Hızlı ve Etkin Öğrenme – Anadolu’da bir atasözünde şöyle denilir: “Usul esastan önce gelir.” Yani, bir işin “nasıl” yapıldığını bilmek, onun “neden” yapılması gerektiğini bilmekten daha önemlidir. Mesela, geçim için para kazanmak bir nedendir ve esastır. Ancak parayı meşru yoldan veya gayri meşru yoldan, “nasıl” kazanacağınız, yani para kazanma usulünüz, “neden” kazanmanız gerektiğini bilmekten daha önemli oluyor.
Bu “usul” (Yöntem) konusu işlerin doğru şekilde, nasıl yapıldığını öğrenmek ve onlara hakim olmak bakımından, aynı zamanda, kendinizi güçlendirmenize ve mükemmelleşmekle ilgilendiğiniz alanlarda girişimci olmanıza büyük katkı sağlayacaktır.
“Öğrenmek” zahmetli bir iştir. Bilgiyi kavramak, anlamak ve takip etmek çoğu kez bizi zorlar. Özellikle bu uğraş “öğrenme” olduğunda çoğu zaman öğrenmeye çalıştığımız şeyi takip etmekte zorlanırız. Dikkatimiz dağılır. Hatta bazı konulara kafa yormakta oldukça zorlanırız.
Yine bir atasözünde denilir ki, “Dağ ne kadar yüksek de olsa yol onun üzerinden aşar.” Yani kutsal kitabımızın buyurduğu gibi, “Her güçlük bir kolaylıkla doğar; her kolaylığın da yanı başında bir güçlük vardır.”
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Çözüm Nedir?
Hızlı Öğrenme için, hayatımızda üzerinde çalışabileceğimiz ve daha iyi öğrenenler olmamıza yardımcı olabilecek farklı bilişsel becerilerimizi keşfetmeliyiz. Bunları, kendimizi geliştirmek için özümsemeli, uygulamak için zaman ayırmalıyız.
Bu makalede, doğru işleri yapmak yanında, işlerin doğru şekilde nasıl yapıldığını öğrenmek ve onlara hakim olmak, kendinizi güçlendirmenize ve mükemmelleşmekle ilgilendiğiniz alanlarda gelişmenize büyük katkı sağlayacaktır.
Bu nedenle sizin için hazırladığımız 10 Bilişsel Beceriyi tanımanızı istiyoruz:
1-) Sürdürülebilir Dikkate Sahip Olun
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Uyanık dikkat olarak da adlandırılan “sürekli dikkat”, bir projeye bağlı kalmanıza ve onu tamamlayana kadar üzerinde çalışmaya devam etmenize yardımcı olan bilişsel bir beceridir.
İlgilendiğiniz bir konuda okumak istediğiniz bir kitabı almaya karar verirseniz, okumayı bitirene kadar her gün o kitaba bağlı kalırsınız. O kitap bittikten sonra, başka bir kitap okuyabilirsiniz.
Geliştirilmiş sürekli dikkat, öğrendiklerinize odaklandığınız ve daha sonra öğrendiğiniz şeyleri ayrıntılı olarak tanımlamak için zaman ayırdığınız daha uzun odaklanma süreleri ile geliştirilir.
Örneğin, kitap okurken… Yaklaşık 30 dakika ile bir saat arasında odaklanarak kitap okudunuz. Sonra öğrendiklerinizi ayrı bir deftere veya kağıda ayrıntılı olarak not edin. Kitabı bitirdiğinizde, ilk bölümden son bölüme kadar edindiğiniz bilgileri listeleyin. Ne oldu; kitabın konusunu unutur musunuz?
Sesli kitaplar dinlemek ve öğrendiklerinizle ilgili uzun videolar izlemek de hızlı öğrenmeye yardımcı olur. Ayrıca, uzun öğrenme periyotlarıyla ilgi çekici aktivitelere katılmak, dikkatinizi olumlu yönde etkiler.
2-) Algıda Seçici Olun
Hızlı ve etkin öğrenme için seçici algıya sahip olmak önemlidir. Nedir seçici algı? Seçici algı, dikkatinizi belirli bir zamanda, önemli olan belirli bir göreve yönlendirmenize ve sizi meşgul edebilecek diğer dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırmanızı sağlayacak bilişsel bir becerilerin başında gelir.
