Doğum sonrası depresyon nedir – Her güzel duygunun zorlu yolları vardır. Annelik duygusunun da öyle… Bir çocuk dünyaya getirmek, anne olmak insana verilmiş en güzel ve bir o kadar kutsal bir hediyedir. Kadın, duygularla inşa edilmiş bir varlıktır. Bu duyguların tümü şefkat duygusunun dünya yüzündeki temsilcileri olan tüm annelere verilmiştir. Annelik, yapıcılıktır. Üretkenliktir. Korumacılıktır.
Doğum Sonrası Depresyon Nedir?
Doğum sonrası depresyon nedir – Yeni anneler, kendilerini biraz üzgün, biraz endişeli veya biraz da yorgun hissederler ve bu psikolojik duygudurum oldukça yaygındır. Annelerin % 80’ninin hamilelik sırasında veya doğum sonrasında bir veya iki hafta boyunca yaşadıkları yoğun duygular vardır. Bu tamamen normaldir ve genellikle birkaç hafta içinde kaybolur. (1)
Doğum sonrası depresyon, diğer adıyla Postpartum depresyon (PPD) doğumdan sonra bir kadında gerçekleşen karmaşık fiziksel, duygusal ve davranışsal değişimlerdir.
Postpartum depresyon (PPD) başlangıcı, doğumdan sonraki dört hafta içinde gerçekleşen bir majör depresyon formudur. Postpartum depresyonun teşhisi konurken sadece doğum ve başlangıcı arasındaki zamanın uzunluğuna değil, aynı zamanda depresyonun şiddetine de bakılır.
Semptomların bazıları aynı gibi görünse de, doğum sonrası depresyon açısından baktığımızda “annelik hüznü” (Baby Blues) kavramı farklıdır.
Doğum sonrası depresyon çok daha güçlü ve daha uzun sürer. İlk kez anne olanlarda, daha önce doğum yapmış olanlara göre yüzde 15 oranında daha fazla görülür. Belirtileri arasında şiddetli ruh hali değişimleri, bitkinlik, unutkanlık, hafıza problemleri ve umutsuzluk hissi belirgindir. Bu duyguların yoğunluğu bebeğinize veya kendinize bakmayı zorlaştırabilir.
Postpartum depresyon hafife alınmamalıdır. Bu ciddi bir bozukluktur, ancak tedavi ile aşılabilir.
Postpartum Depresyonun Belirtileri Nelerdir?
Doğum sonrası depresyon nedir – Bebek sahibi olduktan sonra karamsar veya yorgun hissetmek normal olsa da, doğum sonrası depresyon bunun ötesine geçer. Semptomları şiddetlidir ve işlev yeteneğinizi etkileyebilir.
Postpartum depresyon belirtileri kişiden kişiye ve hatta günden güne değişir. Doğum sonrası depresyonunuz varsa, bu göstergelerin birkaçına aşina olma şansınız vardır. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Nedenini bilmiyor olsanız bile çok üzülüyorsunuz veya çok ağlıyorsanız.
- Yorgunsanız ve uyuyamıyorsanız.
- Çok uyuyorsanız.
- Yemek yemiyorsanız veya yemekle hiç ilgilenmiyorsanız.
- Açıklanamayan çeşitli ağrılarınız veya hastalıklarınız varsa.
- Nedenini bilmediğiniz sinirli, endişeli veya kızgın olduğunuzun farkında bile değilseniz.
- Ruh haliniz aniden ve uyarı vermeden değişiyorsa.
- Bazı şeyleri hatırlamakta zorlanıyor veya unutuyorsanız.
- Konsantre olamıyor veya basit kararlar veremiyorsanız.
- Eskiden zevk aldığın şeylerle ilgilenmiyorsanız.
- Bebeğinizle bağlantınızı ara sıra koparıyor ve düşündüklerinizi merak ediyorsanız.
- Her şey size bunaltıcı ve umutsuz hissi veriyorsa.
- Duygularınız hakkında kendinizi değersiz ve suçlu hissediyorsanız.
- Çevrenizdeki insanların, hakkınızda kötü bir anne olduğunuzu bildiklerini sanmanız.
- Herkesten ve her şeyden kaçmak istiyorsanız.
