Çocuk ve Kitap / Çocukların Okuduğunu Anlaması – Her çocuk için okuma becerisi anlama becerisine baskındır. Hatta okumak kolay geldiği halde, anlama veya anlam çıkarma bir çocuk için zor olabilir. Eğer çocuk okuduğunu anlamada aşağıda sunacağımız bir dizi temel beceriye hakim değilse gerçekten anlaması zor olacaktır. Bu zorluğu kolaylaştırmanın yolu, çocuğun nasıl okuyacağını ve nasıl anlayacağını öğrenmesiyle aşılabilir.
Çocukların Okuduğunu Anlaması İçin / Çocuk ve Kitap
Okuma birçok farklı beceriden yararlanan karmaşık bir süreçtir.
Okuduğunu anlama becerilerini geliştirmek, resimli kitaplardan başlayarak çocukların okuma becerilerini geliştirmede inanılmaz derecede önemlidir. Anlama becerileri bir süreç içinde okul çağındaki çocuklar büyüdükçe, ders kitaplarını, gazeteleri ve diğer daha karmaşık metinleri anlamalarına yardımcı olacaktır.
Aşağıdaki 10 adım, okumayı seven, ancak anlamada problemleri olan çocuklara bir rehber niteliğindedir. Okulda ve evde çocuğunuzla kitap okurken bu adımlara uyarsanız kısa bir süre sonra çocuğunuz size ihtiyaç duymadan harika bir kitap kurdu da olabilir.
İşte o adımlar:
1-) Fonolojik Farkındalık ve Kod Çözme Becerisi Kazandırın
Çocuk ve Kitap – Kod çözme, okuma sürecinde hayati bir adımdır. Çocuklar bu beceriyi daha önce duydukları ancak yazılı olarak görmedikleri kelimeleri seslendirmek için kullanırlar. Bunu yapabilmek, diğer okuma becerilerinin temelidir.
Kod çözme, fonemik farkındalık adı verilen erken bir dil becerisine dayanır. (Bu beceri, fonolojik farkındalık adı verilen daha geniş bir becerinin parçasıdır.) Fonemik farkındalık, çocukların sözcüklerdeki bireysel sesleri (fonemler olarak bilinir) duymasını sağlar. Ayrıca seslerle sözcük ve hece düzeyinde “oynamalarına” imkan tanır.
Kod çözme aynı zamanda tek tek sesleri harflere bağlamaya da dayanır. Örneğin, güneş kelimesini okumak için çocukların g harfinin /g/ sesini çıkardığını bilmesi gerekir. Bir harf (veya harf grubu) ile tipik olarak çıkardıkları sesler arasındaki bağlantıyı kavramak, sözcükleri “seslendirmeye” yönelik önemli bir adımdır.
Çoğu çocuk, kitaplara, şarkılara ve tekerlemelere maruz kalarak geniş fonolojik farkındalık becerisini doğal olarak kazanır. Ama bazı çocuklar yapamaz. Aslında, okuma güçlüğünün ilk belirtilerinden biri, kafiye yapma, heceleri sayma veya bir kelimedeki ilk sesi ayırt etmede yaşanan sorundur.
Bu sorunların önceden tespit edilerek çözülmesi için Mega Hafıza’nın 3 ile 7 yaş arasındaki çocuklar için hazırlamış olduğu “Çocuk, Zeka ve Hafıza” seti eşsiz bir kaynaktır. Zeka ve hafıza birçok farklı zihinsel becerinin kombinasyonudur. Set her bir beceriyi ayrı ayrı egzersizlerle geliştirmeyi hedeflediği için çocuğun zayıf olan zihinsel becerileri ortaya çıkmaktadır.