Bir ortamda birçok şey dikkatinizi çekebilir. Bunların çoğu eğlenceli olabilir, ancak bu gibi çeldiriciler sizi o ortamda bulunma nedeninizden uzaklaştırabilir.
İşte tam burada seçici algıyı devreye sokabilirsiniz. Bunun için, o ortamda bulunma nedeninize odaklanmaya ve sizi orada bulunduran görevleri uygulamaya devam edin.
Örneğin, bir mağazada, eşinizle birlikte alışveriş yapmak için orada bulunuyorken, kasa tarafında bir münakaşanın çıktığını, yükselen ses tonlarından anladınız. İster istemez dikkatiniz oraya yoğunlaşacaktır. Ancak zamanınız az ve sizin yapabileceğiniz bir katkı da yoksa neden zamanınızı boşa harcayacaksınız? Alış için gerekli işlemlerinize devam edersiniz.
Çünkü o yerde olmanızın asıl nedeni, alışveriş yapmaktır. Algıda seçici olmakla, alışveriş bitinceye kadar odaklanmanızdan vazgeçmeyin.
2 tür seçici algı vardır: seçici görsel algı ve seçici işitsel algı.
Seçici görsel algı, hemen hemen görsel seçici dikkattir. Burada, görsel olarak çekici olan diğer birçok şeyin ortasında, önceliğe sahip olan şeylere odaklanabilirsiniz.
Seçici işitsel algı, işitme duyularınıza dayanan seçici dikkattir. Büyük bir caddede, kalabalık insanlar içinde, tanıdık bir sesten hareketle tanıdık biriyle karşılaşabilirsiniz.
Seçici dikkati geliştirmekle öğrenme yeteneklerinizi geliştirebilirsiniz. Çünkü bu, dikkatinizi diğer parlak ve çekici nesneler ve seslerle dikkatinizin dağılmasına izin vermeden uzun bir süre boyunca çalışmalarınıza yönlendirmenize ve sürdürmenize yardımcı olur.
Seçici dikkatinizi geliştirmek için, “odaklanmış dikkat yoğunlaşması” yapmak, oldukça gürültülü bir yerlere gitmek ve seçilen bir nesneye veya sese uzun süre odaklanmaya çalışmak gibi uygulamalar bu becerinizi artırabilir. Bunu sık sık yaparak, aşama aşama zorlaştırarak ve belirli bir aşamada rahatlayarak, dikkatinizi keskinleştirebileceksiniz.
3-) Mantık ve Akıl Yürütme Beceriniz İyi Olsun
Hızlı ve Etkin Öğrenme – İnsanlık tarihi boyunca “Mantık”, “Akıl yürütme”, “Muhakeme” gibi konular kutsal ve insani sayılmıştır.
Mantık ve muhakeme, problem çözme becerilerinin yolunu açan bilişsel becerilerden olup, öğrenmenizi gerçek dünyada faydalı hale getirmeye yardımcı olan beyin fırtınası fikirleridir.
Öğrendiklerimizin çoğu, muhakeme yoluyla en basit şekilde açıklanabilir. Ancak, bu üç özelliği kullanarak öğrendiğimiz bilgileri ve onların ne işe yaradığını derinlemesine düşünmenizi sağlar.
Örneğin, sınavlar sırasında, öğretmen, sınavda verilen problemleri çözmek için size öğretilenleri kullanmanızı bekler. Çünkü, sorular bir şekilde sınavı yapılan konuyu ne kadar anladığınızı ölçmek için hazırlanmıştır. İşte soruyu doğru cevaplamak için, sahip olduğumuz bilgiyi, mantık ve muhakeme ile tartarak doğru cevaba erişmeyi umarız.
Mantık ve muhakemede daha iyi olmak için, akıl oyunları ve satranç gibi beyin oyunları oynamak muhakeme gücünü geliştirip hayatta doğru kararlar verme becerinizi geliştirebilir.
4-) Görsel İşleme Beceriniz Hızlı Olsun
Hızlı Öğrenme – Görsel işleme, işlem hızıyla ilgili olarak yalnızca görsellere odaklanan bilişsel bir beceridir.
Bu beceri, resimler, tablolar ve grafikler gibi görsel verileri anlamaya çalıştığınızda işe yarar. Hepimiz hayatımızın bir noktasında bu ikisini kullanmak zorunda kaldığımızı ve neler olduğunu bilmek için bu yeteneğe sahip olmanın yardımcı olduğunu kabul edebiliriz.
