Çocuk eğitimi – Çocukların birer küçük filozoflar olduğunu biliyor muydunuz? Özellikle dillendikten hemen sonra, 3-4-5 yaş aralıklarında inanılmaz birer kâşif, meraklı birer mucit, hevesli birer araştırmacıdırlar. Çocuklar bazen öyle sorular sorarlar ki, ağlamak mı gülmek mi gerektiğine karar veremezsiniz. Çocuk için tek bir amaç vardır; sorduğu soruya yanıt almak. Şunu unutmayın; çocuklar sorularının cevapsız bırakılmasından, sorularına gülünmesinden ya da adam yerine konulmamalarından hiç ama hiç hoşlanmazlar. Bu durumun da gayet farkındadırlar. Unutmayın!
Dürüst olun, fakat çok detaya girmeyin. Bu soruya vereceğiniz cevap, çocuğunuzun hayal sahnesinde şu şekilde görselleşmeli:
“İnsanlar birbirlerini sevdiğinde, öpüşüp sarılırlar. Baba anneye hücrelerini verir. Bu hücre sayesinde annenin karnında bir bebek büyümeye başlar. Bu hücre, annenin karnında yüzen küçük bir balık gibidir. Bir müddet sonra, yani 9 ay 10 gün sonra, annenin karnındaki odada yer kalmadığı ve artık bebek oraya sığmadığı zaman bebek olarak doğar.”
Çocuklar daha büyükse, yani ortaokul çağı çocuğu ise sperm ve yumurta hücresi kavramlar hakkında bilgi verilebilir.
Bunları sade anlatmaya çalışın ve bir çocuğun genital bölgelerine olan ilgisinin tamamen doğal olduğunu unutmayın. Bunu şu şekilde ifade edebilirsiniz:
“Farklı olmalarının sebebi çocukların doğması içindir. Bir erkeğin bir penisi ve iki tane testisi vardır. Bir kızın da bir vajinası ve bir de vajinanın bağlı olduğu ve bir gün gelişerek doğacak çocuğun yerleşebileceği özel bir çuval gibi olan küçük bir rahmi vardır. Erkek ve kız çocukları büyüdüklerinde evlenirler ve çocuk sahibi olmak isterler. Bir bilmecenin parçaları gibi bir araya gelirler. Bundan sonra da yeni bir çocuk doğar.”
Ergenliğe adım attıklarında ve karşı cinse ilgi duyduklarında çocukların klasik sorusu budur. Önce yumuşak bir ses tonuyla şunu söyleyin: “Hayır!” Sonra da şunları söyleyebilirsiniz:
“Herkesin aile içinde bir rolü vardır. Kardeşin baban olamaz. Baban büyükannen olamaz. Ve sen annenin kocası olamazsın (veya sen babanın eşi olamazsın). Büyüdüğünde, annen (veya baban) çoktan yaşlanmış olacak. Onu hala sevebilir ve onunla ilgilenebilirsin. Ancak başkasıyla evlenmek isteyeceksin; genç, güzel (veya yakışıklı) biriyle. O zaman evlenecek, birbirinizi sevecek ve kendi çocuğunuzu yapacaksınız.”
Çocuklar, ebeveynleri tartıştıklarında bilinçsizce suçluluk duyarlar. Hatta kendilerini suçlayabilirler. Çocuğunuzun tartışmanızın nedeninin kendilerinin suçu olmadığını anlaması önemlidir. Bu durumu ona şu şekilde ifade edebilirsiniz:”İnsanlar, her zaman aynı fikirde olmadıkları için tartışırlar. Çocuklar da tartışırlar ve yetişkinler de bazen çok fazla tartışırlar. Ama sonra barışırız; çünkü birbirimizi seviyoruz. Bir şey daha söyleyeyim sana, ikimiz de seni seviyoruz.”
Çocuğunuzu, topluluk içinde, açık yerlerde uzun, şişman, özürlü vb. gibi sıra dışı görünen insanlara dikkat çekerse, hoşgörüsüzlüğün oluşmasına yol açsa da siz onu susturmayın. Ancak makul bir şekilde şunu diyebilirsiniz:
“Herkes farklıdır tatlım. İnsanlar uzun, kısa, şişman ve ince olabilirler. Bazen insanlar farklı görünmektedirler, belki farklı rahatsızlıkları da olabilir. Biz onların göze çarpan bu farklılıklarına işaret ederek onlara zarar verebiliriz. Parmağımızı onlara doğrultup göstermek onlara karşı bir saygısızlık olabilir. En iyi yol unutmadan daha sonra o kişiler hakkında bana sorabilirsin.
Kardeşler daima anne ve babalarının sevgisini çekmek için yarışırlar. Bir çocuğu kardeşlerine örnek olarak kullanmamalısınız. Sevdiğiniz çocuğunuzu örnek gösteriyorsanız bir sebep göstererek bunu açıklayın; mesela, “okulda daha başarılı oldukları için” sevdiğinizi söylemek gibi.”Hepiniz farklısınız ve hepinize olan sevgimiz her biriniz için farklı şekillerde ifade edilir. Ama sevgimiz hepinize eşittir. Tıpkı sizin bizi aynı miktarda sevdiğiniz gibi. Hepiniz bizim için çok değerlisiniz.”
