DHA Eksikliği ve Okuma Problemleri Arasındaki İlginç İlişki

DHA Eksikliği ve Okuma Problemleri Arasındaki Bilinmeyen İlişki – 1988 yılından bugüne kadar hayatım öğrenme, hafıza gücü, matematik becerileri, hafıza ve zekâyı geliştiren yiyecekler ve beyinle ilgili bilimsel makaleleri okumakla geçti. Sadece bu bilimsel makaleleri okumakla kalmayıp, çoğu insanın bilmediği farklı disiplinlerdeki araştırma sonuçlarını birleştirerek beyni geliştiren çok sayıda eğitim programı oluşturdum. Öyle başarılı sonuçlar aldık ki, hazırlamış olduğum eğitimler bugün dünyada yaklaşık 20 ülkede bizim lisansımız altında veriliyor.

Beyinde DHA Eksikliği Nelere Sebep Olabiliyor?

Bugün amacım bu eğitimlerden bahsetmekten çok, büyük bir kesimin bilmediği bir maddenin, DHA’nın, çocukların okuma ve anlama becerileriyle olan ilişkisine değineceğim. Bu maddenin eksikliği çocuklarda okuma ve anlama problemlerine sebep olabiliyor. Bu madde beyinlerinde eksik olanlar, okuduklarını kısa sürede unutuyorlar ve aynı şeyi tekrar tekrar anlatmanız gerekiyor. Matematik becerilerinde zorlanan çocukların beyninde bu maddenin eksik olduğu anlaşılıyor. Alzheimer hastalarının beyninde de bu maddenin az olduğu görülüyor. Bu maddeye ben “Beynin Benzini” diyorum. Benzin yoksa araba gitmiyor. Benzinin de iyisi ve kötüsü var. Koyduğunuz benzinin oktanı düşükse de motor yani beyin tekliyor.

—– Sponsor Bağlantı —–

ÇOCUKLARIN HAFIZA VE ZEKALARINI GELİŞTİRMEK İÇİN

3-7 YAŞ İÇİN – ÇOCUK ZEKA VE HAFIZA SETİ

—– Yazının Devamı —–

Örneğin çoğu okul ve öğretmen, okuma bozuklukları, disleksi ve matematik becerileri ile beyindeki DHA denen madde arasında bir ilişki olabileceğini bilmiyor. Sadece okuma ve anlama egzersizleri ile problemi çözebileceklerini sanıyorlar, ama olmuyor. Çocuk kendine olan güvenini kaybediyor, aile hüsrana uğruyor.

DHA’nın ne olup ne olmadığıyla ve DHA’nın faydalarıyla ilgili bugüne kadar çok sayıda makale yazdım. Bu web sitesinin içindeki makalelere ve kaynak bilimsel makalelere “DHA” yazarak site içi aramayla ulaşabilirsiniz. Ancak ben burada kısaca “DHA Nedir?” ve “DHA Temel Olarak Ne İşe Yarar?” gibi sorulara cevap vererek esas konuya bir geçiş yapacağım.

DHA Nedir? Ne İşe Yarar?

DHA çok basit olarak, “DokosaHeksaenoik Asit” adlı maddenin kısa yazılışı veya kısa söylenişi olarak ifade edilebilir. Bu madde beyin hücreleri arasında iletişimi kolaylaştıran çok önemli bir katalizör olarak tanımlanabilir. Beyindeki hafıza ve zekânın temeli beyin hücreleri arasında kurulan bağlar, ağlar ve nöral ağların bir sonucudur. İnsan beyninde yaklaşık 100 milyar beyin hücresi vardır. Ayrıca çok daha fazla sayıda sinaps uzantıları vardır. Beyin hücrelerinin sayısının çok olması önemlidir. Ancak beyin hücreleri arasında ağlar ve bağlar kurulamadıkça tek başına bu sayının pek de önemi yoktur. Her bir beyin hücresinin diğer 10 bin adet beyin hücresiyle bağlantı kurma potansiyeli vardır. Bu ağların kurulmasında beyin hücrelerinin içinde bulunan nöro-transmitterler aktif rol oynarlar.

DHA, beyin hücreleri arasında yollar oluşturan ağlar ve bağların kurulmasında çok önemli bir role sahiptir. Beyin hücreleri birbirlerine değmezler. Aralarında sinaps boşluğu denen küçük bir aralık vardır. Beyindeki uyarılarla ilgili ateşlemeler sırasında sinaps denen boşluklardan nöro-transmitterlerin bir beyin hücresinden diğerine geçerek yollar oluşturması gerekir. DHA, beyin hücre zarlarında ve nörotransmitterleri taşıyan yağ keseciklerinin zarlarında yoğun olarak bulunmaktadır. Bu özelliği ile, DHA yağ kesecikleri nörotransmitterleri taşıyarak difüzyon ile bunların diğer beyin hücrelerine akışlarını kolaylaştırırlar.

