Uzaktan Öğrenme ve DEHB – İster öğrenci dolu bir sınıf olsun, isterse insan dolu bir cadde veya otobüs; herhangi bir bedensel özrü olan insanlara karşı bu toplulukların içinden sadist ve acımasız birileri çıkıyor, toplumsallaşma problemiyle yüz yüze yaşayan bu çocukları/insanları rahatsız ediyorlar.
Kamu düzenini sağlamaya çalışan ilgili kurumlar da bu tarz dezavantajları olanlar için, yolları, kaldırımları, merdivenleri ve diğer yaşam alanlarını düzenliyorlar. Kalplerinden iyilik yapma duygusu çıkmış insanların kötülüklerinden onları korumuş oluyorlar.
İnanır mısınız; öğretmenler daha çok bilir, ilkokul çocuklarında bu daha fazlasıyla görülüyor. O küçücük masum çocukların içinden çıkan ve psikolojik sıkıntısı olan bazı acımazsız çocuklar bu arkadaşlarına kaba davranabiliyorlar.
Rahatsız edilen çocuklar ise daha çok fiziksel ve ruhsal nedenlerle içe kapanık veya aile sorunları yaşayan çocuklardır.
Okullarda da eğer sınıfın kuralları ve düzeni olmazsa, DEHB’li öğrenciler veya benzerlerinin işi zorlaşıyor.
İster okulda olsun, ister pandemi döneminde evde olsun, DEHB’li çocukların desteklenmesine, özellikle özel eğitimciler tarafından desteklenmesine ihtiyaç vardır.
Bu yazıda öğretmenlerin DEHB olan öğrencilere, okuldaki gibi, evde de nasıl yardımcı olabileceklerine yönelik ipuçları verilecektir.
Salgın Dönemleri ve DEHB Olan Öğrenciler
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – DEHB olan öğrenciler için Kovid-19 gibi salgın nedeniyle okula gitmemek, kalabalıklara yani sınıfa karışmamış olmak demektir.
Hatırlarsanız Kovid-19 sürecinde en popüler konu “uzaktan eğitim”, “evden eğitim” almak oldu. Evde, uzaktan eğitim alıyor olmak, bir yönüyle bir avantajken, diğer yandan öğretmenlerin olağan desteğinin kesilmiş olması bir dezavantajdır. Ailelerin bu boşluğu doldurmaları mümkün olmadığı gibi, uzaktan eğitim alan bu çocuklar için eziyet de olabilir. Özellikle derslere ve ödevlere ayak uydurma mücadelesi çocukta ezici bir hal alabilir.
Türkiye’de bu durumda kaç öğrenci ve aile var, tam olarak bilmiyoruz. Genellikle tahminler okul çağı çocuklarının %3-10’u arasında değiştiği yolunda. Buna göre,15 milyon öğrencinin, neredeyse 1 milyonu bu kategoride yer alıyor.
DEHB Nedir?
DEHB en yaygın çocukluk dönemi nörogelişimsel bozukluklarından biri olarak kabul edilmektedir. İlkokul ve ortaokul ortalarında semptomlar, bir işi ve çalışmayı başlatma ve tamamlamada güçlük çekmek, bir aktiviteye katılmadığında huzursuzluk duymak, acele ve dağınık çalışmak ve çok aşamalı uygulama isteyen talimatları takip etmede zorluk olabilir.
Houston/ABD’de bulunan Baylor Tıp Fakültesi’nde gelişimsel davranışçı bir çocuk doktoru olan Prof. Adiaha Spinks-Franklin, “DEHB tüm beyni etkiliyor” diyor.
“Beyniniz; otokontrol için önemli olan kimyasallardan olan dopamin veya adrenalini yeterince üretmiyor. Yani DEHB’li öğrenciler dürtülerini, dikkatlerini ve duygularını düzenleyemez. Düzensiz olmakla, zaman ve para yönetimi ile mücadele ediyorlar. “
DEHB’li Öğrencilerin Uzaktan Eğitimle İmtihanı
Uzaktan eğitim ortamı sunan sanal sınıflar özellikle DEHB öğrencileri için özel sorunlar çıkarabilir. Araştırmacılar yakın zamanda yaptıkları Kovid etkili araştırmada, DEHB olan çocukların ebeveynlerinin yüzde 31’inin uzaktan öğrenmeyi “çok zor” olarak tanımladıklarını ve çocuklarını evde desteklemek için mücadele ettiklerini ortaya çıkardı.
Eğitimciler ve öğrenciler de dezavantajlı durumda olabilir. Fiziksel sınıfta, öğretmenler genellikle DEHB’li öğrencilerin ne zaman kafalarının karıştığını, kıpır kıpır olduklarını ve hızlı bir yeniden odaklanma istemine ihtiyaç duyduklarını görebilirler.
