“Hedef belirlemek ve bu doğrultuda plan yapmak, hayatınızı istediğiniz şekilde yaşamayı tasarlamak ve gerçekleştirmek demektir. “ – Melik Duyar
Birçok insan, dünyada oradan oraya sürüklendiğini hissediyor veya düşünüyor. Bunu değiştirmek için çok çalışıyorlar, ama yine de yolları sanki hiçbir yere çıkmayacakmış gibi görünüyor.
Bu şekilde hissetmelerinin temel nedeni, hayattan ne istediklerini düşünmek için yeterince zaman harcamamaları ve kendileri için ciddi bir hedef belirlememiş olmalarıdır. Şunu düşünün: Nereye gideceğiniz hakkında gerçek bir fikir edinmeden büyük bir yolculuğa çıkar mıydınız? Muhtemelen çıkmazdınız!
Hedef Nasıl Belirlenir?
Önce neyi başarmak istediğinizi düşünmeniz ve sonra da ona bağlı kalmanız gerekiyor. Sizi motive eden spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zamana bağlı hedefler belirlemeniz ve onları somutlaştırmak için bir yere yazmanız da şart. Daha sonra, hedefinizi gerçekleştirmek için atmanız gereken adımları planlamanız gerekiyor.
Hedef belirleme, ideal geleceğinizi düşünmek, bu geleceğe dair vizyonunuzu gerçeğe dönüştürmek ve kendinizi motive etmek için güçlü bir süreçtir.
Hedef belirleme süreci, yaşamda gitmek istediğiniz yeri seçmenize de yardımcı olmaktadır. Neyi başarmak istediğinizi tam olarak bilirseniz, çabalarınızı nereye yoğunlaştırmanız gerektiğini de bilirsiniz. Ayrıca, sizi kolayca yoldan çıkarabilecek dikkat dağıtıcıları da hızlı bir şekilde fark edersiniz.
Hedefler Neden Belirlenir?
Üst düzey sporcular, başarılı iş adamları ve her alanda başarıya ulaşan insanların hepsi de kendilerine hedefler koyarlar. Hedef belirleme size uzun vadeli vizyon ve kısa vadeli motivasyon sağlar. Hedefler hayatınızı en iyi şekilde yaşayabilmeniz için sizi ilgili bilgileri kazanmaya odaklar, zamanınızı ve kaynaklarınızı düzenlemenize yardımcı olur.
Keskin ve açık bir şekilde tanımlanmış hedefler, bu hedeflere ulaşmanın başarısını ölçebilir hale getirir ve önceden anlamsız işkence gibi görünen noktalara ulaşmak sizi gururlandırır. Bu kendinize olan güveni artırır. Çünkü bu süreçte belirlediğiniz hedeflere ulaşmada kendi yetenek ve yetkinliğinizi anlamaya başlarsınız.
Kişisel Hedefler Belirlemeye Başlamak
Hedeflerinizi çeşitli seviyelere bölmelisiniz:
- Önce zihninizde, hayatınızda ne yapmak istediğinizin (veya önümüzdeki 10 yıl içinde) “büyük resmini” yaratın ve elde etmek istediğiniz büyük ölçekli hedefleri tanımlayın.
- Daha sonra, büyük hedeflerinize ulaşmak için onları daha küçük hedeflere ayırın.
- Son olarak, planınızı yaptıktan sonra, bu hedeflere ulaşmak için planınız üzerinde çalışmaya başlayın.
Yukarıda belirtildiği gibi, önce büyük yaşam hedeflerinizi belirlendikten sonra alt hedef belirleme sürecine başlanır. Ardından, önümüzdeki beş yıl içinde, gelecek yıl, gelecek ay, gelecek hafta, ve bugün gibi alt hedeflerle, büyük hedeflere doğru hareket etmeye başlamak için yapabileceğiniz alt adımlara inersiniz.
1. Adım: Büyük Yaşam Hedeflerinizin Belirlenmesi
Kişisel hedefleri belirlemenin ilk adımı, yaşamınızda veya en azından gelecekte önemli bir yaşta ne elde etmek istediğinizi, yani büyük yaşam hedeflerinizi düşünmektir. Büyük yaşam hedeflerinizi belirlemek, karar verme sürecinizin diğer tüm yönlerini şekillendiren genel bakış açısını şekillendirir.
