Matematik Öğretimi – Hepimiz matematiksel olarak doğuyoruz. 9 ay 10 gün hamilelik süresinden sonra sıfır (0) yaşında hayata merhaba diyoruz. Sonrasında ay ay, yıl yıl büyümeye, gelişmeye devam ediyoruz. He yaş dönemimize bir isim veriyoruz; bebeklik, erken çocukluk, çocukluk, erken gençlik, gençlik, orta yaş yetişkinlik, ileri yaş yetişkinlik, erken yaşlılık, yaşlılık… diye devam ediyor. Bu kategorileri kategori yapan ise gruplanmış yaş rakamlarıdır.
Başlıktaki Sorunun Kısa Cevabı
Aslında her çocuk okula başlamadan önce, günlük matematiksel etkileşimler yoluyla toplama ve çıkarma gibi işlemleri yapmaktadır. Sonuçta en kısa yoldan ele geçirdiği birkaç lirayla bakkala gitmekte, markette ailesiyle birlikte alışveriş yapmakta, böylece rakamları kullanmaktadır.
Demek ki, çocuklar günlük rutinleri ve aktiviteleri boyunca erken matematik becerilerini kullanıyorlar. Bu iyi bir haber; çünkü bu beceriler okula hazır olmak için önemlidir.
Ancak erken yaşta matematik öğrenmek demek, oyun sırasında hesap makinesini çıkarmak ve işlem yapmak anlamına gelmez. Okula başlamadan önce bile, çoğu çocuk günlük etkileşimler yoluyla bir toplama ve çıkarma anlayışı geliştirir. Örneğin, Ahmet’in iki arabası var; Yusuf birini istiyor. Ahmet bir taneyi verdikten sonra, geriye bir arabasının kaldığını görüyor.
Çoğu matematik becerileri, çocuğunuzla paylaştığınız günlük rutinler içinde tanıtılır. Örneğin, yukarı veya aşağı hareket ederken adımları saymak gibi resmi olmayan etkinlikler, çocukların resmi matematik öğretiminde hızlı bir başlangıç sağlar.
Çocuğunuzun daha sonra ilkokulda hangi matematik bilgisine ihtiyacı olacak? Birinci sınıf matematik müfredatının üzerine inşa ettiği erken dönem matematiksel kavram ve beceriler şunları içerir.
- Boyut, şekil ve desenleri anlama
- Sözlü sayabilme (önce ileri sonra geri)
- Rakamları tanıma
- Bir miktarın giderek daha az tanımlanması
- Bire bir yazışmaları anlama (yani, kümeleri eşleştirme veya hangi grubun dört, hangi grubun beş olduğunu bilme) gibi becerilerdir.
Okul İçin Temel Matematik Becerileri
Daha ileri matematik becerileri, erken bir matematik “temelini” esas alır; tıpkı bir evin güçlü bir temel üzerine inşa edilmesi gibi.
Yürümeye başladığı yıllarda, aşağıdaki gibi, çocuğunuzun erken matematik becerilerini geliştirmeye başlamasına yardımcı olabilecek pek çok aktivite planlayabilirsiniz.
Saymak
Matematik Öğretimi – Bu, ileri doğru bir şekilde sayma yeteneğidir. İnsan beyni normalde ileri doğru düşünür. Ancak pekiştirmek için daha sonra okulda bu çocuklar geriye doğru saymayı da kolayca öğreneceklerdir.
Sayı duyusu ile ilgili daha karmaşık bir beceri, sayılar arasındaki ilişkileri görme yeteneğidir; toplama ve çıkarma gibi. Mesela, çocuğunuzla yemek yerken tabaktaki -sözgelimi- baklava dilimlerini saymak gibi.
Uzamsal Görseller
Çocuklar okul yıllarında çok zorlanacakları bir yan ders olan Geometriyi görecekler. Ancak küçük çocuklar için şekil, boyut, boşluk, konum, yön ve hareket gibi geometrik eylem ve şekiller onlara zor gelebilir. O zaman günlük hayatta uygulamalar gösterin. Mesela, “Yukarı çıktım”, “Aşağı indim!” gibi kavramlar uygulanabilir.
Ölçme
tartmak kavramı da güncel yaşamda sıklıklar kullanılır. Kilo, gram vb. birimler uzunluk yükseklik kavramlarıyla tanıştırılabilir. Ayrıca dakika ve saat gibi zaman ölçümü de bu beceri alanına girer.