- Kendinize veya bebeğinize zarar verme konusunda tehlikeli düşünceleriniz varsa.
Arkadaşlarınız ve aileniz onlardan ve sosyal etkinliklerden çekildiğinizi fark edebilir.
Semptomların doğumdan sonraki birkaç hafta içinde başlaması muhtemeldir. Bazen doğum sonrası depresyon aylara kadar ortaya çıkmaz. Semptomlar bir veya iki gün bekleyebilir ve sonra geri dönebilir. Tedavi olmadan semptomlar kötüleşmeye devam edebilir.
Postpartum Depresyon Tedavisi
Doğum sonrası depresyon belirtileriniz varsa, tedaviye başlayabilmeniz için en kısa zamanda doktorunuzu görmelisiniz. Ancak bu durum çoğu kez “beyindeki DHA miktarının azalmasından” dolayı da ortaya çıkmaktadır. Beyindeki DHA eksikliğinden dolayı ortaya çıkan Postpartum depresyon için aşağıda ayrı bir başlık altında açıkladım. Bu tip durumlarda yüksek seviyede DHA gıda takviyesi almak probleminizi büyük ölçüde çözecektir.
Bu anlamda Postpartum depresyon için üç ana tedavisi vardır: İlaç tedavisi, psikiyatrik-psikolojik terapi veya sadece yüksek DHA gıda takviyesi. Sebebe göre bunların her biri tek başına yeterli olabilir, ancak “ilaç tedavisi + psikiyatrik-psikolojik terapi” veya “yüksek DHA gıda takviyesi + psikiyatrik-psikolojik terapi” birlikte kullanıldıklarında daha etkili olabilirler. Günlük rutininizde bazı sağlıklı seçimler yapmak da önemlidir.
Sizin için hangi tedavinin işe yaradığını bulmak birkaç deneme gerektirebilir. Doktorunuzla açık iletişimi sürdürün.
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisinde kullanılan antidepresanların beyin üzerinde doğrudan etkisi vardır. Ruh halini düzenleyen kimyasalları değiştirebilirler. Bazen hemen etkisi görülmese de, ruh halinizde bir fark görmeden önce ilacı almanız birkaç hafta sürebilir.
Bazı insanların antidepresan alırken yan etkileri vardır. Bunlar yorgunluk, cinsel dürtü azalması ve baş dönmesini içerebilir. Yan etkiler belirtilerinizi daha da kötüleştiriyorsa, derhal doktorunuza bildirin.
Emziriyorsanız bazı antidepresanlar almak güvenlidir, ancak diğerleri olmayabilir. Emziriyorsanız doktorunuza bu durumu söyleyin. Östrojen seviyeleriniz düşükse, doktorunuz hormon tedavisi önerebilir.
Psikiyatri Terapisi
Bir psikiyatrist veya bir psikolog terapi tedavisi sağlayabilir. Terapi, yıkıcı düşünceleri anlamanıza ve bunlarla çalışmak için stratejiler sunmanıza yardımcı olabilir.
Yüksek DHA Takviyesi
Beynin % 60’ı yağdır. Bu % 60’ın yaklaşık yarısı DHA’dır. Vücut DHA denen maddeyi kendisi üretemez. Dışarıdan besin olarak almanız gerekir. Yeteri kadar alınmadığında beyin depseyona açık olur. Ayrıca genel beyin sağlığı için de DHA önemlidir. Beyinde DHA eksikliği depresyona, unutkanlığa, hafıza zayıflığına sebep olmaktadır. Hatta bu maddenin eksikliği çocuklarda hiperaktivite, dikkat dağınıklığı, okuma bozukluğu, unutkanlık ve öğrenme zorluklarına da sebep olabilmektedir.
Problem şudur: Beynin yaklaşık % 20 ila 30’unun DHA’dan oluştuğunu ve vücüdun bunu kendisinin üretemediğini söylemiştim. Çocuğun anne karnında beyninin oluşması için tek DHA kaynağı annesidir. Annenin hamilelik döneminde kendisinin ihtiyacından daha fazla DHA alması gerekir. Böylece çocuğunun beyninin oluşması için gereken DHA’yı da sağlayabilecektir. Ancak çoğu anne bunu bilmez. Yeteri kadar DHA almaz. Almadığı için de çocuğun beyni oluşurken, annenin beynindeki DHA’lar çocuğun beyninin oluşmasına gidince, kendi beyninde DHA miktarı azalır. İşte bu sebepten dolayı anne depresif olur. Unutkanlık ve hafıza zayıflığı gibi sonuçlar ortaya çıkar.
