İngilizce Öğreniminde Tekrarın Önemi – Tekrar Nasıl Yapılmalı?

İngilizce Öğreniminde Tekrar Nasıl Yapılmalı – İngilizce öğrenen ve öğreten herkes tekrarın kelime hazinesinin geliştirilmesi, akıcı bir konuşma yapılabilmesi, doğru İngilizce seslerin çıkartılabilmesi ve duyulan orijinal İngilizce konuşmaların anlaşılması için çok önemli ve değerli olduğunu bilir. Dil öğreniminde tekrarın gerekli olduğu birçok insanın düşüncesine öyle işlemiştir ki, tekrar olmadan bir dilin öğrenilemeyeceğini herkes bilir. Ancak bilmedikleri şey İngilizce (veya herhangi bir yabancı dil) öğrenmek için tekrarın nasıl yapılması gerektiğidir.

Aslında çok farklı tekrar çeşidi vardır. Tekrarla ilgili spektrumun bir ucunda, “ezberlemek için tekrar” var iken (ben buna “Akılsız Tekrar” diyorum), diğer ucunda “dil edinmek, anlamak ve öğrenmek için tekrar” vardır. Gerçekte, herkesin kendince bir tekrar uygulaması vardır ve yaptıkları tekrar işlemi, yapılan tekrarın özelliklerine göre aşağıda görülen tekrar spektrumunda bir yere oturmaktadır.

Tekrar Aralığı Spektrumu

İlk çeşitlilik olan “ezber için tekrar (veya akılsız tekrar)” sadece tekrar ederek hafızamızın gelişeceğine inandığımız en baştaki yerdir. Yaygın olarak anlaşıldığı şekliyle bu tekrarlamanın “çok sayıda tekrar etmek kaydıyla” sure ezberleme ve şiir ezberleme gibi konularda iş yapıyor gibi göründüğü zamanlar vardır. Ancak spektrumun başında bulunan bu tip (sadece çok sayıda tekrarlarla) tekrarlarla matematik konularını anlayarak sınavı geçemezsiniz, gramerin nasıl kullanılması ile kuralları defalarca okuyarak grameri doğru kullanamazsınız, gramerin doğru kullanıldığı cümleleri defalarca tekrar ederek o grameri öğrenemezsiniz. Dil edinmek, öğrenmek ve anlamak için tekrarın daha başka unsurlar içermesi gerekmektedir. Ayrıca bu unsurları içeren tekrarların sayısının da çok olması gerekmemektedir (Etkin bir tekrar sayısı için ayrıca “Etkin ve Kalıcı Bir Öğrenme için Sistematik Tekrar” başlıklı yazımı da okumanızı tavsiye ediyorum). “Dil edinmek, anlamak ve öğrenmek için tekrar” spektrumunun diğer uç noktasında yer almaktadır.

“Dil edinmek, anlamak ve öğrenmek için tekrar” istekli, tutku ve taahüt dolu olan, “düşünme odaklı planlı bir tekrar”dır. Bu tip tekrara bundan böyle kısaca “Farkındalık Dolu Odaklanmış Planlı Tekrar”, “AKTİF Tekrar” veya “Akıllı Tekrar” adını vereceğim. Her üçüyle ifade ettiğim şey aynı tekrar, yani “Dil Edinmek, Anlamak ve Öğrenmek için Tekrar” dır.

Örneğin çeşitli İngilizce kelimeleri öğrenmek ve kullanmak için “Aktif Tekrar” yapmanız durumunda kelimelerin şu özelliklerinin üzerine yoğunlaşabilirsiniz:

Kelimenin nasıl telaffuz edildiği ve anlamı,
Söylediğinizde, kelimelerin ağzın hangi kısımlarını harekete geçirerek kullandığı, ses vurgularının nerelerde yapıldığı,
Ağzınızın şekli değiştikçe kelimeleri oluşturan seslerin nasıl değiştiği,
Bu kelimeleri oluşturan çeşitli ses unsurları (ünlüler, ünsüzler, ton vb.),
Kendi söylediğiniz kelimelerin kendinize nasıl geldiği,
Söylenen kelimenin başkalarının söyledikleriyle farkının olup olmadığı,
Benzer görünebilecek kelimeler / benzer anlama sahip olabilecek kelimeler,
Aynı kelime kökünden türemiş diğer kelimelerin anlamları ve telaffuzları,
Aynı kelime kökünden türemiş kelimeleri ve diğer başka bildiğiniz kelimeleri içeren cümleler, anlamları ve telaffuzları,
Aynı kelime kökünden türemiş kelimeleri ve diğer başka bildiğiniz kelimeleri içeren cümlelerin duyulması ve anlanması,
Kelimelerin en uygun anlamda kullanımlarıyla ilgili örnek cümleler ve telaffuzları,
Daha önceden bilinen diğer kelimeler kullanılarak oluşturulan başka örnek cümleler (telaffuzları, duyulması, söylenenlerin anlaşılması),
Yukarıdaki tüm unsurlarla ilgili geri bildirimlerin alınması.

Bu tip farklı unsurlar tekrar faaliyetine eklenerek “farkındalık dolu odaklanmış planlı tekrar” yapılarak İngilizcenin bir yabancıyla anlaşabilecek şekilde iletişimde kullanılmasını sağlayacaktır.

