Beyin Gıdası Nedir – Filozof Karl Vogt (1817-1895)’a da mal edilen, ancak gerçek sahibi başka bir Filozof Ludwig Feuerbach olan, meşhur bir deyişle başlayalım:
“İnsan ne yerse, odur!”
Sahiden öyle midir?
“Evet” kısmına yoğunlaştığımızda şunu görürsünüz: Yedikleriniz, sizi siz yapan temel yapı taşlarını içerir. Yediğimiz her bir gıdanın vücudumuzda hangi organ için yarar sağladığı, besleyici ve büyütücü olduğu bilgisi çoğumuzun ihmal ettiği bir bilgidir. Oysa hayatımız fiziksel ve ruhsal olarak, yediğimiz proteinler, vitaminler veya yağlar, birleşip bizi oluştururken, hayat sahnesinde yer alış biçimimizi de etkiliyor demektir.
Gıda mühendisleri, doktorlar ve diğer beslenme uzmanları, besinlerin sadece vücudumuzu değil, beynimizi de etkilediğini söylüyor.
Bu yazıda size beynimizi etkileyen bazı gıdalardan söz edeceğiz. Bu gıdalar beynimizin ihtiyaç duyduğu besinlerdir; hem beyni etkin kullanmaya, hem de zihinsel odaklanma ve konsantrasyon gücüne inanılmaz katkılar sağlamaktadır.
Beyin Gıdası Nedir? Bilinmesi Gereken Bazı Önemli Konular
“Beyin gıdası” denildiğinde, anlamamız gereken konu, besin kombinasyonu oluşturan ve zihinsel performansımızı etkileyebilecek gıdaları ifade eder.
Bu gıdalar düzenli alınmalı ve bilişsel süreçlerinizi takviye etmelidir. Beyin gıdaları IQ’muzu doğrudan yükseltemese de, bazı bilimsel çalışmalar bu gıdaların bilimsel olarak etkili olduğu söylenmektedir.
Beyin vücut ağırlığınızın sadece %2 ila %3’ünü oluşturmasına rağmen, vücudumuzun günlük sarf ettiği enerjinin –sıkı durun- %20’sini tek başına kullanır.
Bu nedenle beyin performansı doğrudan beslenme şeklimizden etkilenmektedir.
Beynin gıdası dediğimizde, birçok önemli hayati maddenin yanı sıra, karbonhidrat ve yağlardan da alınan enerjiyi anlıyoruz. Yani, beyin için hem makro hem de mikro besinlerden söz edebiliriz.
Beyin Gücünüzü Makro Düzeye Çıkaracak Besinler Hangileridir?
1-) Karbonhidratlar (glikoz)
2-) Proteinler
3-) Yağlar, özellikle omega-3 yağ asitleri
4-) Vitaminler (özellikle B1, B6, B12, B9 ve C vitamini)
5-) Magnezyum, demir, iyot ve çinko gibi eser elementler
Bu 5 Temel Makro Elemanı Nerede Bulacağız?
Bu güzel soruyu hemen yanıtlayalım. Çünkü bu 5 temel gıdanın en iyi beyin gıdaları olduğunu somutlaştırmak gerekiyor.
İşte başlıyoruz:
1-) Kabuklu Meyveler
Bunlar, zengin proteinlerin yanı sıra, en iyi E vitamini kaynaklarıdır.
Ceviz, fındık, badem, kaju fıstığı, yer fıstığı, ayçekirdeği, susam, keten tohumu ve fıstık ezmesi, badem yağı ve tahin gibi hidrojene olmayan fındık ezmelerini deneyebilirsiniz. Kaynak-1
Kuruyemiş türleri ve tohum yiyecekler dünyanın en eski gıdalarıdır. Hatta antropologlara göre, bu sert küçük yağ bombaları Neolitik Çağa kadar uzanır.
Kuruyemişler şunları içerir:
Yağ (%50 ila 60),
Protein (%15 ila 25) ve
Karbonhidrat (%20) içerir.
