Gözlem Becerisi – İnsanın en büyük düşmanı alışkanlıklarıdır. Alışkanlıklar insanı kör ve sağır yapabilir. Alışkanlıklarıyla yaşayan insanlar otomatik pilottaki uçaklar ya da rayında giden trenler gibidir. İlk bakışta her şey yolunda olsa da alışkanlıkların oluşturduğu tekdüzelik, yeknesaklık veya rutinden kaynaklanan önyargılarımız hayatımızda başımıza işler açabiliyor. Bu tip insanlara “kendi baloncuğunda” yaşayan insanlar deniyor.
“Ülfet” kelimesini duydunuz mu hiç?
Bu kavram farkında olmadığınız refleksif veya alışılmış davranışları içeriyor. Mesela, aşağıdaki yargılara cevap vererek bir dakikada kendinizi test edin:
- İşe gidip gelirken, her gün yanından geçtiğiniz bir ayakkabı boyacısını fark ettiniz mi?
- Birkaç hafta önce tanık olduğunuz trafik kazasındaki olayların sırasını hatırlıyor musunuz?
- Meslektaşlarınız arasında büyüyen sorunların ne kadar farkındasınız?
- Peki ya okuduğunuz bir yazıda veya kitaptaki yazım hatalarını fark ettiniz mi?
Bunları geçtik; daha kolayını soralım:
- Bugün güneşin doğudan doğduğunu fark ettiniz mi? (Sanıyorum hayır; güneş sanki mecburmuş gibi her sabah doğudan doğuyor!)
- Peki yolunuzun üzerindeki ağaçları konuşur gibi seslendiren kuş seslerini işittiniz mi?
- Ya yemek yerken ağzınızdaki lezzeti fark ettiniz mi?
Her neyse; siz daha fazlasını gözlemleyin.
Hepimiz bazen düşüncelerimizde kayboluruz ya da otomatik pilotta günlerce uçuyor gibiyiz. Bunu yaptığımızda, özümsediğimiz bilginin miktarı ve kalitesi, ilham alma veya merak uyandırma potansiyeli, çevremizdeki insanlarla, yerler ve durumlarla ilişki kurma yeteneğimizi kaybederiz.
İşte o ülfet dediğimiz alışkanlıklar bizi köreltiyor.
Neyse ki, gözlem gücünüzü geliştirmek zor değil ve bu makalede bunu yapmanın bazı kolay yollarına bakacağız.
Gözlem Becerisi Hakkında
Gözlem Becerisi – Gözlemci olduğunuzda, merak ettiğiniz bir şeyi incelemek için duyularınızı kullanır ve yaşadıklarınızı değerlendirirsiniz.
“Gözlemek” ile “görmek” aynı şey değildir.
Görmek pasiftir. Örneğin, işe giderken etrafınızdaki pek çok görürsünüz, ancak nadiren belirli bir şey ararsınız veya daha sonra kullanmak üzere gözlemlerinizi bir bilgi olarak not alırsınız.
Ancak gözlem, değerlendirmek üzere belirli bilgileri toplayabilmeniz için dikkatli ve aktif bir şekilde dikkat etme sürecidir.
Çevrelerini gözlemlemek tarih öncesi atalarımız için bir ölüm kalım meselesiydi; çünkü hayatta kalmaları buna bağlıydı.
Ohio Eyalet Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, gözlem becerilerinin artık düşüşte olduğunu göstermiştir. Kaynak
Çoğu zaman, bu nispeten medeni zamanlarda, çevremizi gözlemlemek bir ölüm kalım meselesi değildir. Bununla birlikte, gözlem becerileri önemli olmaya devam etmektedir, çünkü onlar olmadan önemli bilgileri kaçırmanız ve hayatınızın her alanında daha az bilgiye dayalı kararlar vermeniz olasıdır.
Bilimin temeli gözlem değil midir?
Psikologlar Arien Mack ve Irvin Rock, bu önemli ayrıntıları kaçırma eğilimini “İstek dışı körlük” olarak adlandırıyor.
Gözlem Becerisi Neden Önemlidir?
Gözlem Becerisi – Beyninizi gözlemlemek için eğitmek, etrafınızdaki insanlar, yerler, olaylar ve durumlar hakkında daha fazla bilgi edinmenize ve bunları hatırlamanıza, aksi takdirde gözden kaçırabileceğiniz ayrıntıları yakalamanıza imkan tanır. Gözlemlerinizi eleştirel bir şekilde değerlendirmek, olayları anlamlandırmaya, bilgiye dayalı yorumlara ulaşmanıza ve sorunları daha etkili bir şekilde çözmenize yardımcı olur.
Buna karşılık, bu yetenekler iş yerinizi ve kişiler arası becerilerinizi güçlendirerek çevrenizdeki insanlarla ve ortamlarla etkileşim şeklinizi geliştirir.
