Yaratıcılık Türleri – İnsanlık, tarihinin her döneminde kendi içinden çıkardığı parlak zekalara, dâhilere, mucitlere sahip olagelmiştir. Düşünürler, yazarlar, müzisyenler, mucitler, girişimciler, konuşmacılar ve daha fazlası; insanlara yol gösterici olmuşlardır. Arıları “Bey”siz, karıncayı “Emir”siz bırakmayan İrade, insanlara yol gösterici, müjdeci ve sevdirici olarak içimizden liderler, rehberler ve peygamberler de çıkarmıştır.
Kısaca insan türü, eğitim, kültür, sanat, mühendislik, tıp ve hukuk sistemi gibi temel alanlarda, tarihinde hiçbir zaman başıboş kalmamıştır. Zaten geldiğimiz nokta da bunu gösteriyor.
Yaratıcılık ile meslek arasında yakın ilişki vardır. Her meslek sahibi yaratıcı yeteneğe sahip olmayabilir; rutin çalışanlar yeni şeyler ortaya koyamazlar. Ancak sıra dışı olup yaratıcı özelliği olan insanlar bu özelliklerini belirli bir alanda/meslekte gösterebilirler. Ama hepimiz her gün aynı hareketleri yaşamak yerine, daha parlak, daha tatmin edici ve daha başarılı hayatlar yaşamak için var gücümüzle yaratıcılık özelliklerimizi kullanmaya çaba sarf ediyoruz.
Peki kişi daha yaratıcı olabilir mi?
Bu sorunun herkese uyan tek bir yanıtı yoktur. Çünkü farklı yaratıcılık türleri vardır.
Bu yazıda bazı yaratıcılık türlerini inceleyeceğiz. En çok ve en az yaratıcılık türleri üzerinde duracağız.
Bilmek ister misiniz?
https://www.megashop.net/urun/mega-inovasyon-asit-yaratici-dusunme-teknikleri-4908
1. En Az Kullanışlı Olan Yaratıcılık Türü Hangisidir?
Yaratıcılık Türleri – En az kullanışlı olan yaratıcılık türü düşünce üretme türüdür ki, buna “düşünsel yaratıcılık” diyelim. Yeni fikir üretmek; yeni fikirlerle hükümsüz olan eskiyenleri değiştirmek.
Şaşırtıcı değil mi?
Fikir üretme tekniklerinden klasik yöntemleri biliyor olabilirsiniz: Fikir kovaları, beyin fırtınası oyunları ve düşündüğün ilk prensip oyunu vb. Bunlar besteciler, romancılar ve girişimciler tarafından kullanılan özel yaratıcılık araçlarıdır; nüfusun geri kalan %99’u tarafından pek fazla bilinmeleri de beklenmez.
Bu konuda bazı uç örneklere bakalım:
- ABD yetişkinler satranç şampiyonu olup, daha sonra Tai Chi Chuan dövüş sanatında Dünya Şampiyonu olan Josh Waitzkin kendi otobiyografisini yazdı.
- “Cipollino’nun Maceraları” ile ünlü İtalyan çocuk kitabı yazarı Gianni Rodari, konuyla ilgili gerçek bir kılavuzda hayal gücü öğretme yaklaşımını ana hatlarıyla açıkladı.
- Ünlü Amerikalı dansçı ve koreograf Twyla Tharp, yaratıcı sürecini anlatan bir kitap yazdı.
Bu üç örnekte, kendilerine ilişkin kitaplar yazan ve başarılarını öyküleyen insanlar görmekteyiz. Orijinal bir fikir olmasa da kendilerini tarihe mal etme açısından bir düşünsel yaratıcılık örneği göstermiş oluyorlar.
Yaratıcı İnsanların (Fikirleri Dışında) Farkları Nedir?
Herkesin ilginç fikirleri olabilir; uçan bir araba yapmak, Afrika’daki kabilelerin kültürüne göre bir müzik yapmak gibi.
Tıpkı sizin gibi, milyarlarca insan da hayallerinde güzel gün batımlarından etkileniyor ve kendi gelirlerini ikiye katlamak istiyor. Ancak bu otomatik olarak hepsini sanatçı veya girişimci yapmıyor.
