Hızlı Okuma’ nın ne olmadığını belirterek başlayalım: Hızlı okuma, tamamen farklı bir okuma şekli değildir! Öyleyse nedir hızlı okuma? Hızlı okuma, kişinin hızlı okuma yeteneğini geliştirmek için kullanılan çeşitli tekniklerin bir bileşkesidir. Hızlı okuma teknikleri, gruplama, geniş görme, içten okumayı durdurma, hızlı algılama, hızlı anlama, bilgiyi hızla hafızaya yerleştirme ve öğrenilenlerle beyinde ilgili olan bilgiler arasında hızlı bağlantılar kurma gibi tüm zihinsel fonksiyonları içerir. Birçok mevcut hızlı okuma eğitim programları kitap, video, yazılım ve seminer içermektedir. Hızlı okuma teknikleri konusunda bir eğitime katılmayı planlıyorsanız, işe aşağıda web sitesinin linki verilen “Hızlı Okuma Derneği”nin ücretsiz online eğitimlerine üye olarak başlayabilirsiniz:
HIZLI OKUMA DERNEĞİ’NDEN ÜCRETSİZ HIZLI OKUMA KURSU
Hızlı okuma, diğer bir ifadeyle, “sadece okumaya daha fazla odaklanmaktır” da denebilir. Okuma, gözleri, kulakları, ağzı ve tabii ki beyni okuma eyleminde buluşturmaktan ibarettir. Hızlı okuma, bu duyularınızı normal okumadan daha fazla meşgul eder. Çünkü duyularınızı ve beyin gücünü daha verimli kullanırsınız. Bu doğrultuda hızlı okuma ; kişinin kısa bir zaman diliminde çok daha fazla kelime okumasıdır. Hızlı okumanın sadece kelimelerin hızlı okunması olmadığını, aynı zamanda okunan metnin daha hızlı ve daha iyi anlaşılması demek olduğunu yakaladınız sanırım. Hızlı okuma doğuştan gelen bir yetenek değildir. Sonradan bazı özel teknik ve becerileri bünyesinde bulunduran eğitimler sonrası kazanılmaktadır.
Buna göre hızlı okuma becerisi şu kademeleri kendinde barındırmaktadır:
1- Hızlı ve Geniş Görmektir:
Bir kitabı sırtı dönük okuyabilir misiniz? Elbette gözlerinizle gördüğünüzü okuyabilirsiniz. O halde okuma aracınız gözünüzdür. Gözünüzü nasıl kullanmalısınız?
- Bir bakışta çok sayıda kelimeyi görebilir ve okuyabilirsiniz.
Göz çok kapasiteli bir organdır. Onu uygun eğitim ve egzersizlerle bir bakışta çok sayıda kelimeyi görebilecek hale getirebilirsiniz.
- Göz açınızı genişletebilirsiniz.
Böylece bir tek kelimeyi okuduğunuzu sandığınız anda bile bir çok kelimeyi okuyup anlayabilirsiniz. Hızlı okuyanlar bir kerede, tek kelime üzerinden 8-10 arasında kelimeleri görebilir, okuyabilir ve anlayabilir.
- Görme şeklinizi sayfanın yatay ve dikey durumuna göre ayarlayabilirsiniz.
Böylece hızlı okuyanlar gibi, bir bakışta iki veya üç satırı görebilir, okuyabilir ve anlayabilirsiniz.
2- Sessiz Okumaktır:
Çoğu insan azman kulaklarıyla okudukları kelimeleri de duymak; yani sesli okumak isterler. Elbette sesli de okuyabilirsiniz. Bu bir yöntemdir. Televizyon ve radyo spikerlerinin sesli okuma egzersizleri yapmaları meslekleri için önemlidir. Ancak, okurken ses çıkarmanın problemi şu ki, düşündüğünüz hızda değil, konuştuğunuz hızda olduğunuzdur. Hızlı bir okuyucu olmak istiyorsanız sessiz, yani etkin bir göz-beyin kombinasyonu ile okuma yapmanız gerekir. Sesli okuduğunuzda sadece kafanızın sınırları içinde onu fısıldayacak olsanız bile bu zaman alır ve mümkün olduğunca hızlı okuma yapmanızı engeller.
3- Kelimeleri Hızla Çözebilmektir:
Okumalarınızda bilmediğiniz veya tanımadığınız bir kelimeye rastladığınızda, onun şifresini çözmeniz, yani anlamanız gerekir. Bunun için, o kelimeyi hecelere bölün. Sonra telaffuz etmeye çalışın ve bildiğiniz sözlerle ilgili olup olmadığını anlayın. İçerikten anlamaya çalışsanız da bunu bazen kendi başınıza yapamazsanız, bir sözlük veya başka bir referans kaynağına danışmanız gerekir. Ne kadar çok okursanız, anlamını bilmediğiniz daha az kelime kalacaktır. Çünkü kelime dağarcığınız genişleyecektir. Bu da daha hızlı okuyabileceğiniz kelimelerden oluşan metin demektir.