Beynin %60’ı yağdır ve bunun %50’si de DHA’dır. Maalesef vücut DHA’yı kendisi üretememektedir. Dışarından besinlerle alınması gerekir. DHA bakımından en zengin madde anne sütüdür. Anne sütü bu özelliği ile çocuğun hafıza ve zekâsının oluşması için çok önemlidir. Beyinde DHA’nın ihtiyaçtan az olması çocuklarda okuma bozukluklarına, okuduklarını anlama problemlerine, matematik becerilerinin gelişmesinde yavaşlamaya, unutkanlığa, öğrendiklerini hafızada tutamamaya, hiperaktiviteye, konsantrasyon ve odaklanma problemlerine sebep olabilmektedir. Bunların sonucu olarak çocuk okuduğunu da anlayamamaktadır.

Bu makalenin amacı daha çok, DHA eksikliğiyle okuma ve anlama problemleri arasında bir ilişki olduğunu gösteren bilimsel çalışmaların varlığı hakkında bir farkındalık oluşturmaktır. Böylece çocukların öğrenme kalitesini artırmak için yapılan çalışmalarda DHA takviyesinin de destek olarak kullanılması atlanmamış olacaktır.

DHA Eksikliği ve Okuma Problemleri Arasındaki İlişki

Çok sayıda araştırma, dokosaheksaenoik asit (DHA) ile okuma güçlükleri arasındaki ilişkiyi incelemiş ve sıklıkla DHA’nın bilişsel işlevleri destekleme ve öğrenme zorluklarını ele alma potansiyelini vurgulamıştır. DHA eksikliği ve okuma problemleri arasındaki ilişkiye atıf yapan sayısız araştırmalardan bir kısmı aşağıda özetlenmiştir:

1. DHA ve Bilişsel Performans: İngiltere’deki çocuklar üzerinde yapılan kesitsel bir çalışma, düşük DHA seviyelerinin özellikle okuma güçlüğü çeken çocuklarda daha zayıf bilişsel performansla ilişkili olduğunu gözlemlemiştir. Bu çalışma, DHA’nın bilişsel sağlık ve eğitim sonuçlarındaki önemini vurgulamaktadır. (Kaynak-1)

2. DHA ve Okuma Üzerine DOLAB Çalışması: DOLAB çalışması, başlangıçta okuma güçlüğü çeken çocuklarda DHA takviyesinin okuma becerilerinde ölçülebilir gelişmelere yol açtığını ve DHA’nın okuma güçlüğü çeken çocuklarda okuryazarlık becerilerini desteklemede önemli bir rolü olduğunu bulmuştur. (Kaynak-2)

3. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve Öğrenme: DEHB’li çocuklarda artan DHA seviyeleri daha iyi kelime okuma performansıyla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, öğrenme güçlüğü çeken çocuklarda sıklıkla birbirine bağlı olan okuma ve dikkatle ilgili olan zorluklara DHA’nın nasıl yardımcı olabileceğini göstermektedir. (Kaynak-3)

4. Omega-3 ve Okuryazarlık Gelişimi: Çalışmalar, özellikle DEHB ve disleksi olan çocuklarda, daha yüksek DHA seviyeleri ile okuma ve yazım gibi gelişmiş okuryazarlık ölçümleri arasında ilişki bulmuştur. Bu bağlantı, DHA’nın dil ve okuma becerileri için çok önemli olan beyin gelişimindeki rolünü vurgulamaktadır. (Kaynak-4)

5. DHA ve Davranışsal Gelişim: Zayıf okuma becerilerine sahip çocukları içeren başka bir çalışma, DHA takviyesinin davranışı ve okuma performansını önemli ölçüde iyileştirdiğini belirtmiştir. Bu, DHA’nın yalnızca okuryazarlık üzerindeki değil, aynı zamanda öğrenme ortamlarını etkileyebilecek davranış üzerindeki etkisine işaret etmektedir. (Kaynak-5)

Bu çalışmalar toplu olarak, DHA’nın özellikle öğrenme veya dikkatle ilgili zorlukları olan çocuklarda okuma ve bilişsel yetenekleri destekleyebileceğini göstermektedir. Öğrenme yoğun, yüksek konsantrasyon ve odaklanma gerektiren dönemlerde DHA’sı yüksek besinler yemek veya DHA oranı yüksek takviyeler almak faydalı olabilir. Daha fazla araştırma, optimal DHA seviyelerini ve okumayla ilgili bilişsel işlevler üzerindeki kesin etkilerini araştırmaya devam etmektedir.