Magnezyum ve Beyin : Beyin Neden Magnezyuma ihtiyaç duyar.

Beyin Gücü ve Magnezyum

Beyin fonksiyonlarının düzenli olarak çalışabilmesi beyne sürekli olarak biyo-kimyasal enerji sağlanmasına bağlıdır. Uzun süre magnezyum eksikliği ile karşı karşıya kalan beyin hem güç kaybediyor, hem de beyin metabolizması zarar görüyor.

Bazı faktörler soframızdaki besinlerdeki magnezyum oranının azalmasında önemli rol oynuyor. Doğal olarak bu durum beynimizi de etkiliyor.

Türkiye’deki besinlerin (yağ, et ve süt) büyük bir kısmının magnezyum oranı çok düşük. Topraklarımızdaki magnezyum oranı da çok az. Ayrıca uzun süre dayanması için bazı işlemlere tabi tutulmuş konservelerde ve çok pişirilmiş yiyeceklerde magnezyum oranı daha da düşüyor. Bu arada unutulmaması gereken diğer bir önemli husus da şu; besinlerle alınan magnezyumun tamamı sindirim sistemimiz tarafından emilemiyor.

Beyin Neden Magnezyuma İhtiyaç Duyuyor?

1-) Magnezyumun beyin hücrelerinin canlı tutulmasında çok önemli bir rolü vardır. Özellikle hücre zarının geçirgenliğini artırarak, neronların besinleri emmesini sağlar ve kan akışının azalmasından dolayı oluşan negatif etkileri yok eder.

2-) Magnezyum hücre zarında anahtar rol oynayan bir enzimi harekete geçirerek sodyum ve potasyum dengesini kontrol altında tutar. Sodyum – potasyum oranı denge değerlerden aşırı derecede sapan bir hücrede patlama veya çatlamalar baş gösteririr. Bu denge hem hücrenin yaşamı, hem de beyin hücrelerinin elektriksel faaliyetleri için zaruridir.

3-) Gıda rejimine ait yağ asitlerini beyin hücre zarlarında bol olarak bulunan DHA yağ asitlerine dönüştüren D6D enziminin aktif hale gelmesi için magnezyuma ihtiyaç vardır. DHA eksikliği dikkat eksikliğinden Alzheimer hastalığına kadar birçok nörolojik rahatsızlıklara sebep olmaktadır.

4-) Beyin hücrelerinin glikozdan ATP (adenosine triphosphate – yaşam için gerekli temel yakıt) molekülleri şeklinde enerji üretebilmeleri için bazı temel enzimlere ihtiyacı vardır. Bu amaçla ihtiyaç duyulan tüm enzimler magnezyum tarafından aktif hale getirilmektedir. Magnezyum aynı zamanda, hemen parçalanarak enerjiye dönüşmesini de engelleyerek, ATP moleküllerinin dengeli bir şekilde depolanmasını da sağlamaktadır. ATP moleküllerinin vücut tarafından kullanılabilmesi için de magnezyuma ihtiyaç vardır.

5-) Beyin hücrelerini birbirine bağlayan aksonları koruyan miyelin tabakasının oluşması için magnezyuma ihtiyaç vardır. Sağlam miyelin tabakaları da sağlam bir sinir sisteminin temelini oluşturmaktadır.

6-) Amonyak normal protein metabolizmasının aşırı derecede zehirli (toksik) bir yan ürünüdür. Beyindeki amonyak miktarındaki çok az bir artış dahi dikkat ve konsantrasyonu ciddi bir şekilde tehlikeye sokmaktadır. Bu zehirli yan ürünün üreye dönüştürerek dışarı atılması için glutamine synthetase adı verilen bir enzime ihtiyaç vardır. Magnezyum bu enzimi aktif hale getirmektedir.

7-) Beyin hücrelerinde oluşan kalsiyum beyin hücrelerini öldürmektedir. Magnezyum beyin hücrelerinde kalsiyum oluşumlarının engellenmesinde de çok önemli rol oynamaktadır. Kalsiyum alzheimer hastalarının beyin hücrelerinde çok karşılaşılan bir olgudur. Alzheimer hastaları üzerinde yapılan bir araştırmada, bu hastalardaki kalsiyumun magnezyuma oranının çok yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.