Ayrıca kuruyemişler yüksek oranda magnezyum, çinko ve kalsiyum içerir.
Çoğu kuruyemiş türünün yağları, omega-3 ve omega-6 yağ asitleri açısından da zengindir. Özellikle Omega-3’ler beyin yapınızın ayrılmaz bir parçasıdır.
Örneğin, beyninizin hücre duvarları büyük ölçüde omega-3 yağ asitlerinden oluşur. Düzenli olarak yeni omegalar vermezseniz hücre yapısı bozulabilir.
Ek olarak, çoğu kuruyemiş, iyi bir B vitamini kaynağıdır. Bu onları özellikle veganlar ve vejeteryanlar arasında popüler kılar. Çünkü çoğu B vitamini yüksek dozlarda genellikle sadece hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur.
Pek çok B vitamini, normal beyin fonksiyonuna ve sayısız diğer bedensel süreçlere katkıda bulunur. Vücutta B vitamini eksikse, bu, performansta düşüşe neden olabilir. Çoğu insan için b vitamini konsantrasyon sorunlarını iyileştirmeye sebeptir.
Evet şunu da itiraf edelim; kuruyemişler biraz pahalı yiyecekler ama maddi gücünüze göre mutlaka bir rutininiz olsun.
2-) Yeşil İçecekler
Yeşil içecek türleri her zaman yeşil sebzelere dayanır. Ispanak, buğday çimi, özellikle önemli besinler açısından zengindir. Aynı zamanda, içerdiği acı maddeler, özellikle alternatif uygulayıcılar arasında detoksifiye edici özellikleriyle bilinir.
Her gün içerseniz içerdiği karbonhidratlar ve vitaminler zihinsel olarak daha zinde hissetmenizi sağlar. Bundan sorumlu B vitaminlerinden biri örneğin ıspanakta bulunur. B9 veya folik asit yorgunluğu ve bitkinliği azaltmaya yardımcı olur.
Yani temel olarak sadece seçtiğiniz bir yeşil sebzeye ihtiyacınız var. Temel olarak, tüm yeşil bitkiler ve sebzeler beyne faydalıdır. Pazı, ıspanak, ısırgan otu, roka, salatalık, marul, şifalı otlar, brokoli ve daha pek çok şey arasından özgürce seçim yapabilirsiniz. Kaynak–2
Ayrıca, çok lifli ve fazladan C vitamini içeren meyveler alabilirsiniz. Bunlar; elma, armut, ananas, muz ve portakaldır.
3-) Chia Tohumları
Chia tohumları, organik parçalayıcılar arasında süper yiyeceklerden biridir. Chiaya karşı olanlar doğru söylemiyor; konu aslında oldukça basit: Fındıklara benzer şekilde chia tohumları da tıpkı fındık ve ceviz gibi gerçek birer besin bombasıdır.
Birçok vitamine ek olarak chia tohumları sağlıklı yağ, lif, mineral ve hatta antioksidanlar içerir. Fındık gibi chia tohumları da omega-3 ve omega-6 yağ asitleri açısından zengindir.
Böylece sadece size enerji sağlamakla kalmaz, aynı zamanda yüksek lif yoğunluğu ile sizi daha hızlı doldururlar. Özellikle, içerdiği antioksidanlar, serbest radikalleri yakalayarak hücrelerinizi oksidatif strese karşı korur.
4-) Meyveler
Her mevsim bir vagon gibi gelir, meyve ve sebze yükünü boşaltır ve sonra diğer mevsim gelir, o da aynısını yapar. Bu çark usanmadan bezmeden – şu zavallı insanlar için- devam eder.
Meyveler gerçek beyin gıdaları olmaları itibariyle pratiktir. C vitamini, kalsiyum, magnezyum ve antioksidan aktiviteye sahip birçok fitokimyasal meyve, düzenli tüketildiğinde bile erken hücre yaşlanmasına karşı koruyabilir.
