Bebeklerde Beyin Gelişimi – Harika bir çocuğa sahip olmayı ister misiniz? “Kim istemez?” dediğinizi duyar gibiyim. Hani, bazı Hollywood filmlerindeki gibi, beş duyusu açık, küçücük yaşına rağmen en karmaşık matematik işlemleri ve problemleri bir bakışta çözen “mucize çocuk” türünden bir çocuk; ne dersiniz?
Her ne kadar “özel” çocukların kendine göre sorunları olsa da, yine de istersiniz gibime geliyor. Bu mucize çocukları filmlerde izlesek bile, filmi izledikten sonra, harika çocuğu övmek yerine, bu harika filmi çekenlere daha çok hayran oluyoruz.
Madem böyle bir çocuğunuz olsun istiyorsunuz, o halde bilmeniz gereken bazı gerçekler var. Gerçekten çok mu istiyorsunuz? O halde olabilirliğine bir bakalım:
Bebeklerde Beyin Gelişimi
Bebeğiniz doğduğunda inanılmaz bir beyinle dünyaya geliyor. Her ne kadar 3 yaşına kadar beynin %70’lik bir gelişimi olsa da yaş büyüdükçe beyin nöronlarının oluşumları da tamamlanmış oluyor.
Bir defa şunu bilmek lazım: Bebeğinizin beyni 100 milyar nöron içermektedir. Haydi biz buna Samanyolu’ndaki yıldız sayısı kadar, diyelim. Bebekliğin ilk yıllarında, beynimiz sinaps adı verilen trilyonlarca beyin hücresi arasında olağanüstü bağlantılar oluşturacaktır. Sinapslar arasında ne kadar çok bağ kurarsa beyni o kadar gelişecek.
Nereye kadar? Bu işin kadarı yok!
Hani o sahip olmak istediğiniz mucize çocuğa sahip oluncaya kadar.
Tek şartım şudur; çocuğun beyninde sinaptik bağlantılar kurmasına yardımcı olmanız gerekiyor
Bu beynin kendi kuralıdır ve siz de beynin kendi kuralına göre davranmalısınız.
Beyin – Kullan Ya Da Kaybet!
Bebeklerde Beyin Gelişimi – Bilmemiz gereken ikinci konu, beynin etkin kullanılmasıdır. Beynin yaşam sloganı şudur: “Ya kullan beynin gelişsin; ya da kullanmazsan beyin hücreleri hızla kendini pasifize edip sonra ölsün.”
Tıpkı ölen yıldızlar gibi…
Eğer sinapslar arasında bağlantı kurulmazsa, yani beyni etkin kullanma konusunda öğrenme süreçlerine ailece destek verilmezse, çocuğun beyni okul yıllarına geldiğinde budanır ve kaybolur.
Bir bebeğin beyni, herhangi bir dili öğrenme yeteneği gibi bazı nörolojik donanımlara sahip olsa da, bir yetişkinin beyninden daha esnek ve daha savunmasızdır.
Şaşırtıcı bir şekilde, yeni yürümeye başlayan bir çocuğun beyni, bir yetişkininkinin iki katı kadar sinirsel bağlantıya sahiptir.
Peki, bebeklerinizin sonra çocuklarınızın beyinlerine nasıl katkı verebilirsiniz?
Bebeğiniz için sevgi dolu, dil açısından zenginleştirilmiş iletişim kurduğunuzda beyninin sinir bağlantılarına ve nörolojik yollarına birbirine bağlanması için daha fazla fırsat vermelisiniz. Böylece, zengin dil, akıl yürütme ve planlama becerileri kazandıran kitaplar ve eğitici etkileşimli aktiviteler, küçük çocuğunuzun beyninin yıllarca öğrenmesi için hazır olduğundan emin olmanıza yardımcı olacaktır.
Daha önceki pek çok makalede bu konuya değinmiştik. Bunlardan birini okuyun:
Çocuğunuzun IQ’su Nasıl Geliştirilir?
Bebeklerde Beyin Gelişimi – Bebeğinizin beyninin gelişmesini desteklemek ve o hayran olduğunuz filmlerdeki çocuklar gibi olmasını istiyorsanız işte size önerilerimiz:
—– Sponsor Bağlantı —–
ÇOCUKLARIN HAFIZA VE ZEKALARINI GELİŞTİRMEK İÇİN
ÇOCUK ZEKA VE HAFIZA SETİ
—– Yazının Devamı —–
#1- Bebeğinizi anne karnındayken eğitmeye başlayın
Hayat anne karnında başlıyorsa, siz neden doğumu bekliyorsunuz? Öncelikle hamileyken sağlığınızı koruyun. Bebeğinize zarar verebilecek yanlış ilaç almayın. Sigara gibi alışkanlıkları terk edin. Anne karnında bebeğiniz, sigara gibi bağımlı davranışların etkisiyle kalıcı hasarlara maruz kalabilir.