Görsel olarak temsil edilen verileri ne kadar çok kullanırsanız, bunlarda kullanılan kalıpları belirlemede o kadar iyi olursunuz ve gelecekte bu şekilde sunulan yeni verilerin kodunu çözmeniz o kadar kolay olur.
5-) Bazen Bir Koltukta İki Karpuz Taşıyın
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Bölünmüşlük bazen işin ikinci bölümüne başlarken size taze enerji verebilir. Bölünmüş dikkat, dikkatinizin aynı anda birden fazla işe verilmesidir. Bu, ters tepebilir gibi görünebilir. Ancak aslında öyle değildir.
Bir dersin veya bir ders kitabındaki bölümleri hatırlayın. ders kitabı bölümlere, ünitelere, konulara bölümlenmiştir, değil mi?
Bazen bir konuyu çalışırken, diğer konuya da hızlı bir dalış yapasınız. Ancak bazen de bir ünite bitmeden diğerine geçmezsiniz.
Günlük hayatta bazen daldan dala atladığımız oluyor. Bunu önlemenin iki yolu vardır; biri, planlama yapmak, diğeri de bu plana sadık kalmaktır.
“Çoklu görev” olarak da adlandırılan “bölünmüş dikkat”, bazıları için kısa süreli belleğin aktif kullanımını gerektirir. Durum böyleyken, uzun vadede yardımcı olduğu için sürekli tekrarlama yoluyla bilgiyi uzun süreli bellekte saklamayı amaçlamak da önemlidir.
Ne öğrenmeniz gerektiğinin ve nasıl öğrendiğinizin farkında olmak, bölünmüş dikkati yükseltmede de uzun bir yol kat eder.
6-) İşitsel İşleme Beceriniz Hızlı Olsun
İşitsel işleme – tıpkı görsel işleme gibi – işlem hızının akraba kuzenidir. Sesli kitaplar gibi sese dayalı bilgilerle ilgilenir.
Artık eğitim dahil hemen hemen tüm sektörlerde ileri teknolojinin kullanıldığı bir çağdayız. Bir ders kitabını okumak için birkaç gün veya haftalar harcamak yerine, aynı kitabı sesli olarak dinleyerek de, topluca da, öğrenebilirsiniz.
Sesi analiz etme ve anlamlandırma konusunda iyiyseniz ve öğrendiklerinizle ilişkilendiriyorsanız, okuma ve çalışmalarınızı ilerletme konusunda çok daha geçişken zamanınız olur. Yine, sesleri ne kadar çok dinlerseniz, ses işleme becerileriniz o kadar iyi olur.
7-) Çalışma Belleğiniz Nasıl?
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Çalışan bellek, geçici bilgileri sakladığınız yerdir. Kullanmayı düşündüğünüz bir cihazın kılavuzunu hemen okuyup cihazı çalıştırmanız gibi. Arada sırada bu kılavuza başvurmanız gerekir. Çünkü cihazla ilgili bilgileri geçici belleğinizle hallettiniz.
Çalışan bellek, eğitimde kavramayı, problem çözmeyi, akıl yürütmeyi ve planlamayı destekler.
İyi işleyen bir belleğe sahip olmak, çeşitli öğeler ve bunların birbirleriyle ilişkileri hakkında kafanızda yeterince bilgi depolayabilmeniz, karşılaştığınız zorluğun üstesinden gelmeniz ve başarılı bir şekilde çözmeniz anlamına gelir.
Çalışan hafızayı geliştirmenin iyi bir yolu, kelimeleri, sayıları, kartları ve hatta noktaları birkaç saniyeliğine beyin nöronlarında yakıp söndürmeye çalışmak gibidir.
Sesleri dinlemek ve onlarla daha derin bir düzeyde ilişki kurmak, tıpkı yanıp sönen beyin oyununda olduğu gibi, işleyen hafızanızı daha da güçlendirebilir.
😎 Uzun Süreli Belleğiniz Nasıl?
Uzun Süreli Bellek, uzun zaman önce edinilen bilgilerin saklandığı yerdir.
Aylar veya yıllar önce kazandığınız bir bilgiyi, ona ihtiyacınız olduğu anda kolayca hatırlamanızı sağlayan bellek uzun süreli bellektir (Long Term Memory) hafızası güçlü diye tanımlanan insanların bu özelliği baskındır.
Ancak bu arada sonuçtan söz ediyoruz, bilgileri uzun süreli belleğe nasıl kodlayacağımızı da bilmeniz gerekiyor. Bunun için buraya tıklayarak okuyun.
Ortalama uzun süreli bir bellek için, şunu düşünün: Birkaç yıl önce biriyle tanışmış olsaydınız ve sonra tekrar görüşme fırsatını yakalamış olsaydınız, adını, ne giydiğini ve ilk tanıştığınızda ne hakkında konuştuğunuzu zorlanmadan hala hatırlıyorsanız, o zaman yukarıdakilere sahip olabilirsiniz.
Uzun süreli belleğinizi bir sonraki düzeye taşımanın iyi bilinen yollarından bazıları, sistematik tekrar (bilgiyi zihninizde yeniden gözden geçirme), öğrendiklerinizi görselleştirme ve öğrenirken süper odaklanmış ve dikkatli olma gibi etkinliklerdir.
9-) Zekanız Akışkan mı? Pratik misiniz?
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Akışkan zeka, problem çözme de dahil olmak üzere, çeşitli nedenlerle gerçek zamanlı olarak duyularımızdan gelen bilgileri yaratma, değiştirme ve kullanmanın yanı sıra akıl yürütme yeteneğidir.
Bu tür zeka, soyut düşünmenize ve esnek bir şekilde akıl yürütmenize izin verir. Genellikle öğrenme, eğitim ve deneyimden bağımsızdır.
Çözülmesi gereken bir problemle karşılaştığınızda, geçmiş bilgi ve deneyime güvenemeyeceğiniz zaman, akıcı zeka doğru cevapları almanıza yardımcı olur.
Akışkan zekanın, eğitilebilir olmasına rağmen yetişkinliğin sonlarında azaldığına inanılır ve isterseniz hayatınızın herhangi bir noktasında her zaman artırabilirsiniz. Akışkan zekanızı geliştirmenin yollarından biri, birbirleriyle yakından bağlantılı oldukları için çalışma belleğinizi geliştirmektir.
10-) Zekanız Kristalize mi? Deneyimin Gücünü Farkedin!
Kristalize zeka, akışkan zekanın tersi olarak algılanabilir. Çünkü bu zeka türü büyük ölçüde yıllar içinde edindiğiniz geçmiş bilgi ve deneyimlere; gerçeklere ve bilgilere dayanır. Yaşınız ilerledikçe daha fazla bilgi ve deneyim kazandığınız için yaşlandıkça güçlenirsiniz.
Akışkan zeka, daha sonra çeşitli sorunlar hakkında düşünmek ve akıl yürütmek için kullandığınızda ve ardından bilgileri uzun süreli belleğinizde sakladığınızda kristalize zeka haline gelebilir. Kristalize zeka ile ne kadar çok bilgi edinir, yeni beceriler öğrenir ve sayısız deneyim yaşarsanız, sizi o kadar güçlendirir.
Sonuç ve Özet
Hızlı ve Etkin Öğrenme – Bunlar, yeni bilgileri daha hızlı öğrenmenizi, onları iyi anlamanızı kolaylaştırmak için odaklanmaya çalışmanız gereken bilişsel becerilerdir.
Şimdi, bu becerilerde ustalaşmak, parkta yürüyüş yapmak gibi değildir. Ancak o kadar da zor değildir. Zihin gücünüzü geliştirmek için konfor alanınızdan çıkmanızı ve her gün kendinizi biraz zorlamanızı gerektirebilir. Ancak, iyi olan şey şu ki, bunu rahatlıkla yapabilirsiniz. Bu becerilerde ustalaşmaktan daha fazlasına sahip olabilirsiniz. Sonuç olarak hayatınızı daha iyi hale getiriyorsunuz.
Küçük adımlarla başlamak ve giderek, “zaman” ve “beceri” (XY ekseninde) gelişimi gösteren okun yönünü yukarıya doğru çevirmek mümkündür. Yapmanız gereken önce usul, yöntem belirlemek ki, bunları 10 maddede saydık, sonra da ısrarla uygulamaktır.
Çok geçmeden, ne kadar ilerlediğinize şaşıracaksınız.
