Matematik - Matematiğe Nasıl Âşık Olunur?

Matematik – Matematiğe Nasıl Âşık Olunur? Öğrencilik yıllarımda, toplumda veya kendi çevremizde her zaman birilerinin “Matematik çalış, matematiğin iyi olsun” dediğini duyuyordum. Dedem “Matematik” kelimesini kullanmazdı. O “Hesap” derdi. Matematiği bir “hesaplama” veya “hesaplaşma” dersi olarak görürdü. “Hesap” bilenlerin hayattaki hesapları da iyi yapacaklarına inanıyordu. Hesap deyince sadece saymaya dayalı olan “para” işleri değildi; hayata dair her problemin çözümü de bir hesap-kitap işiydi.

Matematik: Bir Hesap İlmi

Hesap işi deyince, günlük hayatta kullanılan “toplama çıkarma” , “Türev” veya “İntegral” hesaplamaları da bu konunun bir parçası. Sanırım büyüklerimizin hesapları, o yokluk dönemlerinde, olmayan paralarını saymak üzerine kuruluydu. Bir matematikçi olarak, alanımın gerçekten her şeyin üstünde olan fikirler hakkında olduğunu söyleyebilirim. Varlığımızı bilgilendiren, evrenimize ve ötesine nüfuz eden, şaşırtan ve büyüleyen fikirler bütünü matematik. Belki de bunlardan en ilginci, sonsuzluğun, fraktallardan hesaplamaya kadar her şeyde, sonlu ile başa çıkma yönteminin kullanılmasıdır

Çoğu insanın düşündüğünün aksine, matematik, ileri beceriler kullanmayı gerektiren bir alan olmaktan çok, uğraşıldığında ileri derecede haz alınması gereken bir alandır. Birileri, analizin gücünü bir güzel hanımın zarafeti yorumunda kullanabilir. Diğer biri bilimsel veya mühendislik problemlerini çözmek için yenilikler önerebilir.

Bunu şu şekilde düşünün: Sanat, resim yapmayı ya da müzik aleti çalmayı, bir senfoninin tadını çıkarmayı, müzik tekniklerini bilmeseniz de takdir edebilirsiniz. Matematik öğrenirken, “Bunu ne zaman kullanacağım?” sorusuna maruz kalmadan matematik kendisinden zevk almayı hak etmiyor mu?

Ne yazık ki, toplumumuzda bizi matematiksel güzelliklere ulaştıracak çok az ana yol var. Okullarda, bazı öğretmenlerin matematik dersinde öğrencisine karşı sabrı taşıp, hakaret ettiğini duyuyorum. Bunun yanında öğrencilerinin zihnine ilginç matematiksel fikirler sokma fırsatı yaratan, eğlenceli matematik testleri uygulayan, öğrencilerin kendilerine özgüven sağlayacak uygulamalar yapan öğretmenlerimiz de çok. Bu gurur vericidir. Tebrik etmeliyiz böyle öğretmenleri.

Yine de matematik hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen insanlarla karşılaşmaya devam etmeliyiz. Çevrenizde matematikçiler olsun. Onların matematiksel konuşmaları sizde bir sevdaya doğru iteleme meydana getirebilir. Sadece okuldan hoşlananlar değil, kariyerlerine devam etme şansı bulamayanlar da değil, aynı zamanda okulda kötü performans sergileyen ve bunu kalıcı bir meydan okuma olarak gören pek çok kişi matematiğe keskin dönüş yapmışlardır. Nefret bile ısrar edilirse aşka dönüşebilir, unutmayın!

Stanford matematikçisi Keith Devlin “The Math Gene” adlı kitabında iddia ettiği gibi, “insanlar matematiğe bir kablo ile bağlıdırlar.”. Biri birisiz olamaz.

Matematikle Eğlenin!

Aşağıdaki sayıların Bing Bang’i video, sayıların matematiksel olarak “hiçbir şey” den (yani boş kümeden) nasıl oluşturulabileceğini göstermektedir.

Matematiğin sihirli sayıları yanında geometri alanında da düşündüren bir örnek için normal çokgenler dizisine bakın: Bir altıgen, bir sekizgen, bir ongen vb. Neredeyse sürekli artmaya devam ederse, bir yoga eğitmeni gibi, bir sınıftan bir sınıfa ne olacağı konusunda meditasyon yapmasını isteyen bir Yoga öğretmeni gibi hayal edebiliyorum. Sonunda, kenarlar o kadar küçülür, bükülmeler düzleşmeye ve çevre kıvrımlı görünmeye başlar. Ve sonra bu çok sayıda köşelerden oluşan şekil bir çember olarak karşınıza çıkacaktır. Bu değişimin gerçekleşmesi, değişimin beynimizin haz merkezini harekete geçirmesine neden olmaktadır.

Bu tür fikirlerle ne kadar derinden ilgilenirseniz, deneyiminiz o kadar ödüllendirici ve zevk verici olur. Örneğin, aşağıdaki fraktal görüntülerin çekiciliğine bakın.

FRAKTALLARIN CAZİBESİ

matematik-fraktallar

Bu siyah, sevimli amipli lekeler hayal kurduran renk bantları ile çevrili matematiksel bir bağlantı kurar. Ancak, böyle bir görüntünün her noktayı düzlemdeki noktasından toplayan ve başka bir yere taşıyan matematiksel bir kural gösterdiğini bildiğinizi varsayalım. Bu kuralın tekrar tekrar uygulandığını, böylece her noktanın konumdan konuma atladığını hayal edin. O zaman “amip”, bu siyah bölgede dolaşıp kalan iyi kalpli noktaları içerirken, renkli noktalar daha maceracı ve hepsi sonsuzluğa doğru akıyor. Resim sadece bu bilgi ile daha fazla zenginlik ve anlam kazanmakla kalmıyor, aynı zamanda aniden drama ile birlikte hareket ediyor.

Daha fazlasını öğrenecek kadar meraklanır mısınız bilmem?

Örneğin, farklı renk tonlarının ne anlama geldiğini?

Big Bang örneği, negatif sayıların nereden geldiğini veya kesirleri veya irrasyonelleri merak etmenizi sağlar mı?

Daireyi çokgenlerin limiti olarak kabul etmenin heyecanı, Arşimet’in hacmini hesaplamak için 2.000 yıldan daha önce yaptığı gibi küreyi dairesel kesitler yığını olarak görmenize yardımcı olabilir mi?

Cevabınız evet ise, matematiğin bir okul dersinden daha fazlasını sağlaması mümkündür. Kuşaktan kuşağa aktarılan konuya yönelik olumsuz tutumların değişmesine de yardımcı olabilir. Öğrenciler, matematikte feci bir PR imgesi ile değil, eğlenceli ve teşvik edici algılanan bir konuda başarılı olma şansına sahipler.

Neyse ki, günümüzün çevrimiçi dünyası, video ve animasyon alanındaki ilerlemeleri ile matematiksel fikirlerin gayri resmi yayılması güzel fırsatlar sunmaktadır. Belki de aşılması gereken en önemli mesaj, matematikle yalnızca gökyüzüne, yıldızlara veya evrenin kenarlarına ulaşmanız değil, daha ötesinde yatan, zaman ötesi düşünce takım yıldızlarına ulaşmanızdır.