Hafıza ve Beyin Temelli Eğitimler – Bu yazı her ne kadar beyin travması geçirmiş, beyin hasarlı insanların tedavi süreçleriyle ilgili olsa bile; hafıza ve muhakeme tabanlı beyin eğitimlerinin hasarlı olan beyinlere sağladığı yararı düşündüğümüzde, “hafıza” ve “beyin temelli eğitimler“in sağlıklı beyinlere kazandıracağı faydanın çok daha fazla olacağı sonucuna ulaşabiliriz.
Bu yazıda, stratejik beyin eğitiminin travmatik beyin hasarı olan kişilerde sinirsel bağlantıları etkileyip beyindeki nöral bağlantılarda olumlu yönde değişiklikler oluşturduğu ele alınmaktadır.
Bu konuda yapılan bir çalışmada, stratejiye dayalı “hafıza ve muhakeme eğitimi”nin, kalıcı Travmatik Beyin Hasarı (TBI- Traumatic Brain Injury) sorunu olanlara, bilgi tabanlı bir eğitim programından daha fazla yararı olduğu tespit edildi.
Dallas’taki Texas Üniversitesi Beyin Sağlığı Merkezi’nde yapılan çalışmaya göre, belirli bir eğitmen liderliğindeki hafıza ve muhakeme tabanlı beyin eğitimi protokolünün, travmatik bir beyin yaralanmasının (TBI) üzerinden yıllar geçmiş olsa bile beyin ve nöral bağlantılardaki yapısal değişiklikleri olumlu olarak etkileyebileceği görülmüştür.
Brain and Behavior dergisinde yayınlanan bulgular, kortikal kalınlıktaki değişimlerin ve sinir ağı bağlantılarının, tedavi etkinliğini sayısal olarak ölçmenin etkili bir yolunu ispatlayabileceğini ileri sürüyor.
Beyin Sağlığı Merkezinde (Brain Health Center) araştırma uzmanı ve bu araştırmanın yazarı olan Dr. Kihwan Han, “Travmatik bir beyin hasarı (TBI) beyin yapısını bozuyor. Beyin eğitiminin sağladığı bu beyin değişiklikleri beyin ağı iletişimine ve bu ağların desteklediği bilişsel işlevlere etki edebilir” dedi.
Kronik TBI’li insanlar, yaralanmadan yıllar sonra bile, alışveriş listelerini oluşturmak ve başkalarıyla yaşadıkları çatışmaları çözmek gibi günlük işlerde sorun yaşayabilirler.
Çalışmaya, ortalama sekiz yıldır TBI semptomları olan 60 yetişkin katılmıştır. Katılımcılar rastgele iki bilişsel eğitim grubundan birine yerleştirildi:
Birinci grup, Stratejik hafıza ve muhakeme temelli beyin eğitimi grubu: Bu gruptakiler, Stratejik Hafıza ve Muhakeme Eğitimi (SMART – Strategic Memory and Reasoning Training) olarak adlandırılan ve seçici dikkat, hafıza, soyut muhakeme ve diğer düşünme stratejilerine odaklanan strateji tabanlı hafıza ve muhakeme eğitimine odaklanmıştır. Daha spesifik olarak, SMART grubu, dikkat dağınıklarını ve ilgisiz bilgileri engellemek, çoklu görevlerin ana fikirlerini anlamak, evle ilgili siparişleri almak ve bilgileri farklı açılardan incelemek için eğitildiler.
Sekiz haftalık bir süre boyunca, bu grup, dikkat, hafıza ve muhakemeyi geliştirmek için stratejiler öğrendiler.
İkinci grup, Bilgi temelli eğitim grubu: Beyin Sağlığı Atölyesi (BHW – Brain Health Workshop) adı verilen bilgiye dayalı eğitim, beyin yapısı ve fonksiyonu ile ilgili eğitime ve uyku ile egzersizin beyin sağlığı ve beyin performansına etkileri üzerine odaklanmıştır. Bilgi temelli eğitim grubu ayrıca, uyku ve egzersizin beyin performansı üzerindeki etkilerinin yanı sıra beynin yapısı ve işlevi hakkında bilgi edindiler.
Eğitim öncesi – eğitim sonrası ile bu uygulamadan sonraki üç aylık ileri uygulama bittikten sonra, Kortikal kalınlık ve dinlenme durumu fonksiyonel bağlantısı (rsFC) Manyetik rezonans görüntüleme ile ölçüldü. Önceki çalışmalar kortikal kalınlık ve rsFC’nin, eğitimin uyardığı beyin değişiklikleri için potansiyel belirleyiciler olarak olabileceğini göstermiştir.
Stratejik hafıza ve muhakeme (akıl yürütme) temelli beyin eğitiminde bireyler, kortikal kalınlık ve bağlantılarda, sadece bilgiye dayalı eğitim alan kişilere kıyasla daha büyük bir değişiklik gösterdiler.
Kortikal kalınlık ve fonksiyonel bağlantıdaki değişiklikler, bireyin belirli bir hedefe ulaşmak için görevler arasında hızlı ve tutarlı bir şekilde geçiş yapma becerisiyle de ilişkilendirilmektedir.
Kortikal kalınlık ve bağlantıda en büyük değişikliği gösteren hastalar, en büyük performansı bilişsel görevlerde arttırdılar.
Bu araştırma sonuçları, beyin hasarlı hastaların tedavi sürecinde hafıza eğitimi ve akıl yürütme eğitimlerinden de ciddi bir şekilde faydalanabileceğini göstermektedir.
Sonuç: Hafıza ve akıl yürütme temelli beyin eğitimleri beyin hasarlarının tedavisinde kullanılabiliyor.
Gelecekteki çalışmalarda, dikkat, hafıza veya yürütücü işlevler gibi bilişsel-muhakeme gücü konusunda problemleri olan travmati beyin hasarlı (TBI – Traumatic Brain Injury) bireylere yönelik, bilişsel eğitimlerin beyin uyarılma tedavilerinin faydaları daha fazlasıyla araştırılabilir.
Beyin Temelli Eğitimlere aşağıda verilen “7 Ücretsiz Beyin Eğitimi” online kurslarına üye olarak başlayabilirsiniz. Kurslar üç günde bir e-posta adresinize gönderilmektedir.
Kaynak
Han, K., Davis, R. A., Chapman, S. B., & Krawczyk, D. C.. (2017). Strategy-based reasoning training modulates cortical thickness and resting-state functional connectivity in adults with chronic traumatic brain injury. Brain and Behavior, 7(5), e00687.