Gözlem Becerinizi Geliştirmenin 7 Yolu
Gözlem bir beceridir ve herhangi bir beceri gibi onu da öğrenebilir ve geliştirebilirsiniz. Pratik yaparak zihninizi keskinleştirebilir ve gözlemi bir alışkanlık haline getirebilirsiniz.
İşte daha dikkatli olmak için 7 ipucu!
1-) Konunuzu Bilin
Gözlem Becerisi – Ne gözlemlerseniz gözlemleyin, gözlem konusunu en iyi şekilde bildiğiniz takdirde daha bilinçli gözlem yaparsınız. Gördüklerinizi bildiklerinizle bütünleştirmek, gözlemin önemli bir parçasıdır. Bir ekibin, yerin veya sürecin normal olarak nasıl çalıştığını bildiğinizde bilgili bir gözlemci olabilirsiniz.
2-) Yavaşlayın ve Farkedin
Aceleciyseniz veya kendinizi hiperaktif olarak görüyorsanız gözlemci olmanız zordur. Gözlem yapabilmeniz için duraklamaya veya yavaşlamaya kendinizi zorlamalısınız. Kafanızın içindeki zihinsel gevezeliği kesmek çok önemlidir. Diğer insanları ve çevrenizi gözlemlemeye odaklanmanıza yardımcı olmak için farkındalığı kullanın.
3-) Yeni Şeyler Deneyin
Gözlem Becerisi – Yeni bir yere giderek veya farklı bir şey deneyerek gözlem gücünüzü geliştirebilirsiniz. Bu doğal olarak farkındalığınızı artırır ve zihninizi odaklar. Ve bunu ne kadar düzenli yaparsanız, gözlem becerileriniz o kadar gelişecektir. Yararlı bir ipucu, sizi aktif olarak yeni şeyler deneyimlemeye ve onları yakından gözlemlemeye davet eden müzeleri veya galerileri ziyaret etmektir.
4-) Odaklanın
Gözlemleme yeteneğiniz ne kadar iyi konsantre olduğunuza ve odaklandığınıza bağlıdır. Uzmanlar dikkatin dağılmasından sonra yeniden odaklanmanın 15 dakika sürdüğünü söylüyor. Bu nedenle, dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirmek veya tamamen kaldırmak önemlidir.
Aktif dinleme gibi teknikleri deneyin ve bir akış durumuna girin. Odaklanmanıza ve dikkat dağıtıcı unsurları minimumda tutmanıza yardımcı olabilir.
5-) Oyun Oynayın
İyi bir zihinsel egzersiz, beyni çalıştırabilir ve keskinleştirebilir. Mantık bulmacaları gibi zorlu zeka bileyici oyunlar beyninizi yoğun bir şekilde düşünmeye teşvik ederek mantık ve muhakeme gücünüzü artırır. Daha akıllı, daha çevik bir beyin, daha fazla iç görü ile gözlemlemenize ve hemen açık olmayan bilgileri çıkarmanıza yardımcı olur.
6-) Hafızanızı Test Edin
Gözlem Becerisi – Hafıza, gözlemin çok önemli bir yönüdür. Uzun süreli belleğinizi geliştirmek için etkili bir strateji, geçmişte yaşadıklarınızı hatırlayabilmenizdir. Ardından, hatırlayabildiğiniz kadarını, mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde yazmaktır.
Fotoğrafları incelemek ve onları tanımlamak, rastgele nesneler seçmek ve nereye giderseniz gidin onları aramak ve oturma odanızdaki her şeyi listelemeye çalışmak, gözleminizi geliştirmenin diğer iyi yollarıdır.
7-) Günlük Tutun
Oturun ve gözlemleyin: Neyle ve kimlerle karşılaştığınızın ayrıntılarını yazın. Sadece gördüklerinizin ötesine geçmeyi ve tüm duyularınızı kullanmayı unutmayın.
Bir resim defteriniz olsun. Böylece siz de gözlemlediğiniz şeyleri buraya tasvir eden resimler çizebilirsiniz. Çiziminiz harika değilse endişelenmeyin, çünkü ikinci bir Picasso olmayacaksınız! Basit çizimler bile sizi çevrenizi gözlemlemeye ve gözlemlerinizi kağıda dökmeden önce değerlendirmeye zorlar.
Özetle, Gözlem Becerisi Şudur:
Gözlem, eleştirel değerlendirme için bilgi toplamak üzere bir olaya veya bir varlığa odaklanma sürecidir. Bu sadece pasif bir şekilde görmekten daha fazlasıdır ve tüm duyularınızı içerebilir. İyi gözlem, bilgili olmanıza ve işte daha etkili olmanıza yardımcı olur.
Çevrenizdeki insanları, yerleri, olayları ve durumları gözlemleme şeklinizi geliştirmek için konunuzu tanıyarak, hızınızı yavaşlatarak, dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırarak ve yeni şeyler deneyerek temelleri atın. Zorlu oyunlar oynayarak, hafızanızı test ederek, gözlemlerinizi yazarak veya çizerek ve eleştirel düşünme becerilerinizi geliştirerek zihninizi geliştirin.