Yaşamınızdaki tüm önemli alanları geniş ve dengeli bir şekilde kapsamak için, aşağıdaki kategorilerin bazılarında (veya sizin için önemli olan diğer kategorilerde) hedefler belirlemeyi deneyebilirsiniz:
- Kariyer – Kariyerinizde hangi seviyeye ulaşmak istersiniz, ya da kariyerinizde neyi başarmak istiyorsunuz?
- Finansal – Hangi aşamada, ne kadar kazanmak istiyorsunuz? Bu şu andaki ariyer hedeflerinizle nasıl bağlantılı?
- Eğitim – Özellikle edinmek istediğiniz herhangi bir bilgi var mı? Başka hedeflere ulaşmak için hangi bilgi ve beceriye sahip olmanız gerekir?
- Aile – Bir ebeveyn olmak ister misiniz? Eğer öyleyse, nasıl iyi bir ebeveyn olacaksınız?
- Sanatsal – Herhangi bir sanatsal hedefe ulaşmak istiyor musunuz?
- Tutum – Zihninizin herhangi bir parçası sizi geride bırakıyor mu? Davranış veya alışkanlıklarınızdan beğenmedikleriniz var mı? Öyleyse, davranışınızı geliştirmek veya soruna bir çözüm bulmak için bir hedef belirlemelisiniz.
- Fiziksel – Elde etmek istediğiniz atletik hedefler var mı, yoksa sadece yaşlılığa sağlıklı olarak mı girmek istiyorsunuz? Bunu başarmak için hangi adımları atacaksınız?
- Zevk – Hayattan nasıl zevk almak istersiniz? Hayatın bir kısmının kendinizin olduğundan emin olmalısınız!
- Kamu Hizmeti – Dünyayı veya ülkenizi daha iyi bir yer yapmak ister misiniz? Öyleyse bunu nasıl yapacaksınız?
Bu şeyler hakkında beyin fırtınası yapmak için kendinize biraz zaman ayırın ve ardından her bir kategoride yapmak istediğinizi en iyi yansıtan bir veya daha fazla hedef seçin. Ardından öncelik olarak alt sıralarda olan bazılarını kırpmayı düşünün, böylece odaklanabileceğiniz çok az sayıda önemli hedefe sahip olursunuz. Bunu yaparken, belirlediğiniz hedeflerin, annenizin, babanızın, ailenizin veya işverenlerin isteyebileceği değil, gerçekten kendinizin elde etmek istediği hedefler olduğundan emin olun.
2. Adım: Daha Küçük Hedefler Belirleme
Büyük yaşam hedeflerinizi belirledikten sonra, yaşam planınıza ulaşmak için tamamlamanız gereken beş yıllık küçük hedefler belirleyin.
Bir sonraki adımda, büyük yaşam hedeflerinize ulaşmak için bir yıllık plan, altı aylık plan ve bir aylık aşamalı daha küçük hedefler oluşturun. Bunların her biri bir önceki plana dayanmalıdır.
Daha sonra, büyük yaşam hedeflerinize ulaşmak için bugün yapmanız gereken “Günlük Yapılacaklar Listesi” oluşturun.
Başlangıç aşamasında, daha küçük hedefleriniz belli konularda kitap okumak ve üst düzey hedeflerinize ulaşmanız hakkında bilgi toplamak olabilir. Bu, hedef ayarınızın kalitesini ve gerçekliğini geliştirmenize yardımcı olacaktır.
Son olarak, planlarınızı gözden geçirin ve yaptığınız planların yaşamak istediğiniz hayata uyduğundan emin olun.
Hedefe Giden Yola Bağlı Kalmak
İlk hedeflerinize karar verdikten sonra, yapılacaklar listenizi günlük olarak gözden geçirip güncelleyerek işleme devam edin.