8 -) Beyin metabolizması ve hafıza gücü fonksiyonları için gerekli olan vücuttaki üçyüz civarındaki enzimin oluşması ve aktif hale gelmesi için magnezyuma ihtiyacı vardır. Beynin ve omuriliğin içinde bulunan sıvıda bulunan magnezyum miktarı, kan plazmasındakine göre çok daha yüksek miktardadır.

Magnezyum Kaybına Sebep Olan Faktörler

Özellikle başta zihinsel olmak üzere, çok yoğun fiziksel egzersizlerin sebep olduğu stres gibi birçok faktör vücuttaki magnezyum kaybına sebep olmaktadır. Örneğin idrar ile günlük olarak dışarı atılan magnezyum miktarı 100 ile 300 mg. arasında değişmektedir. Alkol ve diğer her türlü uyuşturucu madde vücudumuzdaki magnezyumu tüketmektedir.

Alkolün sebep olduğu çok uç bir magnezyum eksikliği olan “bilincin kaybolması” (delirium tremens – d.t.’s) olarak bilinen hezeyan hastanın yaşamını tehdit etmektedir. Bu rahatsızlık özellikle alkoliklerle, afyon yutanlarda titreme, hallüsinasonlar ve hafıza kaybı gibi belirtiler göstermektedir. Bu hastalara uygulanan acil tedavilerde magnezyum sülfat enjeksiyonu da uygulanmaktadır.

Düşük Magnezyum ve Artan Stres

Seslerin aşırı derecede yüksek olduğunu mu hissediyorsunuz? Işıkların çok parlak olduğunu mu düşünüyorsunuz? Duygusal reaksiyonlarınız biraz aşırıya mı kaçmaya başladı? Bütün bunlar vücudunuzdaki magnezyum eksikliğinin bir işareti olabilir.

Magnezyum oranının düşük olması, uyarı çok küçük bile olsa sinir hücrelerinin kolayca ateşlenmesine sebep olabilir.

Elektriksel uyarılarla sürekli ateşlenmesinden dolayı sinir hücrelerinde olan stresin tamiri B1 vitaminin ve magnezyumun desteği ile sağlanmaktadır.

Stres böbreklerin magnezyum sirkilasyonunu zorlaştırmaktadır. Bu durum da aşırı derecede duygusallğa sebep olmaktadır. Hatta beyin aşırı derecede uyumaya meyilli olmaya başlar.

“Saldır Ya Da Kaç” Varsa, Magnezyum Yoktur

“Saldır, ya da kaç” gibi tehlikeli kararların verildiği ortamlarda stres hormonlarının reaksiyonlarından bir tanesi de kaslardaki magnezyumu dışarı atarak, magnezyum yerine kaslara kalsiyum yerleştirmektir.

Kaslara yerleştirilen kalsiyum bir düşmana karşı savunma için kasların sert ve sağlam olmasını sağlar. Ancak daha önce atılmış olan magnezyum stres ortamı geçtikten sonra tekrar geri gelmez. Bu magnezyumun dışarıdan alınması gerekir.

Bilimsel Araştırmalar Magnezyum Eksikliği ile Stres Arasındaki İlişkiyi Onaylamaktadır

1994 yılında gözden geçirilen 250 civarındaki bilimsel çalışma sonuçlarına göre magnezyum eksikliği ile stres arasında direkt bir ilişki vardır. Bu araştırma sonuçlarına göre: “Magnezyum eksikliği olan bir kişide, stres sürekli olarak kalp ve kan damarları hasarlarına, yüksek tansiyona ve koroner daralmaya sebep olmaktadır.

Dengesiz bir gıda rejiminde yüksek miktarda alınan yağ ve/veya kalsiyum (Ca), özellikle stresli bir ortamda magnezyum eksikliğini daha da vahim hale getirmektedir. Sonuç olarak ister fiziksel (sıkıntı, sıcak, soğuk, yaralanma, yanık vb.) olsun, ister duygusal (acı, heyecan, depresyon vb.), ve isterse astım gibi nefes darlığı olsun, stres magnezyuma olan ihtiyacı artırmaktadır.

