Stresle baş etmek – Stres belirtileri nelerdir – Stres nedir: Stres faktörü bireylerin fiziksel, duygusal, davranışsal ve psikolojik olarak zorlanmasıyla ortaya çıkmaktadır. Stres aklınıza gelebilecek her alanda karşınıza çıkabilmektedir. Her birey gün içerisinde; iş yerinde, evinde, çocuğunun okulunda, arkadaşlarının yanında mutlaka stresli bir an ya da belki anlar yaşamaktadır. Bireylerin sahip olduğu baş etme yöntemleri, savunma mekanizmaları stresle baş etme, onu çözebilmede yardımcı olmaktadır.
Unutmamak gerekir ki belli bir düzeyde stres bizim için faydalıdır. Kritik seviyeyi aştıktan sonra stres bizim için kontrol edilmesi gereken bir hal alır. Ancak bazı durumlarda sahip olduğunuz baş etme yöntemleri stres kontrolü için yetersiz kalmaktadır. Bu noktada stres hayatınızın hemen her yerinde, her gününüzde kendini göstermeye başlayarak sizi içinde olmak istemediğiniz bir alana çeker. Bu durumdan kendinizi kurtarmak için ilk olarak stres belirtilerini taşıyıp taşımadığınıza ve ardından nasıl baş edebileceğinize bakalım.
Stres Belirtileri Nelerdir?
Fiziksel olarak yorgun, bitkin, baş ağrısı hissedebilirsiniz.
Kendinizi bir konuya vermekte, anlamakta ve odaklanmakta zorluk yaşayabilirsiniz.
Unutkanlık veya aşırı takıntılı olmak konusunda sorunlar yaşıyor olabilirsiniz.
Duygusal olarak mutsuz, huzursuz, endişeli veya kaygılı hissedebilirsiniz.
Tüm bu hislerinizin yanında iştahınızda değişimler olmuş, uyku düzeniniz bozulmuş, tahammül seviyeniz düşmüş, çabuk öfkelenen birine dönüşmüş olabilirsiniz.
Stresle Baş Etmek ve Stresin Faydaları
Stresle Baş Etmek
Stres neden olur? Stresle baş etmek mümkün müdür? Elbette! Her birey stresle baş edebilir. Ancak burada kritik olan her bireyin biricik olduğunu unutmamaktır. Aynı yöntem birçok kişide işe yararken sizin için işe yaramayabilir. Bu sizin başaramadığınız anlamına gelmez. Sadece kendinizi tanımaya ve farklı bir yönteme ihtiyacınız var demektedir. Bu yöntemlerden bazıları sizlere sunulmuştur.
1. Stres kaynağınızı belirleyin: stresli olduğunuzu kabul edin ve bunun kaynağını bulun.
2. Kaynağınızı ele aldıktan sonra bunu nasıl değiştirebilirim, etkisini nasıl azaltabilirim, nasıl kontrolüm altına alabilirim sorularına cevap arayın. Stres kaynağının iyileştirebileceğiniz ve değiştirebileceğiniz noktalarına odaklanın.
3. Kaynağı buldunuz, yapabileceklerinizi sıraladınız; şimdi uygulama sırası. Ancak kendinize zaman tanımayı unutmayın, adım adım ilerlemeyi ihmal etmeyin.
4. Eğer “yapabileceğim, değiştirebileceğim ya da ortadan kaldırabileceğim bir stres kaynağım yok; hiçbir şey yapamam” diyorsanız bu noktada bakış açınızı değiştirmeyi deneyin. Olayları farklı açılardan değerlendirmeye, sizin için avantajlı yerlerinden yakalamaya gayret edin.
Strese karşı en büyük silahımız, bir düşünceyi bırakıp başka bir düşünceyi tercih edebilme yeteneğimizdir.
Williams James
5. Günlük hayatta genel olarak yaşadığınız stresler için rutinlerinizi veya yapmanız gerekenleri not edebilirsiniz. Önemli olan yapacaklarınızın somut bir şekilde önünüzde olmasıdır. Bu sayede hem unutma ihtimalinizi ortadan kaldırmış olacaksınız hem de sorumluluklarınızı belirli bir sıra ve zamanda bitirerek stresinizi ve zamanınızı yönetmiş olacaksınız.