Özellikle taneli meyve türü folik asit, magnezyum ve çinko içerir. Bunu yaparken, vücudunuza çok sayıda önemli besin sağlarlar. Meyveler eşsizdir çünkü antioksidan süper C vitamini içeriği limonlardan daha yüksektir.
İçerdiği elementler ve vitaminler normal beyin fonksiyonuna katkıda bulunurken, antioksidanlar (beyin) hücrelerinizi serbest radikallerden korur.
Her şeyden önce, lezzetli ve süper besin açısından zengin, irili-ufaklı taneli meyve türleri şunlardır:
Yaban mersini, elma, kiraz, üzüm, muz, kızılcık, kızılcık, çilek, ahududu, portakal, yaban mersini, böğürtlen, erik, pancar ve kivi
5-) MCT yağı
MCT (Medium Chain Triglyceride) yani; “Orta Zincirli Trigliserit”, bir yağ asididir.
Sporcular ve vücut geliştirenler arasında popüler hale gelmiş bir takviyedir.
Hindistancevizi yağının içinde yüksek miktarda bulunduğundan, hali hazırda popüler olan yağı daha da popülerleştirmiştir.
Özellikle uzun zincirli yağ asitleriyle karşılaştırıldığında, bunlar vücut için özellikle hızlı ve verimli bir enerji kaynağı olma avantajına sahiptir.
Ne yazık ki, değerli MCT’ler gıdalarda sadece küçük dozlarda veya uzun zincirli yağ asitleri ile kombinasyon halinde bulunur. İkincisi sorunludur çünkü uzun zincirlerin yüksek yüzdesi çok daha yavaş bir enerji dönüşümüne yol açar.
MCT’ler birçok değerli omega-3 ve omega-6 yağ asidi içerdiğinden, bu onları inanılmaz derecede iyi bir yağ kaynağı yaptığı için rağbet görmektedir.
Karbonhidratlardan gelen glikozun aksine, MCT’lerden kaynaklanan keton cisimleri kan-beyin bariyerini bile geçebilir. Bu, doğrudan beyne gelip enerji saldıkları anlamına gelir!
Hindistan cevizi yağını veya büyük ölçüde veya tamamen MCT kaprilik asit veya C8’den oluşan bir MCT yağı deneyin.
Daha fazla ne istersiniz ki…
Canınızın sağlığı!
SONUÇ
Beyin gıdası, besin bileşimi insan beyin fonksiyonu için faydalı olan doğal bir gıdadır. Ek olarak fındık, chia çekirdeği, birçok meyveler, yeşil içecekler ve MCT yağını da kapsar.
Dengeli bir su içmek nasıl ki, uyanık ve hızlı bir zihin için önemliyken, C vitamini, folik asit gibi besinler, antioksidan bitki maddeleri ve magnezyum gibi mineraller, beyin gücünüzü geliştirmek için harika bir temel oluşturur.
Hayati maddeler açısından zengin dengeli bir diyetle bağlantılı olarak, doğal beyin güçlendiricileri de deneyebilirsiniz. Kafein, guarana, yeşil çay ve ginkgo sizi uyandırır ve odaklanmanızı iyileştirebilir.
İlaç veya enerji içeceklerine dikkat!
Bu içeceklerden uzak durun. Bu sahte beyin güçlendiriciler beynin en büyük düşmanıdır. Ciddi niyetiniz olursa da bir doktor tavsiyesi üzerine alınmalıdır. Ayrıca, ikinci tehlikeli sonuç, şeker açısından çok zengin olduğu için beyindeki inflamatuar süreçleri tetikleyebilir.
Sağlıksız atıştırmalıklar ve fast food yiyeceklere başvurmak yerine, MCT yağı, fındık ve diğer birçok beyin gıdasını almalısınız. Bu size sürekli olarak iyi bir beyin performansı için temel oluşturur.
Aman ha; abur cubur yiyeceklerden kaçının veya karşı koymaya direnin!