Aşırı Derecede Yüksek Magnezyum Solunumu Zorlaştırmaktadır

Diğer yandan yüksek dozda magnezyumun da negatif etkileri vardır. Aşırı derecede yüksek magnezyum solunumu durdurma olasılığından dolayı çok tehlikelidir.

Örneğin çok uzun süredir hayvanların acısız ölmeleri için kullanılan yüksek dozda magnezyum uygulaması çok yanlıştır. İnanılanın aksine, yüksek dozda magnezyum hayvanın nefes alamayarak zalimce öldürülmesine sebep olmaktadır.

Magnezyum İhtiva Eden Yiyecekler

Magnezyum çok sayıda yiyecekte mevcuttur, ama oranı azdır. Örneğin magnezyum içeren sadece bir yiyecek ginlük magnezyum ihtiyacınızı karşılayamaz. Ancak çok çeşitli sebze, meyve ve tahıl ürünleri kombinasyonu günlük magnezyum ihtiyacınızı karşılayabilir.

Suda dahi magnezyum vardır. Sert sulardaki magnezyum miktarı yumuşak sulardaki magnezyum oranına göre daha fazladır. Daha fazla bilgi için A.B.D. Sağlık Bakanlığı (FDA) tarafından tavsiye edilen günlük kullanım oranlarını inceleyebilirsiniz.

Tavsiye Edilen Günlük Magnezyum Oranları

Hücre sağlığı için günlük ortalama 350 miligram magnezyuma ihtiyaç duyulmaktadır. Kadın ve erkek grupların belli yaş aralıklarında almaları tavsiye edilen günlük magnezyum oranları (Recommended Dietary Allowance – RDA) sağ tarafta verilmiştir.

Yaş	Erkek	Kadın
14 – 18	410 mg	360 mg
19 – 30	400 mg	310 mg
31+	420 mg	320 mg

Not: Küçük çocuklar için tavsiye edilen vitamin ve mineral oranlarını öğrenmek için “Evinizdeki Küçük Dehayı Geliştirin” adlı kitaba bakabilirsiniz. Bu kitaba www.BireyselGelisim.com web sitesindenÜCRETSİZ olarak sahip olabilirsiniz.

Tablo: Magnezyum İhtiva Eden Besinler

Besin	Miligram
Yüzde 100 Kepek, 2 Çay kaşığı	44
Badem, kavrulmuş, 1 ons	86
Sığır ve koyun eti, 1 ons	10
Avakado, 1/2 ortaboy	65
Muz, taze, 1 ortaboy	34
Kepek gevreği, 1/2 fincan	60
Ekmek, buğday, 1 dilim	24
Brokoli, haşlanmış, 1/2 fincan	19
Çam fıstığı, kavrulmuş, 1 ons	55
Mısır gevreği, veya 2 dikdörtgen bisküvi	80
Çikolata, 1.45 ons	45
Humus, 2 Çay kaşığı	20
Kiwi, taze, 1 ortaboy	23
Fındık, karışık, kavrulmuş, 1 ons	66

Besin	Miligram
Fıstık ezmesi, 2 Çay kaşığı	50
Yer fıstığı, kavrulmuş, 1 ons	50
Patates, pişmiş ve kabuklu, 1 ortaboy	55
Patates, pişmiş kabuksuz, 1 ortaboy	40
Kuru üzüm, çekirdeksiz, 1/2 fincan paket	28
Kabak çekirdeği, 1/2 ons	75
Karides, karışık cins, pişmemiş, 3 ons (12 ad. büyük)	29
Soya fasulyesi, pişmiş, 1/2 fincan	54
Ispanak, pişmiş, 1/2 fincan	65
Ispanak, pişmemiş, 1 fincan	24
Tahin, 2 Çay kaşığı	28
Vejeteryan pişmiş baklagiller, 1/2 fincan	40
Buğday tohumu, 1 ons	90

(1 ons = 28.35 gr.)

KAYNAKLAR
● J Am Coll Nut, October 1994

● U.S. Department of Agriculture Agricultural Research Service. Nutrient Database for Standard Reference. http://www.cc.nih.gov/ccc/supplements/magn.html#sources

● Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes: Calcium, Phosphorus, Magnesium, Vitamin D and Fluoride. National Academy Press. Washington, DC, 1999.