Çocuğunuza, tedavinin gerekli olduğunu açıklayın. Onlara hiçbir zaman “korkak!” demeyin ya da korktukları için onlarla dalga geçmeyin.”Doktor seni incitmek istemez tatlım. Onların işi mikroplarla ve hastalıklarla savaşmaktır. Biraz acı verebilir, ama bu olmadan daha iyi olmayacaksın. ben de küçükken hasta olduğumda enjeksiyon yaptırırdım. Korkardım, ama ben bu korkumla başa çıktım. Sen de yapabilirsin. Hatırlasana, kedin da hastaydı ve onu doktora götürmek zorunda kalmıştık. Çok korkmuştu. Sen de ona doktorlardan neden korkmaması gerektiğini söyler misin?”
Çocuklarınıza ölüm hakkında sakın yalan söylemeyin. Çocuklar gerçeği kabul edebilen büyük yürekli varlıklardır. Şöyle bir telkinde bulunabilirsiniz:
“İnsanlar, hayvanlar ve hatta çiçekler bir gün ölürler. Bu bir yasadır. Dünyaya gelen herkesin bu dünyada kapladığı bir boşluk var. Bir gün öleceğiz. Ama yakın zamanda değil. Ben de yaşlanınca öleceğim. Tıpkı babaannen gibi. Tabi sen de bizim gibi bir yetişkin olacaksın. Kendi çocukların olacak. O zaman onlar büyüyecekler, sen ise yaşlanacaksın. Ama maceralar ve keşiflerle dolu harika bir hayat yaşayacaksın. ”
Neden çalışmanız gerektiğini açıklayın. Eve geldiğinizde ve tekrar görüştüğünüzde bunu eğlenceli bir şekilde yapın. Şöyle söyleyebilirsiniz:
“Tatlım, senden ayrılmak istemiyorum, ama işe gitmem gerek. Bu konuda yapabileceğim hiçbir şey yok. İşimin olması çok önemli. Ama bu akşam geri döneceğimi biliyorsun ve çok birbirimizi tekrar görmekten çok mutlu olacağız. İstersen yer değiştirelim; sen benim iş kartımı al işe git, ben de senin oyuncaklarınla oynayayım. Zor değil mi, ben olsam oyuncaklarımı vermem. Tatlım, biz birbirimizden akşama kadar ayrı olsak da eve geldiğimizde birlikte yeniden eğleneceğiz.”
Ebeveyn olarak, ideal olmadığınızı itiraf etmekten korkmayın. Çocuğunuzun, ebeveynlerinin yaptığı her şeyi kopyalamaması gerektiğini anlaması önemlidir.
“Evet, ben sigara içiyorum ve bazen bilgisayarı kullanarak geç kalıyorum. Ama benim yaptığım hataları senin de yapmanı istemiyorum. Bu pes edeceğim kötü bir alışkanlık ve ben daha iyi bir insan olmak istiyorum. ”
Çocuğunuzun korkularını ciddiye alın; birlikte kötü şeyleri iyi olanlara dönüştürmeyi öğrenin. Şöyle ifade edebilirsiniz:
“Bana o canavardan bahseder misin? Canavarların sihirli sözcüklerden çok korktuğunu biliyor muydun? Birlikte bir tane çalışalım. Bak, bu sadece eski bir televizyon kumandası. Bu gizli düğmeyi görüyor musun? Bu düğmeye basarsan canavar kaybolur. Haydi, uzaktan kumandayı yatağının yanında tutalım. ”
ÇOCUKLARINIZIN SORULARINI CEVAPLARKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN KURALLAR
- Bir çocuğun, sorduklarından daha fazlasını bilmesine gerek yoktur. Onlara basit cevaplar verin.
- Onları aldatmayın. Sorularının cevabını bilmiyorsanız, bunu çocuğunuza itiraf etmeniz yeterlidir. O zaman cevabı birlikte öğrenin. Bu yaklaşım sadece otoritenizi güçlendirir, yalanlar ise zayıflatır. Çocuğunuz gerçeği bir başkasından öğrenirse, onlara neden yalan söylediğinizi açıklamanız gerekir. Ki, bu kendinize ayıp olur.
- Bir öğretmenin, küçümseyici ses tonuyla konuştuğu gibi, çocuklara asla konuşmayın. Hiç dalga geçmeyin. Sorgularını ciddiye alın. Çocuğunuzun gelecekte daha fazla soru ile size geri dönmesini kesinlikle isteyin.
- Çocukların o soruyu neden sorduklarını ve sorma motivasyonunu derinlemesine düşünün. Bazen çocuğunuzun sorusu bilinçsiz bir yardım talebi veya gizli bir korku nedeniyle olabilir. Çocuğunuzun gerçekten ne istediğini anlamayı deneyin.
ÇOCUK ZEKA VE HAFIZA
(3 ile 7 Yaş Arasındaki Çocuklar İçin)
KAYNAKLAR
Acer, D.; Artan, İ. (2000). “Üç ve Dört Yaş Grubu Çocukların Annelerine Yöneltmiş Oldukları Cinsellikle İlgili Sorular Ve Annelerin Verdikleri Cevapların İncelenmesi.” Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:XIII, Sayı:1, S:191-204.
Mayle, P. (1999). “ Bana Neler Oluyor?” Sistem Yayınları, İstanbul.
Mayle, P. (1999). “ Ben nereden geldim?” Sistem Yayınları, İstanbul.
Sevim, J. (2002). “Anne Bu ne?” Remzi Kitabevi, İstanbul.
Sürmeli, M. (1971). Çocuğun cinsel Soruları ve Cevaplar” Remzi Kitabevi, İstanbul.
Tuzcuoğlu, N.; Tuzcuoğlu, S. (2003). “Çocuğun Cinsel Eğitimi, Anne Ben Nasıl Doğdum?”. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