Bu örnekteki gibi yapılan bir “Akıllı Tekrar”ın bir tekrarlama işlemi olarak adlandırılabilir olup olmadığı bile tartışma konusu yapılabilir. Sorun şu ki, dışarıdan sadece tekrarlama gibi görünen bir dizi uygulamayı tanımlamak için sadece bir kelimemiz vardır. İnsanlar aynı terimi kullanıyor olabilirler ama aslında söyledikleri cümleler çoğu kez çok farklı deneyimler anlatmaktadır.

Bazılarınız, tekrarlamanın geleneksel anlamda nasıl kullanıldığı konusunda çok sert olduğumu düşünebilir. Bu insanlardan biriyseniz, İngilizce öğreten bir sınıfta veya dil laboratuvarında öğrencilere söylenen talimatları bir düşünün; hatta herhangi bir İngilizce kurs kitabına veya sesli bir programa da bakabilirsiniz. Genellikle bu tip programlarda öğrencilere verilen talimatlar SADECE şudur; “Dinleyin ve tekrar edin!” Bu nedenle birçok öğrencinin gerek sınıflarda, gerek diğer sesli programlarda sadece bunu yapması ve “başarının” sağlanması için başka ne yapılması gerektiğini bilmemesi şaşırtıcı değildir. Bunun doğal sonucu, dil öğrenmek için yıllarca çaba gösterip de başarısız olan sayısız insanın hüsran içinde olmasıdır.

Aktif olarak tekrarlama ile meşgul olduğunuz ve tekrarla ilgili uygulamanıza özen gösterdiğiniz zaman, elde ettiğiniz sonuçlardan memnun olduğunuz bir noktaya daha kolayca ulaşabilirsiniz. Öğrenme şansımızı en üst düzeye çıkarmak istiyorsak, “AKTİF Tekrar” uygulaması hedeflememiz gereken şeydir. Ve “Akılsız Tekrarlama” diyebileceğimiz ezberden uzak durmamız gerekiyor.

ABD’deki Maryland Üniversitesi’nde bebekler üzerine yapılan son bir araştırmada, örneğin, annenin bebeğe sadece “ball (top)”, “ball (top)” diyerek bu kelimeyi ona öğretmeye çalışmasının başarılı olmadığını göstermiştir. Bunun yerine annenin bebeğine “ball (top)” kelimesini bu kelimeyi içeren farklı cümlelerle tekrarlayarak söylemesinin daha başarılı sonuçlar verdiğini göstermiştir. Bu tip bir tekrar çocuğun hem sözcüğü farklı bağlamlarda duymaya alışmasını sağlamış, anlamasını ve öğrenmesini kolaylaştırmıştır. Yani bir sözcüğün öğrenilmesi için yapılan tekrarlarda o sözcüğün farklı cümle türlerinde duyularak tekrarlanması çok önemlidir.

Tekrarlama ifadesi sadece aynı şeyi tekrarlamayı ifade ediyor gibi görünüyor. Bu sebepten dolayı çoğumuz tekrarlamanın iyi sonuçlara yol açması için ne yapmamız gerektiği hakkında düşünmüyoruz. Kısacası bir şeyi sadece tekrarlamanın öğrenmemize veya elde tutmamıza yardımcı olacağını düşünmekten uzaklaşmamız gerekmektedir. Bunun yerine, öğrenmede aktif olmamızı teşvik eden yeni şeylerdeki varyasyonları, kalıpları ve incelikleri keşfetmeye ihtiyacımız vardır.

Pratik bir öneri olarak bir şeyi tekrar etmeden önce öğrenmeniz gereken şey “duyduklarınızı daha dikkatli dinlemeyi öğrenmek” olabilir. Telaffuz için çok farklı cümleler duyarak bunları hızla anlamaya çalışmak iyi bir egzersizdir. Böylece duyduklarınızı hızla ayırt etmeye ve algılamaya başlarsınız. Ardından, geliştirmeye çalıştığınız şeyi söylediğinizde, söylediklerinizi dikkatle dinleyin. Daha önce duyduklarınızla eşleşiyor mu? Nelerin üzerinde durmanız gerekiyor? Eksik bir şey var mı? Ses kalitesi benzer mi? gibi hususlara eğilirsiniz.

Bu tür “Aktif Tekrar” uygulamalarına katılmak, tekrar için daha fazla hazır olma ve söylediklerimize daha fazla dikkat etme zorunluluğumuzu oluşturmaktadır. Bu, tekrar anlayışımızı geliştirmemize ve farkındalığımızı ortaya koymamıza paralel olarak, yaptığımız şeyi edinmemizi ve öğrenmemizi sağlamaktadır.

Bu makale ingilizce tekrar seanslarının nasıl olması konusuna odaklanmış, ancak bu tekrarların hangi zamanlarda yapılması detayına girmemiştir. Tekrar seanslarının nasıl olması kadar, hangi aralıklarla ve ne zaman tekrarların yapılması da diğer bir önemli konudur. Bu konu için ayrıca “Tekrar Nasıl Yapılmalı” kavramını aralıklar açısından inceleyen aşağıda linki verilen “İngilizce Öğreniminde Sistematik Tekrar” başlıklı makaleyi de okumanızı tavsiye ediyorum.