#2. Ellerinizi kullanarak oynayın
Bebekte Beyin Gelişimi – Hiç bebekle oynarken veya onunla konuşuyor gibi sesler çıkarırken jest olarak kullandığınız ellerinizin bebekler tarafında dikkatle izlendiğine şahit oldunuz mu? Bir deneyin. Çünkü bebekler hareketli nesnelere daha çok takılır. Ellerinizi kullanmak, aynı zamanda, küçük çocuklara dünyamızla fiziksel olarak nasıl etkileşim kurduğumuzu gösterir. El kuklalarının ilgi çekmesinin sebebi de budur.
# 3. Bebeğiniz sevildiğini anlasın
Okurken, oynarken ve hatta bebek bezini değiştirirken karnını ve saçını okşayın. Gıdıklayın. Araştırmalar, sık dokunulmayan bebeklerin beyinlerinin yaşlarına göre normalden daha küçük olduğunu ve onunla yakın etkileşime girmenin, dikkatini konuşmanıza yönlendirmesine yardımcı olduğunu göstermiştir.
#4. Bebeğiniz ağlamakla size bir mesaj veriyor.
Bir bebek ağlıyorsa, bilin ki bir derdi vardır. Onu yatıştırın, besleyin, kucaklayın ve ona güven verin, böylece beynin duygularla ilgili olan limbik bölgesinde pozitif beyin devreleri oluşturabilirsiniz. Sakince sarılmanız ve bebeğinizle günlük etkileşiminiz, beyne duygusal güvenliğin sinyalini verir.
#5. Bebeğinizin Beynini DHA ile Besleyin
Bebeğinizin beyin sağlığını geliştirmenin en mükemmel yollarından biri onların dehasını DHA ile beslemektir. Anne sütüyle başlayan bebeklerin DHA almaları bilimsel olarak da kanıtlanmıştır.
DHA (dokosahekssaenoik asit) insan beyninde ve göz hücrelerinde çok yoğun olarak bulunuyor. Vücut DHA’yı üretemiyor. Doğumdan önce plasenta yoluyla gelişmekte olan cenine verilen DHA, doğum sonrası çocuğa anne sütü kanalıyla veriliyor. Bu anlamda annenin emzirme sırasında hem kendisi, hem de bebeği için gerekli miktarı karşılamak için yüksek oranda DHA alması önemli. DHA’nın sinir sisteminin gelişiminde çok önemli rol oynadığına inanılıyor. Çocuğun beyninin gelişmesi için anne sütü çocuğun DHA kaynaklarını sağlıyor. Bebek anne sütünden kesildikten sonra DHA kaynağı da kesildiği için, ona DHA zengin mamalar verebilirsiniz. Ayrıca haftada bir veya iki kere çay kaşığı ile DHA içeren kaliteli bir balık yağı verilmesi faydalı olabilir. Kaynak
#6- Ebeveyn Dilini Kullanın!
Bebekte Beyin Gelişimi – Bebeklerin konuşmaya çalıştığını anlıyor musunuz? Tuhaf sesler çıkarırlar ve size dertlerini dökerler. Ama bunu anlamanız lazım. Siz de karşılık verin ve onun gözlerine bakıp, elini tutarak konuşma çabasını destekleyin. Buna ebeveyn dili denir. Bunun nedeni, beynin, konuşmayı anlamaktan ve dil üretmekten sorumlu bölgelerinin de bebekte gelişmesi için sizin gibi bir uyaran olması lazımdır.
Bununla ilgili, piyasada tuhaf sesler çıkaran kitapları bebeğinize okuyun veya benzerlerini internetten bulabilirisiniz.
#7. Resimli kitaplara birlikte bakın ve sohbet edin!
Elbette “bebek sohbetten anlamaz”, diyeceksiniz. Bal gibi anlıyorlar. Bebeklere resimli kitapları gösterin, görün, o da işaret parmağıyla o resimleri gösterip size bir şeyler sormak için inleyecektir. Çaktırmayın, kafanızı sallayın. Onu anladığınızı hissettirin.
