Bellek tanımları gerçek anlamda 1970’li yıllarda şekillenmiştir. Uzun süreli belleğin temel olarak iki farklı bölümden oluştuğu fikri ilk olarak Kanadalı Bilim Adamı Dr. Endel Tulving tarafından 1972 yılında ortaya atılmıştır. Bilimsel çevrelerce kabul gören bu görüşe göre uzun süreli bellek “Bildirilebilen Bellek” ve “Bildirilemeyen Bellek” olarak ikiye ayrılmıştır. Bunlardan “Bildirilebilen Bellek” de kendi içinde “Anısal Bellek” ve “Anlamsal Bellek” olarak ikiye ayrılmıştır. Bu yazıda “Anısal Bellek” veya bir diğer adıyla “Epizodik Bellek” yakından incelenecektir.
Özet olarak “Anısal Bellek / Epizodik Bellek (Episodic Memory)”, uzun süreli bellek türünden biri olan “Bildirilebilen Bellek (Declarative Memory)” veya diğer adıyla Açık Belleğin (Explicit Memory) iki bileşeninden sadece biridir.
Anısal Bellek Nedir / Epizodik Bellek Nedir?
“Anısal Bellek” veya diğer adıyla “Epizodik Bellek” açıkça ifade edilebilen ve zihinde canlandırılabilen kişisel yaşanmış olayların hafızasıdır. Belirli zamanlarda ve yerlerde meydana gelmiş olan otobiyografik olay ve deneyimlerin toplamıdır.
Birkaç örnek verilirse epizodik belleğin ne olduğu daha net anlaşılabilir.
Anısal Bellek / Epizodik Bellek Örnekleri
- Geçirdiğiniz bir trafik kazasını detaylarıyla hatırlamanız,
- Fransa’da Eifel Kulesini ilk ziyaret etme anınızı hatırlamanız,
- Kedinizin çılgına döndüğü yeri, zamanı ve durumu hatırlamanız,
- Kaynar suyun üzerinize döküldüğü yeri ve olayı hatırlamanız,
- Kız veya erkek arkadaşınız için özel hazırladığınız bir yemek anınızı hatırlamanız,
- Makasla elinizin kesildiği anı hatırlamanız,
- Düğün gününüzü hatırlamanız,
- Arkadaşlarınızla birlikte İngiltere’de geçirdiğiniz bir yılbaşı akşamını hatırlamanız.
Bu tip kişisel olarak yaşadığınız, karşılaştığınız anısal olayların depolanması ve hatırlanması anısal bellek tarafından gerçekleştirilmektedir.
Daha önceden hatırladığınız bir olayı artık hatırlamıyor olmanız o bilginin anısal bellekten silindiği anlamına gelir. Anısal bellek olarak elde edilen tecrübeden elde edilen bir bilgi olursa, bu bilgi semantik bilgi olur. Örneğin çocukluğunuzda elinizin ateşte yandığı bir olayı hatırlamanız “anısal bellek” ile ilgili iken, bu olaydan çıkardığınız genel ders olan “Ateş eli yakar!” gerçeği veya bilgisi “anlamsal” veya “semantik bellek” türüdür.
Anısal Bellek ile Anlamsal Bellek arasındaki farkın ne olduğunu incelemek için aşağıda verilen linke tıklayabilirsiniz.
Uzun Süreli Bellek / Anlamsal Bellek Nedir?