Bu seti kullanan ailelerin % 75’i sorun yaşamazken, ailelerin yaklaşık % 25’inin çocuklarının özellikle fonolojik farkındalık becerilerinde 5 veya 5,5 yaşına kadar sorunlar yaşadığı görülmektedir. Sistematik bir yaklaşımla çocuklarının zeka gelişimine destek vermeyen ailelerin çoğu çocuklarının böyle bir sorununun olduğunun bile farkında değildir. Bu sorunla karşılaşan ailelere setin fonolojik egzersizlerini bir süre atlamaları ve diğer zeka geliştiren faktörlere devam etmeleri, yaklaşık bir sene sonra bu egzersizleri gecikmeli olarak tekrar devreye sokmaları tavsiye edilmektedir.
Zekayı geliştiren diğer faktörlerin gelişmesi yaklaşık bir veya bir buçuk sene sonra ekstra birşey yapmadan bu sorunun da yok olmasını sağlamaktadır. Çocuklara bu tip sorun yaşadıkları becerilerde yardımcı olmanın en iyi yolu, sistematik yaklaşım, özel talimat ve uygulamalardır. Çocuklara sesleri nasıl tanımlayacakları ve bunlarla nasıl çalışacakları öğretilmelidir. Ayrıca çocuğunuza kelime oyunları ve kitap okuma gibi aktivitelerle evde fonolojik farkındalık oluşturabilirsiniz.
—– Sponsor Bağlantı —–
ÇOCUKLARIN HAFIZA VE ZEKALARINI GELİŞTİRMEK İÇİN
3-7 YAŞ İÇİN – ÇOCUK ZEKA VE HAFIZA SETİ
—– Yazının Devamı —–
2-) Okuma Akıcılığını Sağlayın
Çocuk ve Kitap – Akıcı bir şekilde okumak için çocukların kelimeleri anında tanımaları gerekir. Akıcılık, metni okuma ve anlama hızını artırır. Çocukların düzensiz sözcüklerle karşılaşmaları da önemlidir ve genellikle bu sözcüklerin sesi hemen çıkarılamaz.
Her kelimenin seslendirilmesi veya kodunun çözülmesi çok çaba gerektirebilir. Sözcük tanıma, tüm sözcükleri ses çıkarmadan anında görerek tanıma yeteneğidir.
Çocuklar hızlı ve çok fazla hata yapmadan okuyabildiklerinde “akıcı” okuyuculardır.
Akıcı okuyucular, iyi bir hızda akıcı bir şekilde okurlar. Anlamına yardımcı olmak için kelimeleri birlikte gruplandırırlar ve sesli okurken seslerinde uygun tonu kullanırlar. Akıcı okuma, iokuduğunu iyi anlama için gereklidir.
Kelime Tanıma ve Kelime Haznesine sahip olmak çocuğa yardımcı olabilir
Kelime tanıma, zorlanan okuyucular için büyük bir engel olabilir. Ortalama okuyucular, otomatik olarak tanıdıkları bir “görülen kelime” haline gelmeden önce bir kelimeyi dört ila 14 kez görmelidir. Örneğin disleksi olan çocukların bunu 40 defaya kadar görmesi gerekebilir.
Birçok çocuk akıcı okuma için mücadele eder. Diğer okuma becerilerinde olduğu gibi, çocukların kelime tanımayı geliştirmek için çok sayıda özel talimata ve uygulamaya ihtiyacı vardır.
Akıcılık oluşturmaya yardımcı olmanın ana yolu kitap okuma alıştırması yapmaktır. Çocuklar için doğru zorluk seviyesindeki kitapları seçmek önemlidir.
Okuduğunuzu anlamak için metindeki kelimelerin çoğunu anlamanız gerekir. Güçlü bir kelime dağarcığına sahip olmak, okuduğunu anlamanın önemli bir bileşenidir. Öğrenciler öğretim yoluyla kelime öğrenebilirler. Ancak genellikle kelimelerin anlamlarını günlük deneyimler yoluyla ve ayrıca okuyarak öğrenirler.