Ancak bu sinyallerin çoğu ZOOM üzerinden (veya diğer uzaktan eğitim medyasında) verilen eğitim sırasında görünmez. Ve evden öğrenme genellikle daha bağımsız olduğu için, daha fazla odaklanma ve organizasyon gerektirir ki, DEHB’li öğrenciler için genellikle yetersiz olan iki nitelik de bunlar zaten.
Şimdi eğitimcilerin, ilkokul ve ortaokulda DEHB olan çocukları desteklemek için akıllı çevrimiçi öğretimin temellerine odaklanmaları ve çözüm üretmeleri gerekiyor.
Beyin ve vücut dayanıklılığı için, öğretmenlerin, dersleri daha kısa ünitelere ayırma ve öğrencilerle bağlantı kurmaları ve onlardan geri bildirim istemeleri gerekiyor. Ayrıca öğrencilerin öğrenme stillerini yeniden anımsamak veya bilmiyorsa öğrenmeleri DEHB’liler içinde en büyük destektir.
Bunu da okuyun:
DEHB NEDİR? BİLMENİZ GEREKENLER
Aşağıda, Uzaktan Öğrenme ve DEHB bağlamında, öğretmenlerin DEHB’li öğrenciler için yerine getirebilecekleri kolay yolları sunuyoruz:
#1 – Öğrencilerin En İyi Nasıl Öğrendiğini Öğrenin Ve Bunu Destekleyin.
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – Sürekli zihinsel çaba gerektiren ve çok tekrarlayan uzun dersler, çoğu çocuklar için zordur. Bazı öğrenciler sürekli oturarak, yatarak veya evde yer değiştirerek öğreniyorlar. Hatta bunun için zooma cep telefonundan giriyorlar.
Öğretmenin de sunumu sırasında ekranda yalnız kafasının görünmesi değil, vücudunun tamamının görünmesi için ayakta ders anlatması, iyi pozisyon vermesi, öğrencilerin öğrenme odaklanmalarını sağlaması çocuğu etkiler.
Son olarak, DEHB’li öğrencilerin kıpır kıpır olmasına izin verildiğinde, daha iyi konsantre olabildiklerine dikkat etmek lazım. Bunu K-8 seviyesinde eğitim veren bir okulun eğitim yöneticisi olan Annie Preziosi söylüyor ve ekliyor:
”DEHB olan bir çocuk, bırakın kendi evinde, dersle ve öğretmenle nasıl istiyorsa öyle ilgilensin. Ders dinlerken elinde oynayacağı veya kendini meşgul edici bir bilezik, yumuşak sıkma top, lastik bantlar, ataç, yani her ne varsa onu fiziksel olarak meşgul eder ama öğretmenden kopmaz.” diyor.
#2- Zamanı Ve Ders Programlarını Takip Etmelerini Destekleyin
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – DEHB olan öğrenciler zamanı takip etmekte zorlanabilirler. Telefonlarında ders başlama saatleri, son tarihler ve diğer görevler hakkında hatırlatıcılar ayarlamak yardımcı olabilir.
Bazen, basit bir çalar saat kullanmak, yapılması gereken ödevleri parçalarına ayırmalarına ve zaman dilimlerine odaklanmalarına yardımcı olabilir.
Analog saatler kullanmaları, zaman planlaması yapmaları DEHB çocuğu için önemli aktivitelerdir. Çocukların evden öğrendikleri bağımsız dönemlerde, Pomodoro Tekniği gibi zaman yönetimi tekniklerini öğrenmeleri kendilerine güveni artırır. Mesela, bir çalar saatle zamanı ayarlamak ve 25 dakika boyunca belirli bir göreve odaklanmak, sonra beş dakika ara vermek ve sonra göreve geri dönmek gibi uygulamalar çocuklara yardımcı olabilir. Bu onları sürekli üretken tutar.
Organizasyon zor olabileceğinden ve birçok okul, öğrencilerin değişen programları takip etmelerini gerektirecek şekilde uzaktan ve karma programlarını düzenlemeye devam ettiğinden, çocukların net, okunması kolay programlara ihtiyacı vardır.
Zaman planlamasına alışması, çocuğun zomdaki dersine zamanında katılmasını sağlar. Aksi takdirde geç kalınmış bir dersin zevkini alamayacağından mutsuz olacaktır. Öğretmen, öğrencilerin geç giriş yaptıklarını ve endişeli hissettiklerini görürse, öğrencilerinin kendi kendilerini düzenlemelerine yardımcı olmak için sakin bir şekilde, “Nefes alın. Şimdi buradasın. Buraya gelmeden önce yaşadıklarını bir kenara at, bırak gitsin.”