6. Fazla sorumluluk almayın. Sorumluluk almak güzel ve kıymetli bir şeydir ancak kendi sınırlarınızın üzerinde yapamayacağınız kadar sorumluluk alıyor olmanız sadece stres düzeyinizi arttırır.
7. Kendinizi çok stresli ve endişeli hissettiğiniz anda panik yapmak yerine her şeyi bırakın. 5 dakikayı kendinize ayırın. Nefes egzersizleri yapın, sizi o an rahatlatabilecek bir şey (gökyüzüne bakmak, gözlerinizi kapatmak…) yapın. Ya da sadece sessizlikle beyninizi dinlendirin.
8. Spor yapın. Spor salonuna gidebilirsiniz, yürüyüş yapabilirsiniz, evde yoga yapabilirsiniz. Önemli olan düzenli olarak bedeninizi çalıştırıyor olmanızdır. Düzenli spor veya egzersiz yapmak vücutta endorfin, dopamin, melatonin hormonlarının salgısında artışa sebep olmaktadır. Bu hormonlar sizi stresten korur ve kurtulmanıza yardımcı olur.
9. Hobiniz olsun. Hobilerin asıl amacı kişiye keyif vermesidir. Günlük hayatın yoğun ve yorucu temposunun arasında hobiler sizin kafanızı boşalttığınız, kendinize zaman ayırdığınız bir alandır. Algınızı ve dikkatinizi dinçleştirir.
10. Mizah! Eğer gelişmiş bir mizah algınız ya da yeteneğiniz varsa kullanın. Stresle baş etme yöntemleri arasında kullanılan mizah bireylere stres durumları karşısında olaylara daha olumlu bakma eğilimi vermekte ve olumsuzluk bulutlarını dağıtmaktadır. Burada kritik olan nokta mizahın çok ince bir çizgide yer alıyor olmasıdır. Dil, din, ırk, cinsellik, etnik gibi bireylerin hassasiyet göstereceği konulara dikkat etmek gerekir.
11. ABC tekniği. ABC tekniği A-adversity (zorluk), B-beliefs (inançlar), C-consequences (sonuçlar): A yani zorluk sizin karşılaştığınız stres faktörünü temsil etmektedir. B sizin inançlarınızı temsil eder. Karşılaştığınız her zorlukta, her stres kaynağında inançlarınız doğrultusunda davranır ve karar verirsiniz. C ise burada davranışlarınızdan doğan sonuçları temsil eder. ABC tekniği olarak geçen bu teknik aslında bir yeniden yapılandırma tekniğidir. Teknik size; temel de inançlarınız ne kadar olumlu ve iyimser olursa davranışlarınız da ona göre şekillenir ve sonuçta da elde edeceğiniz deneyimler bir o kadar olumlu olur, der.
Stres Yararlı mıdır?
Tüm yazı boyunca stresten korunma ve baş etme yöntemlerinden bahsedilmiş olsa da stres belirli bir düzeyde oldukça faydalıdır. Nasıl ki her şeyin çoğu zarar azı karardır, işte streste de durum budur. Eğer optimum düzeyde stres sahibi iseniz bu bir işe başlamanız, devam ettirmeniz ya da bitirmeniz için size gerekli motivasyonu sağlamaktadır. Yaptığınız işte veriminizi arttırır. Ayrıca yine optimum düzeyde stres kriz anlarında bireyin güçlü yönlerini ortaya çıkarmakta faydalıdır. Ancak daha önce belirtildiği gibi çok yoğun stres ise bireyde birçok açıdan çöküş meydana getirir.
Doğru tutumu benimsemek olumsuz bir stresi olumlu bir strese dönüştürebilir.
Hans Selye
Tavsiye Edilen Makaleler:
Sınavda Hatırlama – Sınav Kaygısı ve Strese Karşı “Beyindeki Bilgiye Erişme Stratejisi”
Öfke Kontrol Rehberi – Öfke Ve Stresle Başa Çıkmak İçin 20 Altın Öneri
Zihinsel Tükenmişlik – Yorgun Bir Beyni Nasıl Dinlendirirsiniz?