Çocuklar ne kadar çok kelimeye maruz kalırsa, kelime dağarcıkları o kadar zenginleşir. Çeşitli konularda sık sık sohbet ederek çocuğunuzun kelime dağarcığını geliştirmeye yardımcı olabilirsiniz. Sohbetlerinize yeni kelimeler ve fikirler eklemeye çalışın. Fıkralar anlatmak ve kelime oyunları oynamak bu beceriyi geliştirmenin eğlenceli bir yoludur.
3-) Kelime Dağarcığına Önem Verin
Çocuk ve Kitap – Her gün birlikte okumak da kelime dağarcığını geliştirmeye yardımcı olur.
Yüksek sesle okurken, yeni kelimelerde durun ve onları tanımlayın.
Çocuğunuzu tek başına okumaya teşvik edin. Çocuğunuz yeni bir kelimenin tanımını duymadan bile, onu anlamaya yardımcı olması için bağlamı kullanabilir.
Öğretmenler de yardımcı olabilir. Öğretmek için ilginç kelimeleri dikkatlice seçebilirsiniz. Öğrencileri konuşmaya dahil edebilirsiniz. Sınıfta kelime oyunları oynayarak kelime öğrenmeyi eğlenceli hale getirebilirsiniz.
—– Sponsor Bağlantı —–
ANZAN MEGA ARİTMETİK KONSANTRASYON VE BEYİN EGZERSİZLERİ EĞİTİMİ
5-12 YAŞ ARASI ÇOCUKLAR İÇİN
—– Yazının Devamı —–
4-) Cümle Oluşturma ve Bağdaşıklık Uygulamaları Yapın
Çocuk ve Kitap – Cümlelerin nasıl oluşturulduğunu anlamak bir yazma becerisi gibi görünebilir. Bu nedenle, bağdaşıklık adı verilen cümlelerin içindeki ve arasındaki fikirleri birbirine bağlayabilir. Ancak bu beceriler okuduğunu anlama için de önemlidir.
Bağdaşıklık; bir metni oluşturan unsurlar arasındaki anlam bütünlüğü, homojenlik. Bağdaşıklık, anlamsal ilişkiler açısından tanımlanan dilsel bir birlikteliktir. Bir metin yalnızca dilbilgisi kurallarına göre düzenlenmez. Dil öğelerinin açıkladığı özellik ve durumlar arasında anlam bağıntıları da vardır. Bu anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir.
Fikirlerin cümle düzeyinde nasıl birleştiğini bilmek, çocukların pasajlardan ve tüm metinlerden anlam çıkarmasına yardımcı olur. Aynı zamanda tutarlılık denen bir şeye ya da genel bir yazı parçasında fikirleri diğer fikirlere bağlama becerisine yol açar.
5-) Akıl Yürütme ve Arka Plan Bilgisine Sahip Olsunlar
Çocuk ve Kitap – Çoğu okuyucu, okuduklarını bildikleriyle ilişkilendirir. Bu nedenle, çocukların okurken dünya hakkında bir geçmişe veya ön bilgiye sahip olmaları önemlidir. Ayrıca “satır aralarını okuyabilmeleri” ve kelimenin tam anlamıyla hecelenmese bile anlamı çıkarabilmeleri gerekir.
Şu örneğe bakın:
Bir çocuğun 1940’larda fakir bir aile hakkında bir hikaye okuduğunu düşünün. Fakirliğin ilişkili olduğu veya fakirliğe yol açan 2. Dünya savaşı hakkında bilgi sahibi olmak, hikayede neler olduğuna dair anlamlı bir fikir verebilir. Çocuk bu arka plan bilgisini çıkarımlar yapmak ve sonuçlar çıkarmak için kullanabilir.
Burada, çocuğunuz bu tür bilgileri internetten araştırabilir. Bunun yanında okuma, konuşma, film izleme, TV şovları ve sanat yoluyla bilgi edinebilir. Yaşam deneyimi ve uygulamalı etkinlikler de arka plan bilgisi oluşturur.