4- Hızlı Anlamaktır:
Okumak yeni şeyler öğrenmektir. Dünyaya okuduğunuz yazarın perspektifinden bakmaktır. Ya da bir sınavı geçmek ve bir iş toplantısına hazırlanmaktır. Ne okuduğunuzu en iyi ne kadarını anladığınızla ölçersiniz.
- Anlamak İçin Hızlı Okumak:
Eğer doğru bir hızda okursanız kavrama beceriniz artar. Becerilerinizden yararlanarak ne zaman hızlı okuyacağınızı ve ne zaman yavaşlayacağınızı bilmek önemlidir. Hızlı okumacılar hızlarını okuma türüne göre ayarlarlar. Tıpkı, yarış arabalarının veya koşucuların hızlandıkları ve yavaşladıkları anları bilmeleri gibi.
- Kelime Kapasitesi Genişliği:
Geniş bir kelime dağarcığına sahip olmak hızlı okumacıların en büyük hazinelerinden biridir.
- Konuya Aşina Olmak:
Okuduğunuz konuyla ilgil sahip olduğunuz arka plan, ne kadar hızlı okuduğunuzu ve ne kadar anladığınıza etki eder. Tıpkı bildiğiniz bir yolda araba kullanıyorsanız daha seri bir şekilde arabaya zarar vermeden sürüş yapmak gibi güvenlidir. Konuya ve hatta jargona aşina olmak da aynı şekilde okuma hızınızı güvende hissettirir.
5- Konsantre olmak ve Okunanları Hafızaya Yerleştirmektir:
Tüm okumalar bir konsantrasyon gerektirir. Ama hızlı okuma daha fazlasını gerektirir. Çünkü hızlı okuduğunuzda bir çok şeyi eş zamanlı yapmak durumundasınız. Sayfadaki kelimeleri görmeli ve anlamalısınız. Yazarın sunmak istediği ana fikri kaçırmamalısınız. Dahası, yazarla birlikte düşünmeli ve metni birlikte yazdığınızı hayal etmelisiniz.
Gördüğünüz gibi, daha fazla perspektiften okumalı ve ayrıntıları birbirinden ayırmalısınız. Ne zaman kaybolacağınızı, ne zaman hızlı okuyacağınızı ve ne zaman yavaşlayacağınızı bilmek zorundasınız.
6- Okunanları Daha Sonra Hatırlayabilmektir:
Okumanın amacı, kelimelerin yan yana dizilişiyle oluşan satırları görmek ve okumak değildir. Okumanın amacı ulaşmak istediğimiz bilgiye erişerek, onu hafızamızda kalıcı bir şekilde yerleştirmektir. Bu da yetmez, depoladığımız bilgileri yeri ve zamanı geldiğinde hatırlayabilmek ve onu kullanabilmektir. Hızlı okuma, okuma eyleminin hızlandırılması yanında, dikkat, odaklanma ve konsantrasyonla birlikte satırlarda yer alan cümlelerin anlamlarını düşünmek, fikir edinmek ve onu beynimizde depolamak ve yeri geldiğinde kullanabilmektir.
7- Okunanları Diğer Bilgilerle Birleştirerek Yeni fikirler üretebilmektir.
Beynimizdeki nöronlar ilişki ağlarıyla çalışır. Tıpkı, bilgisayarın işletim sistemi veya network sistemler gibi. Beynimiz hızlı okuma sonucunda aldığı bilgileri kortekste yerleştirdikten sonra, eski bilgilerle ilişkisini araştırır ve sonuçta kendisine lazım olacak yeni bilgiyi ortaya çıkarır. Bu aslında bilişsel becerilerin bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme aşamalarındaki form değişikliklerdir. Böylece yeni bir şey öğrendiğimizde, öncelikle önceki bilgilerle karşılaştırma yapıldıktan sonra kişinin ihtiyacına göre o bilgi yeni düşüncelere ve yeni fikirlere kapı açar.
Hızlı okuma ve anlama aslında sadece bir okuma veya bilgi edinme sürecini değil, bilgi üretme, sonuç çıkarma, problem çözme, karar verme gibi beynimizin bir dizi becerilerini destekleyen bir okuma türüdür. İşte bunların tümünü kapsayan okumaya Hızlı Okumak deniyor!
Okuma Hızınızı ve Anlama Oranınızı Merak Ediyor musunuz?
Cevabınız evet ise, Türkiye Hızlı Okuma derneği (HODER) tarafından ücretsiz olarak sunulan http://www.hizliokuma.org/ sitesine girerek “Okuma Hızınızı Test Edin” başlığı altında yer alan testi kendinize uygulayın. Bu testte;
- Beyninizin bilgi işleme kapasitesini,
- Okuma hızınızı,
- Anlama Oranınızı,
- Kelime kapasitenizi beş dakika içinde ölçebilirsiniz.
Ayrıca, aşağıda verilen Memoriad Dünya Hafıza, Zihinsel Matematik ve Hızlı Okuma Olimpiyatları başkanı Melik Duyar’ın Okuma-Anlama İlişkisini anlatan kısa videosunu da izlemenizi tavsiye ediyorum:
