Bu yazıda çatışma kavramının müzakere ile olan ilişkisine değineceğiz. Çatışma iki veya daha fazla tarafın uyuşmazlığı sonucu ortaya çıkan bir anlaşmazlık halidir diyebiliriz. Çatışmacı müzakere ise -kıt kaynaklara sahip ve farklı amaçları olan taraflardan- bir tarafın ulaşmaya/elde etmeye çalıştığı amaçlara diğer tarafın müdahale etmesinden doğan mücadeledir.
Çatışmacı Müzakere
Müzakerelerin amacı esasen çatışmayı/anlaşmazlığı önlemek için yapılır. Her müzakere sürecinin bir anlaşmazlığı/uyuşmazlığı çözdüğünü söylemek mümkün olmamakla birlikte ortak bir paydada buluşma ve ortak kazanım güdüsü tarafları müzakere masasına çekmektedir. Çatışmacı müzakerelerde ilişkiler gergindir, taraflar arasında agresif tavırlar ve olumsuz bir hava hakimdir. Bu tip müzakerelere ilişkin farklı görüşler mevcuttur.
- Geleneksel görüşe göre çatışma her zaman ve her şekilde zararlıdır. Çatışmacı bir müzakerenin sonlanması ve suların durulması adına ne gerekiyor ise yapılmalıdır.
- İnsan ilişkilerini temel alan görüşe göre ise çatışma taraflar arasında kendiliğinden ortaya çıkar ve bu kaçınılmaz durum yarar sağlayabilir. Müzakerenin etkinliği açısından çatışmanın var olması zorunludur.
- Etkileşimci yaklaşıma göre ise belirli bir seviyede çatışmanın varlığı müzakereyi beslemekte ve verimliliği artırmaktadır. Ayrıca belirli bir düzeydeki çözümsüzlüğün varlığı örgütsel performansı da pozitif etkileyecektir.
Müzakere ile çatışma arasındaki ilişki iki yönlüdür. Bir müzakere ekibinin karşı taraf ile çatışma yaşaması muhtemel iken, kendi arasında da anlaşmazlığa düşmesi olasıdır. Müzakereler çatışmayı önlemeye yönelik bir eylem iken, müzakerenin kendisi de çatışmayı doğuran bir sebep olabilmektedir. Bu bakımdan anlaşmazlıkları çözmenin esas yolu çatışmanın kaynağını bulabilmekten geçmektedir.
Çatışmacı müzakerelerde yönetim tarzları oldukça önemlidir. Müzakereciler farklı senaryolar ile müzakere süreçlerini yönetebilmektedir. Bu senaryolara ilişkin yönetim tarzları şunlardır:
- Yarışma ve Baskı Yapma
- Problemi Çözmeye Odaklanma ve Birlikte Çalışma
- Uzlaşma
- Çatışmacı Müzakereden Tamamen Kaçınma
- Müzakereyi Yumuşatma veya Dengeleme
Etkili müzakereciler, duruma göre hareket edip aksiyon alabilen müzakerecilerdir. Çatışmacı müzakerenin düzeyini belirleyerek, gerektiğinde agresif gerektiğinde uzlaşmacı olabilen müzakereciler iyi sonuçlar elde edebilmektedir. Müzakere süreçlerinde anlaşmazlığı önlemenin en etkin yolları müzakere öncesindeki muhtemel çatışmaları tahmin etmek, danışmak ve karşılıklı kazanımı sağlayan en uygun çözümü hazırlamaktır. Müzakerecinin işi elverişli ortam sağlamaktır.
Kaynakça:
Sığrı, Ü., & Varoğlu, K. A. (2008). İş Yönetim ve Diplomasi Dünyasında Müzakere. Ankara: Siyasal Kitabevi.