6-) Çalışma Belleği Ve Dikkat
Çocuk ve Kitap – Bu iki beceri, yürütme işlevi olarak bilinen bir grup yeteneğin parçasıdır. Farklılar ama yakından ilişkililer.
Çocuklar okurken, “dikkat” onların metinden daha çok bilgi almasını sağlar. Çalışan bellek, bu bilgiyi tutmalarına ve okuduklarından anlam kazanmak ve bilgi inşa etmek için kullanmalarına izin verir.
Okurken kendi kendini izleme yeteneği de buna bağlıdır. Çocukların bir şeyi anlamadıklarında bunu fark edebilmeleri gerekir. Sonra durup geri dönmeleri ve olabilecek kafa karışıklıklarını gidermek için tekrar okumaları gerekir.
Çocuğunuzun dikkatini artırmaya yardımcı olmak için ilginç veya motive edici okuma materyalleri arayın. Konsantrasyonu ve çalışan belleği geliştiren hızlı matematik işlem yapma eğitimleri çocukların okuma becerilerini de geliştirmektedir. Ayrıca, bazı çocuklar çizgi romanları sevebilir. Çocuğunuzu, bir şey net olmadığında durup onu tekrar okumaya teşvik edin. Ve okuduklarınızın anlamlı olduğundan emin olmak için okurken nasıl “sesli düşündüğünüzü” gösterin.
7-) Yüksek Sesle Okumalarını Sağlayın.
Yüksek sesle okumak okumayaı yavaşlatır. Bu, onları daha yavaş okumaya teşvik ederken, aynı zamanda onlara okuduklarını anlamak için daha fazla zaman verir. Dolayısıyla okuduğunu anlamayı geliştirir. Ayrıca, sadece kelimeleri görmüyorlar, aynı zamanda duyuyorlar! Sırayla sesli okuma da yapabilirsiniz.
😎 Çocuğun düzeyine Göre Kitaplar Seçin
Okul çağındaki çocuğunuzun çok zor olmayan kitap okuduğundan emin olun. Herhangi bir yardım almadan kelimelerin en az yüzde 90’ını tanımalıdırlar. Bazı kelimelerin anlamını bilememek nedeniyle hikayenin genel anlamına odaklanması zor olabilir. Bu zorluk sürekli olursa onların okumayı sevmemelerine de sebep olabilir.
9-) Akıcılık oluşturmak için tekrar okuyun.
Metinden anlam çıkarmak ve okuduğunu anlamayı teşvik etmek için çocuğunuzun akıcı bir şekilde, hızlı ve sorunsuz okuması gerekir.
Mesela; 3. sınıfın başında çocuğunuz dakikada ortalama 80 – 90 kelime okuyabiliyor olmalıdır.
Tanıdık, basit kitapları yeniden okumak, çocuğunuza kelimeleri hızlı bir şekilde çözme alıştırması verir, böylece okuduğunu anlamada daha akıcı hale gelir. Kitapları yeniden okumanın birçok faydası hakkında daha fazla bilgi edinin!
10-) Öğretmenle Okudukları Hakkında Konuşun
Çocuk ve Kitap – Çocuğun okumaya yönelik her türlü davranışlarını ve eylemlerini öğretmenle de paylaşın. Sınıf ve ev ikileminde denge oluşması önemlidir.
Çocuğun okuduğunu anlamasını teşvik etmek için bir okumanın öncesinde, sırasında ve sonrasında sorular sorun.
Örneğin:
Okumaya başlamadan önce: “Bu kitapla ilgili ne ilgini çekiyor? Seni ne ilgilendirmiyor?”
Okuma sırasında: “Kitapta neler oluyor? Düşündüğün gibi mi gidiyor? Bundan sonra ne olacağını düşünüyorsun?”
Okuduktan sonra: “Kitabı özetler misin? Neyi beğendin? Sana başka hangi kitapları hatırlatıyor?”
gibi sorular sorabilirsiniz.
Tavsiye Edilen Makaleler:
