12. Yaş – Hayatın karmaşası içinde, aynı evde olmamıza rağmen, çocuklarımızın büyüdüklerini çoğu kez fark etmeyiz. Dışarıdan eve bir misafir geldiğinde “Deniz ne kadar da büyümüş, genç kız olmuş!” veya “Cemil ne kadar büyümüş; koca adam olmuş!” dediklerinde çocuklarımızın büyüdüğünü o zaman fark ederiz.
12. yaş, insan bedeninin ve beyninin büyük değişimlerine açılan kapısıdır. Çünkü 12. yaş ergenlik adını verdiğimiz “kendini fark etme/kendini tanıma” yaşıdır. 12. yaş ile birlikte çocuğunuz her geçen gün tam anlamıyla bir ergen olmaya biraz daha yaklaşır.
Ergenlik yıllarında büyüme ataklarından ve sivilcelerden tutun da artan bağımsızlığa ve arkadaşlara odaklanmaya kadar muazzam değişimler meydana gelir. Tipik olarak 12. yaş, bu yaşın sakinlerinin çocuklukla gençlik arasında sıkıştığı bir yaştır. Her zaman tanıdığınız o minik insan aniden önünüzde küçük bir yetişkin gibi davranışlar gösterebilir.
Ebeveynler olarak bu süreçte ne kadar zorlandığınızı düşünün ve asıl değişimin çocuğunuzun beyninde ve bedeninde olduğunu hatırlayın. Kim bilir bu süreçte kendisi neler yaşıyor? Bu yüzden çocuğunuzun ergenlik yıllarının daha rahat bir geçiş dönemi sağlayabilmek için ihtiyaç duyduğu becerilere sahip olduğundan emin olmalısınız. Siz de 12. yaşındaki çocuğunuzda göreceğiniz fiziksel, sosyal-duygusal ve bilişsel gelişim aşamalarını yakından izlemelisiniz. Yaygın olarak karşınıza çıkacak gelişim aşamaları ve karmaşalar aşağıda hazırlanmıştır.
1-) 12. Yaşın Dil ve Bilişsel Gelişim Aşamaları
12 yaşındaki bir çocuğun beyni boyut olarak büyümesi yavaşlamaya başlamış ancak gelişimi henüz bitmemiştir. Bu açıdan 12 yaş çocuğunu doğru anlamak ve onunla doğru iletişim kurmak bakımından fark etmeniz gereken bazı gerçekler şunlardır:
Akıl yürütme karmaşıklaşır.
Soyut düşünme, problem çözme ve mantık yürütme giderek kolaylaşır. 12. yaş çocukları olgunlaştıkça muhakeme ve bilgi işlemede gelişme gösterirler. Genç ergen; uzun vadeli planlama kapasitesi, diğer bakış açılarını ve duyguları dikkate alma yeteneğine başvurmaya başlamıştır. Bu kapasite, büyüdükçe gelişmeye devam eder.
Dürtüsel olabilirler.
Dürtü kontrolü ve organizasyon becerilerinde rol oynayan beynin bir parçası olan prefrontal korteks hala olgunlaşmaktadır. Bu nedenle, 12. yaşındaki çocuğunuzun potansiyel olarak dürtüsel risk alma davranışında bulunmasına şaşırmayın.
Alaycılıklarını hoş görün!
12. yaşa gelindiğinde çoğu çocuk dil ve iletişim becerilerinde güçlü bir hakimiyete sahip olur. Kelimesi kelimesine yorumlamaların ötesinde düşünebilirler, atasözleri ve deyimler artık kafalarının üzerinden uçup gitmez. Muhtemelen ilk kez alaycılık ve ergen argo kelimelerini duyabilirsiniz. Konuşmalardaki ses tonunun anlamını, dilin ve kelimelerin gerçek manasını anlayacaklardır.
2-) 12. Yaşın Fiziksel Gelişimi
12. yaşa gelindiğinde birçok kız çocuğu ergenliğe girmiş olur. Erkek çocuklar ise ergenliğin başındadır. Ancak ergenliğin tam olarak ne zaman başlayacağı genetiğe, cinsiyete ve çeşitli çevresel faktörlere bağlıdır.
12. yaş erken ergenlik dönemidir ve birçok fiziksel değişimin yaşandığı bir hayat kesitidir. 12 yaşında, birçok ergen ergenlik belirtileri göstermeye başlar; vücut bölgelerinde kıllanma, akne, büyüme atakları yaşayabilirler.
İşte 12 yaşındaki çocuklarda fark edebileceğiniz bazı fiziksel dönüm noktaları:
- Meme gelişimi
- Saç uzaması
- Adet başlangıcı
- Penis ve testislerin büyümeye başlaması
- Yüz kıllarının büyümesi
- Kasların gelişmesi
- Ses kalınlaşması
Bu değişimler fiziksel olsa da 12 yaşındaki çocuğunuz üzerinde psikolojik etkileri olabilir. Erken ergenlik döneminde yaşanan fiziksel değişimler genellikle genç adayda kendi kendine odaklanma ve içe kapanma yaratabilmektedir. Bu da kaygılara ve psikolojik sıkıntıya yol açabilir.
Çocuğunuzun ergenliğe geçişini, ergenlikle birlikte onu nelerin beklediği ve çocuğunuzun kendi beklentileri hakkında onunla konuşarak destekleyebilirsiniz. Eğer henüz yapmadıysanız, karşılaşacakları normal fiziksel değişiklikler ve düşünce yapıları ile ilgili konuşmaları başlatmanız iki taraf açısından da olumlu olacaktır.
3-) 12 Yaşın Duygusal ve Sosyal Gelişim Aşamaları
Ergenlik duyguları şaka değildir, ciddiye alınmalıdır. Muhtemelen önümüzdeki yıl çocuğunuzun çılgın bir yolculuğunu göreceksiniz. 12 yaşındakiler ebeveynlerini severler ama aynı zamanda onlarla hiçbir şey yapmak istemezler. Arkadaşları ise her zamankinden daha önemli hale gelir.
İşte 12 yaşındaki çocuklarda dikkat edilmesi gereken bazı sosyal-duygusal dönüm noktaları:
Arkadaşlar çok daha önemlidir.
Ergenlik çağındaki çocuklar ailelerinden ayrılmaya başladıkça destek için akran gruplarına daha bağımlı hale gelirler. Akran grupları genellikle aynı cinsiyetten olan kişilerle güçlü yalnız arkadaşlıklarla ilişkilendirilir. Bu bazen yoğun görülebilir. 12 yaşındaki çocuğunuz ayrıca tüm cinsiyetlerle romantik ilişkiler ve arkadaşlıklar geliştirmekle ilgilenebilir. Bu durumda çocuğunuza alan tanırken kendisinin sizinle konuşmasını, paylaşımlarda bulunmasını destekleyin. Bu sayede çocuğunuzun bir birey olmasına yardımcı olurken hala korunmaya ihtiyaç duyduğu anda ailesinin yanında olduğunu hissedecektir.
Kimlik duygusunu geliştirmek için uğraşırlar.
Çocuğunuz şu sıralarda kişisel kimlik duygusunu keşfetmeye başlayacaktır. İlgi duydukları konuları daha derinlemesine keşfetmeye başlayacaklarını ve daha yüksek bir öz bilinç düzeyine sahip olacaklarını, daha bağımsız hale geleceklerini ve yetişkin yardımı istemek yerine kendi çözümlerini arayacaklarını tahmin edebilirsiniz. Bu davranış ve düşünceler onlar için genellikle ebeveynlerden ve diğer aile üyelerinden bağımsız kalmak anlamına gelir. Ancak bununla birlikte akran baskısı ve karmaşık arkadaşlık dinamikleri riski de ortaya çıkmaktadır. Aidiyet duygusu her yaş için önemli bir oldu olduğundan özellikle bu yaş grubunda ailesine ait olduklarını hissetmeleri, her şart ve koşulda kabul göreceklerini bilmeleri önemlidir. Bu sebeple çocuklarınıza onları koşulsuz sevdiğinizi hissettirin. Hataların olabileceğini her şeye rağmen sizinle paylaşım yapabileceklerini gösterin.
Liderlik becerileri gelişmeye başlar.
Çocuğunuz ayrıca liderlik becerileri geliştirmeye ve toplumda “ben de varım” fikrini anlamaya başlayacaktır. Bu durumda bu tür becerileri, evde karar alma süreçlerine katılmalarına izin vererek, toplum veya okul etkinliklerine katılımlarını destekleyerek teşvik edin. Evde alınan kararlarda “senin de fikrini almak istedik” gibi cümlelerle onu da karar alma mekanizmasına dahil edin. Evde ya da dışarıda herhangi bir durum geliştiğinde (özel bir durum olmasına gerek yok) “sen olsan ne yapardın/sen olsan ne düşünürdün” gibi cümlelerle onu da sohbetlerinize dahil edip fikir ve davranışlarını önemsediğinizi hissettirin.
Farklı fikirleri keşfederler.
Birçok 12 yaşındaki çocuk, akran grubunun ahlakını keşfetmeye başlar. 12 yaşındaki çocuğunuz, arkadaşlarının ailesi gibi yaşayabilmek için yeni bir yaşam tarzı benimsemek istediğini veya yeni bir din veya maneviyatı keşfetmek istediğini söylerse şaşırmayın. Ahlakı keşfetmek, gelişim sürecinin normal bir parçasıdır. Ahlakınızı açıklamak ve evinizde ahlakı teşvik eden kurallar koymak önemli olsa da çocuğunuz inançlarınıza katılmadığını söylediğinde çok fazla endişelenmeyin ve çok fazla tepkiler göstermeyin. Bunların hepsi kendi kimliklerini geliştirmelerinin bir parçasıdır. Ancak fikirlerini veya inanışları dile getirdiğinde karşınızda bir yetişkin size soru soruyormuş gibi açıklamalar yapın. Her zaman olmasa dahi bazı durumlarda geç kalabilirsiniz. Bunun için kendi yolunu çizmeye çalışan birine karşı duyarlı olun.
Duygusal ve Sosyal Kontrol Listesi
- İsyankar bir çizgi göstermeye başlarlar.
- Duygular sıklıkla mutluluk ve üzüntü arasında gidip gelir.
- Aile değerlerini sorgulamaya ve kişisel ahlak geliştirmeye başlar.
- Beğenilme ve kabul görme konusunda endişe gösterir.
- Özsaygıları dalgalıdır.
4-) 12 Yaşındaki Çocuğunuzun Öğrenmesine ve Büyümesine Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?
Ergenlik öncesi çocuğunuzun sizden uzaklaştığını hissetmeniz doğaldır. Ancak onların arkadaşlıklarına, hobilerine ve fikirlerine ilgi göstermek; ergenliğe geçişleri boyunca ve sonrasında bağlantıda kalmanıza yardımcı olacaktır.
Onların arkadaşlarını evinize davet etmelerini sağlayın. Yorum yapmadan veya utandırmadan bireyselliklerini ifade etmelerine izin verin, anlamaya çalışın ve destekleyici olun.
5-) İşte 12 yaşındaki çocuğunuzu desteklemenin bazı yolları:
Yakınlaşmayı sürdürün, sakın uzaklaşmayın.
Çocuklarınızla yakın temasta kalmak size ve ona birçok konuda büyük rahatlık sağlayacaktır. Gelişen duyguları, arkadaşlıkları, romantik ilişkileri ve hatta kendi bedenlerini tanımalarıyla meydana gelecek olan cinsellikleri gibi ortaya çıkabilecek zor konuşmaları ve durumları ele almayı kolaylaştıracaktır. Çocuğunuzla özellikle zor olabilecek bedenini tanıması, mahremiyeti, gelişen cinselliği gibi konularda konuşmakta zorlanırsanız veya tavsiyeye ihtiyacınız olursa mutlaka bir pedagog veya psikologdan yardım isteyin.
Okul endişelerinin üstünde kalın.
Okul 12 yaşındaki çocuğunuz için giderek daha zorlu hale gelebilir. Çocuğunuzun öğretmenleriyle iletişimde kalın. Akademik hayatında aktif olun. Çocuğunuzun akademik olarak iyi performans gösterdiğinden emin olmak için karnesinde kötü notlarla eve gelene kadar beklemeyin. Akademik sorunları varsa üzülmek, sinirlenmek veya ceza vermek yerine sorunun temelini bulun ve buna yönelin. Bu sorunlar bazen manevi/psikolojik olabildiği bazen sadece fiziksel bir sorun da olabilir. Mesela çocuğunuzun göz sorunu olabilir veya öğrenme güçlüğü de çekiyor olabilir. Bunları gözlemleyin ve ertelemeyin.
Ev kurallarını ve sorumlulukları koruyun.
Evde aile gelenekleri önemlidir. Ev kurallarını ve sorumlulukları korurken evde destekleyici bir ortam yaratın. 12 yaşındaki çocuğunuz muhtemelen koymaya çalıştığınız her türlü sınırdan hoşlanmayacaktır, bu yüzden geri tepmeye hazır olun. Bir ebeveyn gibi davranın, bir arkadaş gibi değil. Her ne kadar bu süreçte en büyük destekçisi olsanız da bir aile olduğunuzu ve sizin ebeveynleri olduğunuzu bilmelidir. Kendi özgürlüklerinin yanında sorumluluklarını ve kuralları bilmelidir. Bu sadece ev hayatı için değil, aynı zamanda ilerideki sosyal yaşamları içinde bir hazırlıktır.