#3- Büyük Resimle Başlayın Sonra Parçalara Odaklanın
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – DEHB olan çocuklar genellikle uygulamayla mücadele eder. Yürütme işlevleri beynin kendi kendini kontrol etme kapasiteleridir; bir hedefe yönelik eylemi ve problem çözmeyi sürdürmemize izin verirler.
Güney Carolina Tıp Fakültesinde klinik psikiyatri profesörü ve DEHB konusunda önde gelen bir uzman olan Russell Barkley, “yürütücü işlevi” hedefe yönelik problem çözme ve hedefe yönelik kalıcılık, olarak tanımlıyor.
Bu yürütme işlevlerinden biri, Barkley’nin “sözsüz çalışma belleği” olarak adlandırdığı, davranışa rehberlik edecek zihinsel haritalar oluşturarak bir hedefe ulaşabilmemiz ve bunu yapmak için gereken adımların sırasını hatırlayabilmemizdir.
Bu nedenle yapısı karışık, aşamaları olmayan, basamaksız ve hatta çok aşamalı bir ev ödevi, DEHB’li bir çocuk için büyük bir engel olabilir.
Sydney Zentall, uzaktan eğitim sırasında, DEHB’li çocuklar için büyük resimle başlamak ve ardından küçük parçalara geçmek özellikle önemlidir.
“Önce ormanı, sonra ağaçları görmeleri gerekiyor”
Zentall’ın araştırmasına göre, DEHB olan öğrencilere, ısınan okyanusların hayvanları nasıl etkilediğine dair ayrıntılı açıklamalar vermek yerine, yeni bir konuyu ilk önce büyük fikri öğreterek, örneğin, okyanusların ısınmasını sunduklarında, DEHB’li çocuklar en iyi şekilde öğrenirler. Zentall, “Önce en büyük fikirle başlayın, sonra ayrıntılar,” diyor. Çok fazla ayrıntıyla başlarsanız, DEHB olan çocuklar için bu çok zor bir durum olduğunu söylüyor.
#4 – Kullandığınız Öğretim Stratejilerini Çevrimiçine de Uyarlayın.
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – Zayıf işleyen bellek, DEHB olan kişilerde yaygındır ve bu da okuduğunu anlama ve hatırlamayı zorlaştırabilir.
Annie Preziosi, öğrenciler bir ekranda metin okurken, onu yakından okumak yerine, hızla gözden geçirme eğiliminde, olduklarını söylüyor. Bu da DEHB olan çocukların okuduklarını anlamalarını ve saklamalarını daha da zorlaştırıyor.
Ancak öğrencilerden (ekranda) her paragrafı yavaşlatmalarını ve özetlemelerini istendiğinde, bilgiyi “daha iyi hatırlayabilirler” diyor.
Öğrenciler çevrimiçi metin okurken, Preziosi aktif bir okuma stratejisi kullanır ve bu sayede okuma materyalinin önemli paragraflarını numaralandırır ve öğrencilerden her biri için ana fikri yazmalarını ister.
#5 – Beyin ve Vücut Yorgunluğunu Giderin.
Uzaktan Öğrenme ve DEHB – Tüm çocuklar okul günü boyunca hızlı molalardan yararlanır, ancak DEHB olan çocuklar için Zoom derslerinden düzenli olarak ara vermek, odaklanmayı sürdürmek için çok önemlidir.
Dersleri bölmek için, DEHB olan öğrencilerinden ders materyalleri ve araçları toplamak, banyoyu kullanmak veya bir içecek almak gibi belirli görevleri tamamlamalarını isteyerek düzenli hareket molaları düzenleyebilirsiniz.
Preziosi, ders süresini, ülkemizde olduğu gibi, “ekstra enerjiyi dışarı çıkarmak için” düzenli aralarla bölünen 30 dakikalık parçalarla sınırlıyor.
Preziosi, yarım saatlik sınırın ötesinde, “benim deneyimlerime göre küçük çocukların bilgiyi özümseyemeyeceğini” keşfetti. Çocuklar çevrimiçi sınıfına döndüklerinde, nefes egzersizleriyle onları akışa geri döndürerek yerleşmelerine ve öğrenmeye hazırlanmalarına yardımcı oluyor.
Evden öğrenen çocuklar yaşıtlarıyla sosyalleşmek için kritik fırsatları kaçırdıkları için, Spinks-Franklin, özellikle çocukların birbirleriyle “şaka yapıp, programsız konuşmaları” için yapılandırılmamış Yakınlaştırma molaları planlamanızı tavsiye ediyor. “Bu sosyal etkileşime ihtiyaçları var” diyor. Kaynak
Bunu da Okuyun:
DEHB OLANLAR DAHA MI ZEKİ?