Periyodik olarak uzun vadeli planları gözden geçirin ve değişen önceliklerinizi ve deneyimlerinizi yansıtacak şekilde değiştirin.
Güçlü Hedefler Belirlemek
Hedefleri daha güçlü hale getirmek için şu husulara dikkat etmek gerekir:
- Belirlenen hedefler anlamlı ve spesifik olmalı,
- Belirlenen hedefler ölçülebilir olmalı,
- Belirlenen hedefler ulaşılabilir olmalı,
- Belirlenen hedefler zamana bağlı olmalı.
Örneğin, bir hedef olarak “dünya turuna çıkmak” yerine, “31 Aralık 2025 tarihine kadar dünya çapında yolculuğumu tamamlamış olmak” ifadesini kullanmak daha güçlüdür. Bu önceden çok iyi hazırlık yapıldığında ulaşılabilir bir hedeftir!
Hedeflerinizi Belirlemek için Diğer İpuçları
Aşağıda verilen diğer ipuçları etkili ve ulaşılabilir hedefler belirlemenize yardımcı olacaktır:
- Hedefleri Olumlu Yazın – Her hedefi olumlu bir ifade olarak ifade yazın. Bu onları kristalleştirir ve onlara daha fazla güç verir.
- Kesin Olun – Başarıyı ölçebilmeniz için kesin hedefler belirleyin, tarihleri, saatleri ve miktarları belirtin. Bunu yaparsanız, tam olarak ne zaman hedefe ulaştığınızı bilirsiniz ve bunu başarmış olmanızın tam memnuniyetini dw hissedebilirsiniz.
- Öncelikleri Belirleyin – Birkaç hedefiniz olduğunda, her birine bir öncelik verin. Bu, çok fazla hedefe sahip olmanızdan bunalmış hissetmemenize yardımcı olur ve dikkatinizi en önemli olanlara yönlendirmenize yardımcı olur.
- Operasyonel Hedefleri Küçük Tutun – Çalıştığınız düşük seviyedeki hedefleri küçük ve ulaşılabilir hale getirin. Eğer bir hedef çok büyükse, operasyonel adımlar ona doğru ilerlemiyormuş olduğumuzu bize gösterebilir. Hedefleri küçük tutmak ve arttırmak, kendinizi ödüllendirmeniz için size daha fazla fırsat verir. Bu da sizi motive eder.
- Performans Hedeflerinizi Belirleyin, Sonuç Hedeflerini Değil – Mümkün olduğunca fazla kontrol sahibi olduğunuz hedefleri belirlemenize özen göstermelisiniz. Kontrolünüzün ötesinde nedenler için kişisel bir hedefe ulaşmakta başarısız olmak sizi zorlayabilir! Bu nedenler işletmekerde kötü iş ortamları veya hükümet politikasının beklenmedik etkileri olabilir. Sporda, kötü hakem, kötü hava koşulları, yaralanma ya da sadece kötü şanslar içerebilirler. Hedeflerinizi kişisel performansa dayandırırsanız, o zaman hedeflerinizin başarısı üzerinde kontrol sahibi olabilir ve onlardan memnuniyeti yakalayabilirsiniz.
- Gerçekçi hedefler belirleyin – Elde edebileceğiniz hedefler belirlemek önemlidir. Diğer insanlar, örneğin, işverenler, ebeveynler, medya veya toplum, sizin için gerçekçi olmayan hedefler belirleyebilirler. Bunu genellikle kendi arzularınız ve ihtiraslarınızdan mahrum bırakarak yaparlar. Çok zor olan hedefler koymak da mümkündür, çünkü yoldaki engelleri takdir edemezsiniz ya da belirli bir performans seviyesine ulaşmak için ne kadar beceri geliştirmeniz gerektiğini anlayabilirsiniz.
Hedefleri Başarmak
Bir hedefe ulaştığınızda, bunu yapmanın memnuniyetini yaşamak için kendinize zaman ayırın. Hedef başarısının etkilerini hazmedin ve diğer hedeflere doğru yaptığınız ilerlemeyi gözlemleyin.
Hedef önemli biriyse, uygun şekilde kendinizi ödüllendirin. Tüm bunlar, hak ettiğin özgüvenini oluşturmana yardımcı olur.