Doğum sonrası da çocuğun beyninin oluşması için anne yine yüksek DHA almalıdır. Çünkü doğum sonrası çocuğun beyninin oluşması için gereken DHA çocuğa anne sütüyle geçer. Bu anlamda çocukları sütten kesilince ve dışarıdan beslenmeye geçildiğinde, anneler 4 yaşına kadar çocuklarına haftada birkaç kez bir çay kaşığı DHA içeren kaliteli takviye vermelidirler. 4 yaşından sonra çocukların daha zeki daha akıllı ve daha kafası çalışan bireyler olması için çok daha düzenli DHA takviyesi verilmelidir.
Aşağıda verilen video film buraya kadar anlattıklarım konusunda çok daha açıklayıcı bir bilgi vermektedir. Özellikle filmin ilerleyen bölümünde doğum sonrası depresyon ve DHA ilişkisi de detaylı olarak açıklanmaktadır.
Doğum Sonrası Depresyon ve Beyindeki DHA Eksikliği İlişkisi
Bir psikiyatrist veya bir psikolog da terapi tedavisi sağlayabilir. Terapi, yıkıcı düşünceleri anlamanıza ve bunlarla çalışmak için stratejiler sunmanıza yardımcı olabilir.
Kendi Kendine Bakım
Tedavinin bir kısmı göründüğünden biraz daha zor olabilir. Kendi kendine bakım uygulamak, kendinizi biraz gevşetmek anlamına gelir.
Alkol bir depresandır. Bu yüzden ondan uzak durmalısınız. Bunun yerine, vücudunuzu iyileştirmek için dengeli bir diyet yiyin, yüksek DHA takviyesi alın ve rutin yürüyüş de olsa her gün biraz egzersiz yapın.
Tedavi, çoğu kadının altı ay içinde daha iyi hissetmesine yardımcı olur, ancak daha uzun sürebilir.
Kendi kendine bakımda depresyona karşı en iyi ilaçlardan biri yüksek DHA oranlı Omega 3′ tür. (2)
Doğum Sonrası Depresyona Ne Sebep Olur?
Doğum sonrası depresyon nedir – Beyindeki DHA eksikliğinin dışındaki nedenler çok farklı olabilir ve net değildir. Ancak doğum sonrası depresyona katkıda bulunabilecek diğer bazı faktörler vardır. Postpartum depresyon, fiziksel değişiklikler ve duygusal stres faktörlerinin bir kombinasyonu ile tetiklenebilir.
Fiziksel Faktörler
Doğumdan sonra en büyük fiziksel değişikliklerden biri hormonları içerir. Hamileyken östrojen ve progesteron seviyeleriniz normalden daha yüksektir. Doğum yaptıktan sonraki saatler içinde hormon seviyeleri önceki durumlarına geri döner. Bu ani değişiklik depresyona neden olabilir.
Diğer bazı fiziksel faktörler şunları içerebilir:
Düşük tiroid hormon seviyeleri
Uyku eksikliği
Yetersiz beslenme
Bilinmeyen tıbbi durumlar
Uyuşturucu ve alkol kullanımı
Duygusal Faktörler
Geçmişte bir ruh hali bozukluğunuz veya ailenizde duygudurum bozuklukları varsa doğum sonrası depresyon gelişme olasılığı daha yüksek olabilir.
