Çocukların zeki olması için anneler nasıl bir balık yağı kullanmalı? Balık yağının içindeki DHA oranı ne olmalı? Çocuklar, anne ve babaları için hayatlarındaki en değerli hazinedir. Çocukların zeki olması, yani zeka, beyin ve zihinsel gelişimleri için onların eğitimleri kadar beslenmesine de dikkat edilmesi gerekiyor. Çocukların beyin gelişimi için en önemli madde Omega3 yağ asitlerinden bir tanesi olan DHA (DokozaHekzaenoik Asit) yağ asididir.
Peki Çocukların Zeki Olması için Anneler Nasıl Bir Balık Yağı Kullanmalı?
Bu sorunun cevabına geçmeden önce aşağıda belirtilen 3 dönemin çocukların zeka, beyin ve zihinsel gelişimi için son derece önemli olduğunun bilinmesi gerekir.
0 – 3 Yaş Arası Dönem
Beynin hızla geliştiği 0 – 3 yaş arası dönemde çocuğun vücut ve beyin gelişimi için en önemli evredir. Çocuğun zeka gelişimi için en az 12 ay anne sütü ile beslenmesi gerekmektedir.
Beynin %60’ı yağ ve bunun yaklaşık %50’si bir Omega-3 yağ asidi olan DHA yağ asitinden oluşmaktadır. Vücudun DHA’yı dışarıdan yiyeceklerle alması gereklidir.
Çocuk, beyni için gerekli olan DHA’yı emzirme döneminde anne sütü kanalıyla alır. Annenin bu dönemde DHA’sı yüksek yağlı balık (Norveç somonu, Tuna balığı gibi) yiyerek beslenmesi veya DHA’sı yüksek balık yağı takviyesi alması çocuğunun beyin gelişimi ve bebeğe sağlayacağı DHA açısından önemlidir. Emziren annelerin yüksek DHA’lı nasıl bir ürün kullanabileceklerini doktorlarına sorarak öğrenmelidir.
3 – 7 Yaş Arası Dönem
Hafıza ve zekanın %75’i 3 ile 7 yaş arasında oluşuyor. Bu %75’lik oluşumun %90’ı da 5 yaşında tamamlanıyor. İşte bu sebepten dolayı bilim adamları 5 yaşın altında uygulanan zeka testlerini güvenilir bulmazken, 5 yaş ve üstünde uygulanan zeka testi sonuçlarını güvenilir bulmaktadır. Bu dönemde beyinde hafıza ve zekayı oluşturan farklı fonksiyonu geliştirecek temel bir eğitim alması beyin gelişimi için faydalı olmaktadır. Buna ilaveten bu dönemde de DHA oranı yüksek olan balık veya bir balık yağı takviyesi alınması beyin gelişim için önemlidir.
5 – 12 Yaş Arası Dönem
Bu dönem bir önceki zaman diliminde belirtilen zeka oluşumunun büyük bir bölümünün oluştuğu 5 yaştan başlayarak, beyinde plastisitenin büyük bir kısmının tamamlandığı ergenliğe girme yaşına kadar devam etmektedir. Bu dönemde beynin sağ ve sol yarım küresini birlikte ve dengeli kullanmayı sağlayacak bir beyin egzersizleri programı uygulanması beyin ve hayal gücünün desteklenmesi için önemlidir. Buna ilaveten bu dönemde de yüksek DHA’lı balık veya balık yağı alınması beyin gelişim için önemlidir.
Tüm yaş evrelerindeki ortak nokta, çocukların zeki olması ve zihinsel gelişimleri için yiyeceklerle alınan zengin Omega-3 içeren gıdalar, özellikle DHA açısından zengin balık (Norveç Somonu, Tuna balığı gibi) veya yüksek DHA’lı balık yağı takviyesi alınmasıdır. Haftada 2-3 kez yağlı balık tüketen bir birey beyin fonksiyonlarını korumak ve desteklemek için vücudun ihtiyacı olan normla beslenmeleri ile DHA’yı alabilir. Haftada 2-3 kez yağlı balık tüketmeyen bireyler ise, bu açığı yüksek DHA’lı balık yağı takviyelerinden birini alarak kapatabilir.
Peki anneler veya babalar yüksek DHA’lı bir balık yağı takviyesi alırken nelere dikkat etmelidir?
BALIK YAĞI ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Öncelikle şunun bilinmesi gerekir: HER BALIK YAĞI AYNI DEĞİLDİR!
Balık yağı takviyesi sadece vücudun ihtiyacı olan ve içerdiği DHA ve EPA için alınmaktadır. Balık yağı takviyesi alırken dikkat edilmesi gereken 5 temel kriter vardır. Bunlar:
- Balık yağı saf ve doğal olmalıdır. Tüketici, ürünün etiketine bakarak ürünün ne kadar saf olduğunu anlayabilir. Burada “saf” ile ifade edilmek istenilen; balık yağı içeriğinde sadece Omega-3 (EPA ve DHA) olmasıdır. Balık yağının okidasyona uğramaması için içine ayrıca antioksidan olan “A” ve “E” vitaminleri de ilave edilir. Bu vitaminlerin ilavesi balık yağının saf olması ilkesini bozmaz. Eğer balık yağı balık karaciğerinden elde edilirse içeriğinde zaten doğal olarak A, D ve E vitaminleri de bulunmaktadır.
- Balık yağının içerdiği Omega-3 miktarı, diğer bir değişle birim ölçekte ürünün içerdiği DHA ve EPA miktarıdır. Birim ölçekte ne kadar fazla DHA ve EPA var ise balık yağı takviyesi almanın temel amacı karşılanmış olur. Balık yağı takviyelerinin etiketlerinde birim ölçekte ne kadar DHA ve EPA olduğu yazmaktadır. Yani alınan balık yağının özellikle etiketine bakılmalıdır.
- Balık yağı takviyesinin üretildiği tesislerin kalite standartları ve uluslararası üyelikleri önemli bir ölçüdür. Üstün kalite standarlarına ve uluslararası üyeliklere sahip olan üreticiler resmi otoriteler ve bağımsız kuruluşlarca yıl içerisinde defalarca denetimlerden geçmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ürünün kendisinin sertifikalandırılması değil, üretim tesisin her aşamada üst düzey kalite standartlarına göre sertifikalandırılmış olmasıdır.
- Balık yağı takviyesinin ağır metal ihtiva etmediği bağımsız kuruluşlarca sertifikalandırılmalıdır.
- Balık yağı takviyesinin üretim tipinin Trigiliserid (TG) formda olması önemlidir. Üretim tipine göre 2 tür balık yağı bulunmaktadır. Bunlardan biri doğal form ve emilimi yüksek (%70 – 80) olan Trigiliserit (TG) formda balık yağı, diğeri ise yarı mamul ve emilimi düşük (%20 – 30) Etil Ester (EE) formda balık yağıdır. Ne yazık ki T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı mevzuatlarına göre ürün etiketinde balık yağının üretim tipinin ne şekilde olduğunun yazılma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Buna ilaveten, alınan balık yağı saf olmak kaydıyla 12 yaş üzerindeki öğrencilerin ve yetişkinlerin de yüksek DHA’lı balık yağı içmeleri hafıza gücü, odaklanma, dikkat ve konsantrasyon gibi beyin fonksiyonlarını koruma ve destekleme açısında son derece önem arz etmektedir. Bu konuyla ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak için ayrıca aşağıda linki verilen makaleyi de okuyabilirsiniz;