Sağlıklı alışkanlıkları teşvik edin
Beslenme, egzersiz ve uyku çocuklarınız için önemlidir. Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi, 12 yaşındaki bir çocuk için sekiz ila 10 saat uyku öneriyor. Kullandıkları elektronik cihazlar için net sınırlar koyun. Organize sporlara ilgi duymasalar bile çocuğunuzun spor ve bedensel aktivitelerde bulunmasını teşvik edin. Gençler günlük 60 dakika veya daha fazla fiziksel aktivite yapmalıdır.
6-) 12 Yaşındaki Çocuğunuzu Nasıl Güvende Tutabilirsiniz?
Bu yaşta güvenlik sadece fiziksel olanın ötesine geçer. İletişim kanallarını açık tutun ve 12 yaşındaki çocuğunuz için kendinizi erişilebilir hale getirin. Çocuğunuz bağımsızlığını kazanıyor, ancak bu durum onun hazır olmadığı veya nasıl başa çıkacağını bilmediği durumlar yaşamasına neden olabilir. Buna akran baskısıyla birlikte gelen her şey dahildir. Onlara her zaman sizinle konuşabileceklerini söyleyin.
7-) 12. yaş çocuğunu yetiştirirken dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:
İletişim ihtiyaçlarını fark edin.
Çocuğunuz bağımsızlığını tesis ediyor olsa bile ebeveynlerinin destek için hazır olduğunu bilmesi gerekir. 12 yaşındaki çocuğunuzun kendi başına yapmak istediği şeyler hakkında sık sık konuşun ve uygun hissettiğinde sürekli olarak fırsat verin. Çocuklara soru sorarak konuşun. Sadece tavsiye veya nasihat ters tepebilir.
Ruhsal sağlık sorunlarını fark edin.
Çocuğunuz 12 yaşındayken değişen vücuduyla ilgili olarak rahatsız veya özgüvensiz hissedebilir. Bu yaygın bir durum olsa da yeme alışkanlıklarındaki değişiklikleri veya görünüşleri hakkında olumsuz hissettiklerine dair herhangi bir işareti yakından takip edin. Yeme bozuklukları bu yaş grubunda yaygındır, bu nedenle çocuğunuzun vücudu hakkında nasıl hissettiğini kontrol etmeniz önemlidir.
Ekran süresini takip edin.
Elbette, ekran süresi ergenlik yıllarında da izlenmesi gereken bir aktivite olmaya devam ediyor. 12 yaşındaki çocuğunuzun ne kadar ekran süresi kullandığını takip edin ve yalnızca yaşına uygun görüntülere erişebildiğinden emin olmak için ebeveyn kontrolleri yükleyin.
Sosyal medya güvenliğine karşı uyanık olun.
Çoğu teknoloji şirketi kullanıcılar için en az 13 yaş sınırı koyarken çocuğunuz muhtemelen sizinle sosyal medya ve akıllı telefon kullanımı konusunu çoktan açmıştır. Şirket yönergelerine uymanın yanı sıra, çocuğunuzun sosyal medyada güvende kalmasına yardımcı olmanın diğer yolları arasında net sınırlamalar koymak ve olumlu bir şekilde gezinmesine yardımcı olmak yer alır. Ancak dikkatli olun: Çocuğunuzun kendi sosyal medya hesabı olduğunda, siber zorbalığa maruz kalma riskiyle karşı karşıya kalabilir.
😎 12 Yaşındaki Çocuğunuz Hakkında Ne Zaman Endişelenmelisiniz?
Bir çocuk ergenliğe girdiğinde fiziksel ve duygusal gelişim her zaman el ele gitmez. Çocuğunuzun kendi yaşındaki akranlarının yaptığı aktivitelere duygusal olarak hazır görünmemesi veya tam tersi durumunda endişelenmeyin.
Depresyon veya cep telefonu bağımlılığı gibi ruhsal sağlık sorunları bu dönemde ortaya çıkabilir. Bu nedenle aşağıdakiler de dahil olmak üzere herhangi bir uyarı işaretine karşı dikkatli olmak önemlidir:
- Endişe
- Depresyon
- Yeme alışkanlıklarında değişiklik
- Uyku sorunları
- Arkadaşlardan izole olma
- Daha önce zevk alınan aktivitelere katılmayı reddetme veya bunlardan zevk alamama
- Ani öfke patlamaları
Sonuç: İşiniz Kolay değil!
12. yaşındaki çocuğunuzun sağlığı veya ruhsal refahı ile ilgili endişelerinizi bir çocuk psikoloğu ile görüşün. Bir gencin akademik hayatı ile ilgili endişeleriniz varsa, örneğin sınıfta yetişememesi gibi, öğretmenleriyle, özellikle PDR uzmanlarıyla bir randevu ayarlayın. Size yardımcı olacaklarından emin olun.