Duygusal stres faktörleri şunları içerebilir:
Son zamanlarda boşanma durumu
Çevrenizdeki sevilen birinin ölümü
Siz veya çocuğunuzda ciddi sağlık sorunları
Sosyal izolasyon
Finansal yükler
Destek eksikliği
Doğum Sonrası Depresyon Gerçekleri ve İstatistikleri
Depresyon Annelik Hüznüne Karşı…
Annelerin yüzde 80’ninin doğumu takip eden haftalarda depresyonun en hafif şekli olan “annelik hüznü” yaşadıkları belirlenmiştir. Bu sonuç 2013 yılında yapılan büyük çaplı bir araştırmaya dayanıyor. Aynı araştırmada, yeni annelerin yüzde 14’ünün derin depresyona girdikleri; bu kadınların yüzde 19.3’ü kendilerine zarar vermeyi düşündüğü ve yüzde 22.6’sı daha önce teşhis edilmemiş bipolar bozukluğa sahip oldukları belirlendi. (3)
Risk Faktörleri
Araştırmaya göre, depresyonu olan yeni annelerin, depresyona yakalanmayan diğer yeni annelere göre daha fazla yakalanma riskinde şu etkenler öne çıkmaktadır:
- Daha genç olmaları
- Daha az eğitimli olmaları
- Dar gelirli ailelerden gelmeleri
Her ne kadar bu araştırmada beyindeki DHA eksikliği bir faktör olarak incelenmediyse de, yukarıdaki “daha genç (daha az bilgili)”, “daha az eğitimli” ve “dar gelirli olmaları” gibi faktörler bilgi eksikliğinden dolayı beyindeki DHA eksikliğinin temel nedenleri gibi bir “sebep-sonuç” ilişkisi de olabilir görülmektedir.
Nasıl Başlıyor?
Depresyonun nasıl başladığına ilişkin olarak, araştırma yazarları, ayrıca 973 kadınla ev ziyaretleri veya telefon görüşmeleri yaparak şunları buldular:
- Kadınların yüzde 26.5’inde depresyon hamilelikle birlikte başladı.
- Yüzde 33.4’ünde hamilelik sırasında semptomlara bağlı olarak başladı.
- Yüzde 40,1’i çocuk doğduktan sonra depresyon semptomlarını fark etti.
Diğer İstatistikler
- Doğum sonrası kaygı yaygındır ve doğumdan sonra, 6 kadından 1’inden fazlasını etkilemektedir. İlk kez anne olanlar arasında bu oran 5’te 1’dir. (4)
- İntiharın, doğum sonrası ölümlerin yaklaşık yüzde 20’sinin nedeni olduğu söyleniyor. İntihar, doğum sonrası kadınlarda ikinci en yaygın ölüm nedenidir.
- Doğum sonrası psikoz nadirdir, doğumdan sonra her 1000 kadından 1 ila 2’sini etkiler.
- Doğum sonrası ilk iki yıl içinde depresyon geçirme ihtimali yüzde 25’e kadardır.
- 2010 yılındaki bir araştırmaya göre, annelerin yüzde 39’unun ve babaların yüzde 21’inin çocuklarının 12 yaşındayken depresyon geçirdiğini bulmuşlardır. Yani doğumla alakası olmadığı halde depresyon bazen kaçınılmaz olabiliyor.
Postpartum depresyon ile nasıl başa çıkılır: 5 tavsiye
Doğum sonrası depresyon nedir – Doktorunuza danıştıktan sonra, doğum sonrası depresyonla başa çıkmak için yapabileceğiniz birkaç şey daha vardır.
1. İletişim
Özellikle yalnızlığı seven biriyseniz, duygularınızı kendinize saklamak cazip olabilir. Ancak, güvendiğiniz biriyle bir şeyler konuşmak yararlı olabilir. Yalnız olmadığınızı ve başkalarının dinlemeye istekli olduğunu öğrenebilirsiniz.
2. Yalnızlıkla mücadele
Duygularınızla inzivaya çekilmek sizi depresyona sokabilir. Sosyal yaşamı gereksiz görebilirsiniz. Ancak en yakınlarınızla ilişkilerinizi sürdürmeye çalışın. Bu iyi hissetmenize yardımcı olabilir.
Bir grup ortamında bulunmaktan rahatsızsanız, özellikle yeni anneler için bir depresyon destek grubuna katılabilirsiniz. Önceden eğlenceli grup etkinliklerine katılmayı durdurduysanız, yardımcı olup olmadığını görmek için tekrar deneyin. Bir grupta olmak başka şeylere odaklanmanıza ve stresi hafifletmenize yardımcı olabilir.