Bu hedefe ulaşma deneyimiyle, hedef planlarınızın geri kalanını gözden geçirin:
- Eğer hedefi çok kolay bir şekilde başardıysanız, bir sonraki hedefinizi daha da zorlaştırın.
- Hedef, ulaşmak için uzun bir zaman aldıysa, bir sonraki hedefi biraz daha kolaylaştırın.
- Diğer hedefleri değiştirmenize neden olacak bir şey öğrendiyseniz, bunu yapın.
- Hedefe ulaşmanıza rağmen becerilerinizde bir açık fark ederseniz, bunu düzeltmek için hedefler koyup, koymamanız gerektiğine karar verin.
Bir sonraki hedeflerinizi belirleme sürecinde öğrendiğiniz dersleri geri bildirim olaerak işin içine katın. Zaman geçtikçe hedeflerinizin değişeceğini de unutmayın. Bilgilerinizdeki ve deneyimlerinizdeki büyümeyi yansıtmak için bunları düzenli olarak ayarlayın ve yeni bilgilerinizin ışığında eğer hedefler artık daha fazla ilginizi çekmiyorsa, onlardan vazgeçin.
Örnek Kişisel Hedefler
Örneğin, Mehmet hayatında ne yapmak istediğini düşünmeye karar verdi ve Büyük Yaşam Hedefleri için şu kararları aldı diyelim;
Mehmet’in Büyük Yaşam Hedefleri:
- Kariyer – “Çalıştığım gazetenin editörü olacağım.”
- Sanatsal – “Resim becerilerimi geliştieceğim. Sonunda, şehir merkezindeki galeride kendi sergimi açacağım.”
- Fiziksel – “Bir maraton koşmak için hazırlanacağım ve bir maroton koşusuna katılacağım.”
Mehmet Büyük Yaşam Hedeflerini bu şekilde belirledikten sonra, bu hedeflerin her birini daha küçük, daha yönetilebilir hedeflere indirebilir. Örneğin çalıştığı gazetenin editörü olma planını şu şekilde yapabilir;
- Beş yıllık hedef: “Önce yardımcı editör olmalıyım.”
- Bir yıllık hedef: “Mevcut Yönetici Editörün hazırladığı projeler için gönüllü olmalıyım.”
- Altı aylık hedef: “Okula geri dönüp ve yarım bıraktığım gazetecilik derecemi bitirmeliyim”
- Bir aylık hedef: “İşi yapmak için hangi becerilere ihtiyaç duyulduğunu belirlemek için mevcut yönetim editörüyle konuşmalıyım.”
- Bir haftalık hedef: ” Yönetici Editör ile görüşmek için hazırlanıp, bir randevu almalıyım.”
Bu örnekten de görebileceğiniz gibi, büyük hedefleri daha küçük, daha yönetilebilir hedeflere bölmek, hedefin nasıl başarılacağını görmeyi çok daha kolay hale getiriyor.
Hedef Koymada Kilit Noktalar
Hedef koymak aşağıdakiler için önemli bir yöntemdir:
- Hayatınızda neye ulaşmak istediğinize karar vermek.
- Önemli olmayan şeylerden önemli olanı ayırmak.
- Kendinizi motive etmek.
- Hedeflerin başarılı bir şekilde elde edilmesine dayalı olarak, özgüveninizi inşa etmek.
Önce Büyük Yaşam Hedeflerinizi belirleyinSonra, Yaşam Boyu Hedef planınıza ulaşmak için tamamlamanız gereken beş yıllık küçük hedefler belirleyin. Hedeflerinizi düzenli olarak gözden geçirip güncelleyerek süreci devam ettirin. Ve bunu yaparken hedeflerinize ulaşmanın memnuniyetini yaşamak için kendinize zaman ayırmayı unutmayın.
Hedefleri henüz belirlemezseniz, hemen başlayın. Bu tekniği hayatınızın bir parçası haline getirdiğinizde, kariyerinizin hızlandığını ve hayatınızı kendinizin yönettiğini göreceksiniz.