Tahmin etme (Yordama)
Matematik Öğretimi – Bu, bir şeyin miktarı veya boyutu hakkında iyi bir tahminde bulunma yeteneğidir. Bunu küçük çocuklar için yapmak çok zordur. Daha fazla, daha az, daha büyük, daha küçük, daha fazla, daha az gibi kelimelerin anlamlarını onlara göstererek onlara yardımcı olabilirsiniz. Nilay iki simit aldı. Babası sordu: “Hangisini istersin?” Nilay normal simitleri işaret etti. Babası, “Aç olmalısın! O simit daha büyük. O simit daha küçük. Tamam, sana büyüğünü vereceğim.”
Şekil ve sayı kalıpları
Kalıplar, mantıklı bir şekilde tekrarlanan şeylerdir. Bunlar, sayılar, şekiller, görüntüler. Kalıplar, çocukların tahminde bulunmayı, sıradakini anlamayı, mantıksal bağlantılar kurmayı ve akıl yürütme becerilerini kullanmayı öğrenmelerine yardımcı olur.
Problem çözme
Matematik Öğretimi – Bir problem üzerinde düşünme, cevaba giden birden fazla yol olduğunu fark etme yeteneği. Bir cevap bulmak için geçmiş bilgileri ve mantıksal düşünme becerilerini kullanmak anlamına gelir.
Bütünün Bir Parçası Olarak Matematik
Matematik becerileri, dil becerileri, fiziksel beceriler ve sosyal beceriler de dahil olmak üzere çocukların ilk yıllarda geliştirmekte olduğu daha geniş bir beceri ağının yalnızca bir parçasıdır. Bu beceri alanlarının her biri diğerlerine bağımlıdır ve onları etkiler.
Ne yapabilirsiniz?
Aşağıdaki ipuçları, çocuğunuzun doğal merakını geliştirerek ve birlikte eğlenerek erken matematik becerilerini öğrenmesine yardımcı olmanın yollarını vurgulamaktadır.
Bu ipuçlarının çoğu 2-3 yaş arası daha büyük çocuklar için ailede uygulanabilir şekilde tasarlanmıştır. Daha küçük çocuklar tekrar, tekerlemeler ve sayılar kullanarak hikayelere ve şarkılara maruz kalabilirler.
Şekillendirin.
Şekil sıralayıcılarla oynayın. Çocuğunuzla her şekil hakkında konuşun. Kenarları sayın, renkleri tanımlayın. Çocuğunuzdan “dairenin üzerine atlamasını” veya “kırmızı şeklin üzerine atlamasını” isteyin.
Say ve sırala
Küçük oyuncaklar, deniz kabukları, çakıl taşları veya düğmelerden oluşan malzemeleri bir sepette toplayın. Onları çocuğunuzla birlikte sayın. Boyutlarına, renklerine veya yaptıklarına göre sıralayın.
Evin yolu tarifi
3 yaşındaki çocuğunuzla birlikte ona evinizin adresini ve telefon numarasını öğretmeye başlayın. Çocuğunuzla her evin bir numarası olduğu ve evlerinin veya apartmanlarının nasıl her birinin kendi numarası olan bir diziden biri olduğu hakkında konuşun.
Bunun bedeni ne?
Etrafınızdaki dünyadaki nesnelerin boyutlarına dikkat edin: O pembe cüzdan en büyüğü. Mavi cüzdan en küçüğüdür. Çocuğunuzdan diğer nesnelere göre kendi boyutunu düşünmesini isteyin.
Yemek yaparken öğretin
Küçük çocuklar bile doldurmaya, karıştırmaya ve dökmeye yardımcı olabilir. Bu etkinlikler sayesinde çocuklar doğal olarak saymayı, ölçmeyi, toplamayı ve tahmin etmeyi öğrenirler.
Yürüyüşte öğretin
Yürüyüş yapmak çocuklara karşılaştırma (hangi taş daha büyük?), değerlendirme (kaç tane meşe palamudu bulduk?), benzerlikleri ve farklılıkları not etme (ördeğin tavşanın yaptığı gibi kürkü var mı?) ve sınıflandırma (bakın bakalım) için birçok fırsat verir.
Bazı kırmızı yapraklar bulabilir. Ayrıca büyüklük hakkında konuşabilirsiniz (büyük ve küçük adımlar atarak), mesafeyi tahmin edebilirsiniz (park evimize yakın mı, yoksa uzak mı?) ve sayma alıştırması yapabilirsiniz (köşeye varana kadar kaç adım sayalım).
Resim zamanı
Kısa (1–3 dakikalık) aktiviteleri zamanlamak için bir kum saati, kronometre veya zamanlayıcı kullanın. Bu, çocukların zaman duygusu geliştirmelerine ve bazı şeylerin diğerlerinden daha uzun sürdüğünü anlamalarına yardımcı olur.
Şekillendirin
Gün boyunca gördüğünüz farklı şekil ve renkleri işaretleyin. Yürüyüşte sarı renkli üçgen şeklinde bir işaret görebilirsiniz. Bir mağazanın içinde dikdörtgen şeklinde kırmızı bir tabela görebilirsiniz.
Numaralarınızı okuyun ve şarkı söyleyin
Kafiyeli, tekrar eden veya içinde sayılar bulunan şarkılar söyleyin. Şarkılar kalıpları güçlendirir. Ayrıca dil pratiği yapmanın ve işbirliği gibi sosyal becerileri geliştirmenin eğlenceli yollarıdır.
Bugün başlayın
Tarih, haftanın günü ve hava durumu hakkında konuşmak için bir takvim kullanın. Takvimler saymayı, dizileri ve kalıpları güçlendirir. Soğuk hava hakkında konuşarak ve çocuğunuza şu soruyu sorarak mantıklı düşünme becerilerini geliştirin: Soğuk olduğunda ne giyeriz? Bu, çocuğunuzu soğuk hava ve sıcak giysiler arasında bağlantı kurmaya teşvik eder.
Etrafından geç
Atıştırmalıklar gibi öğeleri dağıtırken veya yemek masasına peçete koyarken çocuğunuzun yardımını isteyin. Her çocuğa bir kraker vermesine yardım edin. Bu, çocukların bire bir yazışmaları anlamalarına yardımcı olur. Eşyaları dağıtırken sayı kavramını vurgulayın: “Biri size, biri bana, biri de babama.” Ya da “Ayakkabılarımızı giyiyoruz: Bir, iki.”
Karton bloklarla oyun oynayın
Çocuğunuza tahta bloklar, birbirine geçen plastik bloklar, boş kutular, süt kartonları vb. ile oynama şansı verin. Bu oyuncakları istiflemek ve manipüle etmek, çocukların şekilleri ve şekiller arasındaki ilişkileri öğrenmelerine yardımcı olur (örneğin, iki üçgen bir kare yapar). Küçük çocuklar için yuvalama kutuları ve bardakları, farklı büyüklükteki nesneler arasındaki ilişkiyi anlamalarına yardımcı olur.
Tünel zamanı
Tünele dönüştürmek için her iki ucunda büyük bir karton kutu açın. Bu, çocukların bedenlerinin uzayda ve diğer nesnelere göre nerede olduğunu anlamalarına yardımcı olur.
Uzunu ve kısası
Farklı uzunluklarda birkaç (3-5) şerit, iplik veya kağıt parçası kesin. Uzun ve kısa gibi fikirler hakkında konuşun. Çocuğunuzla birlikte uzundan kısaya doğru sıralayın.
Dokunarak öğrenin
Sağlam kartondan şekiller (daire, kare, üçgen) kesin. Çocuğunuzun gözleri açık ve sonra kapalı şekilde şekle dokunmasına izin verin.
Desen oyunu
Çocukların kuru makarna, büyük boncuklar, farklı kuru tahıl türleri veya farklı desen veya desenlerde kağıt parçaları düzenlemesine izin vererek desenlerle eğlenin. Boğulmayı önlemek için bu aktivite sırasında çocuğunuzu dikkatlice denetleyin ve işiniz bittiğinde tüm eşyaları kaldırın.
Çamaşırla öğrenme
Ev işlerini eğlenceli hale getirin. Çamaşırları ayırırken, çocuğunuzdan bir yığın gömlek ve bir yığın çorap yapmasını isteyin. Hangi yığının daha büyük olduğunu sorun (tahmin). Birlikte kaç tane gömlek sayın. Bakalım bir çift çorap yapabilecek mi: İki çorabı çıkarıp kendi yığınlarına koyabilir misin? (Eşleşmezlerse endişelenmeyin! Bu aktivite eşleştirmeden çok sayma ile ilgilidir.)
Oyun alanı matematiği
Çocuğunuz oynarken, boy (yüksek/alçak), pozisyon (üst/alt) veya beden (büyük/küçük) bazında karşılaştırmalar yapın.
Giyinirken matematik
Çocuğunuzdan o gün için bir gömlek seçmesini isteyin. Sor: Gömleğin ne renk? Evet, sarı. Odanda da sarı olan bir şey bulabilir misin? Çocuğunuz üçe ve daha fazlasına yaklaştıkça, giysilerindeki çizgiler, renkler, şekiller veya resimler gibi desenlere dikkat edin: Gömleğinizde bir desen görüyorum. Kırmızı, mavi, kırmızı, maviye giden çizgiler var, gibi…