3. İşleri Paylaşın
Eğer ev işleri ve ayak işleri ile ilgilenmiyorsanız, bırakın onları. Enerjinizi, sizin ve bebeğinizin temel ihtiyaçlarını karşılamak için kullanın. Mümkünse, ailenizin ve arkadaşlarınızın yardımını alın.
4. Dinlenin ve rahatlayın
Hem bedeniniz hem de ruhunuz iyi bir gece uykusuna ihtiyaç duyar. Bebeğiniz uzun süre uyumuyorsa, uyuyabilmek için birisinin yardımını sağlayın. Sıcak bir banyo, iyi bir kitap veya rahatlamanıza yardımcı olan her şeyi deneyin. Meditasyon ve masaj, gerginliği azaltmaya ve uykuya dalmanıza yardımcı olabilir.
5. Yüksek DHA Oranlı balık Yağı Takviyesi Alın
Beyindeki DHA eksikliğinin sizi depresyona daha yatkın ve zeyıf bırakma olasılığını aklınızın bir köşesinde tutun. Bu konuda da beslenmenize dikkat edin.
Erkeklerde Doğum Sonrası Depresyon
Doğum sonrası depresyon nedir – Kendileri çocuk doğurmasa da yeni babaların arada sırada doğum sonrası depresyona girmeleri nadir değildir. Yeni annelerde olduğu gibi, bu duygular erkeklerde normaldir ve zaman içinde kaybolmaya eğilimlidir.
Erkekler ayrıca doğum sonrası bir tür doğum sonrası depresyon geliştirebilirler.
Belirtiler ve Yaygınlık
Depresyon belirtileri erkeklerde ve kadınlarda birbirine benzerdir, ancak babalarda daha yavaş ortaya çıkabilir. Bu onları tanımayı zorlaştırabilir. Yeni babaların yeni anneler gibi doktorlarla takip edilme sınavları da yoktur, bu nedenle depresyon fark edilmeyebilir. Yeni babaların bu duygularla başa çıkmasına yardımcı olmak için daha az bilgi ve daha az sistem mevcuttur.
Erkeklerin depresyon belirtilerini bildirme olasılığı daha düşüktür, ancak tahminler, doğumdan sonraki ilk yıl babaların depresyon hissini yüzde 25’e kadar hissettiklerini gösteriyor. İlk kez baba olanların doğumdan sonraki haftalarda, daha yüksek bir kaygı düzeyine sahip olma eğiliminde oldukları belirlenmiştir.
Nedenleri
Erkeklerde doğum sonrası depresyonun nedenleri hakkında çok fazla çalışma yapılmamıştır. Araştırmacılar kuramlaştırmak amacıyla testosteron ve diğer hormon seviyelerindeki değişikliklerle ilgisi olabileceğini düşünmektedirler. Bir de uyku eksikliği, stres ve değişen aile dinamikleriyle ilgili olabilir.
Risk Faktörleri
Eşlerinin depresyonuna bağlı olarak, babalar doğum sonrası depresyon riski altında olabilir.
Başka bir risk faktörü, daha önce depresyon veya başka bir duygudurum bozukluğuna sahip olmuşsa, doğum sonrası deprereyona yakalanma riski de vardır. Bu durumda, bebek doğmadan önce doktorunuzla konuşmalısınız. Küçük de olsa depresyon belirtisinden doktorunuza bahsedin.
Tedavi
Babalar da anneler gibi ayrıca bir destek grubu içinde bulunsalar kendilerini daha rahat hissederler. Bu, çocuk bakımı olabileceği gibi, arkadaşlarla zaman geçirmeyi de içerebilir.
Yeni anneler gibi, yeni babaların da besleyici bir diyet yapmaları, günlük egzersiz yapmaları ve bol bol dinlenmeleri gerekir. Depresyon belirtileriniz giderilmezse veya ciddi ise, doğru tanı için doktorunuzu görmelisiniz.
Depresyon, tek başına veya terapi ile antidepresan ilaçlarla tedavi edilebilir. Her iki ebeveynin de depresyon belirtileri gösterdiği durumlarda, çiftlere verilece aile danışmanlığı iyi seçeneklerin başında olabilir.
Tavsiye Edilen Makaleler:
Çocuklar İçin Evde Güvenlik Önlemleri – Çocukları Evinizdeki Tehlikelerden Koruyun