Böyle davranırsanız, bebeğiniz kendi dünyasında geleceğe yönelik cesur düşüncelerle büyüyecektir.
#8. Güven oluşturun, özgüvenli yetişsin.
Çocuğunuz oyun oynarken, sizi de oyuna beklerken kalkıp sosyal medyada zaman öldürmek bebeğinize haksızlık olduğu kadar, boş vermiş bir ebeveyn görüntüsü verirsiniz. Bunun yerine, bırakın o elinizdeki telefonu ve bebeğinizle etkileşim kurmak için hemen ona dönün. Unutmayın; size duygusal olarak güvenli bir şekilde bağlanan bebekler, büyüdüklerinde keşfetme, öğrenme zevklerine daha fazla enerji harcayabileceklerdir.
# 9. Emekleyen bebeğiniz veya yürümeye başlayan çocuğunuz için güvenli bir ortam oluşturun.
Hareket halindeki çocuğunuz, alt, üst, büyük, küçük, yakın ve uzak gibi uzamsal parametreleri ve kelimeleri ve ayrıca farklı şekil ve büyüklükteki nesneler arasındaki ilişkiyi (örneğin, büyük ve küçük olanlar) anlamaya başlayacaktır. Çevresinin zihinsel haritalarını oluşturmaya ve içinde yaşadığı dünyayla rahat bir ilişki kurmaya başlayacaktır.
# 10. Çocuğunuzun mizacına Uygun tempoda yaşayın
Bebekte Beyin Gelişimi – Bazı çocuklar garip durumlara kolayca uyum sağlar; bazıları cesur ve dürtüsel, bazıları ise oldukça utangaçtır. Utangaç bir çocuğun cesaretini ve rahatlık düzeyini artırmaya çalışırken akışa devam edin ya da son derece aktif bir çocuğun dürtü kontrolünü öğrenirken fantastik enerjisini güvenle kullanmasına yardımcı olun. Kabul etmeniz, ona özgürce deneyip öğrenmesi için ihtiyaç duyduğu rahatlığı verecektir.
# 11. Başkaları için empatik duyguları modelleyin.
Çocuğunuzun duygularını, ilgisini, paylaşımını ve nezaketini öğrenmesine yardımcı olmak için birisi üzgün veya neşeli göründüğünde öğretilebilir anları kullanın. Empatik tepkiler ve nazik nezaketler için ne kadar çok beyin bağlantısı yaratırsanız, bu beyin devreleri o kadar çok bağlanır. Bu sadece dil ve bilişsel öğrenmeye değil, aynı zamanda olumlu duygusal becerilere de yardımcı olur!
# 12. Vücut masajı yapın.
Bu, bebeğinizin stres düzeylerini düşürebilir ve onun iyi olma ve duygusal güvenlik duygularını artırabilir. Sevgi dolu dokunuşlar, küçük bebeklerde büyümeyi bile destekler. Araştırmalar, günde üç kez masaj yapılan prematüre bebeklerin, masaj almayan bebeklerden günler önce hastaneden ayrılmaya hazır olduklarını göstermiştir.
#13. Bebeğinizle ilgilenirken neşeli ve mutlu olun ve öyle görünün.
Çocuklar yapmacık davranışları anlayacak kadar zekidirler; daha doğrusu sizi hissederler. Bırakın vücut diliniz, parlayan gözleriniz, gevezelik ve bebek aktivitelerine olan ilginiz ve nazik okşamalarınız ve gülümsemeleriniz küçüğünüzün derinden sevimli doğasını okşasın.
#14. Olumlu disiplin yöntemi kullanın.
Bebekte Beyin Gelişimi – Çocuğunuzu korkutmadan veya utandırmadan davranış değişikliğine ilerletin. Yeni yürümeye başlayan çocuğunuz, başka bir çocuğa vurabilir. Böyle uygunsuz davranırsa, göz hizasına eğilin. Alçak, ciddi ama şefkatli bir ses tonu kullanarak ilişkilerdeki kuralı net bir şekilde hatırlatın.
Kaynaklar:
- Superko, et al. Circulation. 2013. 128: p. 2154-2161.
- Jackson KH, et al. Prostaglandins, Leukot Essent Fatty Acids. 2019. 142: p. 4-10.
- Lien EL, et al. Prostaglandins, Leukot Essent Fatty Acids. 2018. 128: p. 26-40.
- GOED. Global Recommendations for EPA and DHA Intake. April. 2018.
