçınılmaz olacaktır.
Her şeyi yarına bırakmak, ertelemek, eyleme geçmemek, bahanecilik, adam sendecilik… Farkında olup yapmamak… Sorumluluğunu bildiği halde yerine getirmemek. Ama tüm bunları inkar etmemek ama yapmamak; nasıl bir karakter!😒
Oblomovculuk bir uyuşukluk değil, belki fazlasıyla kurnazlığın, hayatı küçümsemenin, yalnızlığın, melenkolinin karakteridir. Şarkıların, şiirlerin, hayal gücünün tiplemesidir. İç sesini dinleyen ve kendini beğenmeyen, depresyonik ruh halidir.
Edebiyat-Kaynaklar
Chat-GBT https://kayiprihtim.com/inceleme/oblomov-inceleme/ http://www.dipnotkitap.net/ROMAN/Oblomov.htm http://www.neokuyorum.org/oblomov-ve-oblomovluk-uzerine-ivan-aleksandrovic-goncarov/