Yalnızca fikirlerine veya duygularına göre hareket eden ve somut sonuçlar üreten kişiler “yaratıcı” olarak etiketlenebilir. Mozart ve Jane Austen fikirlerinden değil, sonuçlarından yani sırasıyla ürettikleri senfoniler ve romanlar nedeniyle çok ünlü oldular.
Yaratıcılık İlla İlham Gerektirmez
Bununla ilgili bir yanılgı, başyapıtların “Eureka!” (Evraka okunur) tarzında yaratıldığıdır. Yani, “Buldum” anları, olağanüstü yaratıcılık patlamalarının olduğu diğer dünyadan gelen ilhamlar olduğu görüşüdür.
“Eureka!” (Buldum!) Ünlemi banyo yapan ve düşündüğü zor bir soruna bir çözüm bulan antik Yunan matematikçi ve mucit Arşimet hakkındaki kıyamet öyküsünü ifade eder.
Ancak Mozart’ın yaşamı boyunca 50 senfoni dahil 600’den fazla müzik eseri bestelediğini düşünün. Binlerce “Eureka!” ya ihtiyacı olurdu. Kısa kariyerinin yaklaşık haftada birine denk gelen böylesine şaşırtıcı miktarda birinci sınıf müzik üretme anlarını hayal edebilir misiniz? Bu kesinlikle saçmadır; “olağanüstü” ilham anları, zaten adı gibi “olağanüstü” gibi “nadirdir.”
Ünlü koreograf Twyla Tharp, bunun zor bir iş olduğuna inanıyor,
Kimse Mozart’tan daha fazla çalışmadı. Yirmi sekiz yaşına geldiğinde, beste yapmak için bir tüy kalemle pratik yapmak, performans sergilemek ve kavramak için harcadığı tüm saatler yüzünden elleri deforme olmuştu.
Mozart’ın bir arkadaşına yazdığı gibi, “Sanatımın bana kolayca geldiğini düşünenler yanılıyor. Seni temin ederim sevgili dostum, kimse benim kadar beste yapmayı düşünmedi ve çok zaman ayırmadı. Müziği üzerinde pek çok çalışmayla çalışmadığım ünlü bir usta yok. “
Yaratıcılık, mutfakta yeni bir yemek denemek, yeni bir senfoni bestelemek veya çocuğunuzun iyi bir üniversiteye girmesine nasıl yardımcı olacağınızı bulmak olsun, bunlardan yaratıcı yenilik yapacaksanız bu ancak yalnızca yaratıcı bir süreç sırasında ortaya çıkabilir. Yoksa, hiç bir müzik aleti çalmadıysanız, bir iki egzersiz yaptıktan sonra aniden bir senfoni üretmeyeceksiniz.
Not: Bu konuda size okuma önerim 10.000 saat kuralına ilişkin aşağıdaki makaledir.
10 Bin Saat Kuralı Nedir? Başarılı Olmak İçin Bilinmesi Gerekenler!
Bu gerçekçi yaratıcılık türü, sizi en yararlı ve hafife alınmayacak olan yaratıcılık türünü – Kaizen’i- öğrenmeye yöneltiyor.
2. “Kaizen” Türü Yaratıcılık: Bir Süreci İyileştirmenin Yollarını Bulun
Yaratıcılık Türleri – Herhangi bir faaliyete yaratıcı gözle bakmazsanız ne olurdu? Her gün aynı şekilde aynı şeyi yapıyor olurdunuz. Yani bir tür memur anlayışı…
Bu nedenle yaratıcı bir yaklaşım, yaptığınız şeyi ve onu yapma şeklinizi sürekli olarak iyileştirmektir, geliştirmektir. Bazen, ailenizi mutlu etmek amacıyla sofistike bir akşam yemeği yemek için farklı bir mekana gitmek nasıl olurdu?
Kitlesel üretim henüz başlangıç aşamasındayken, Ford Motor Company’ deki mühendisler, süreci hızlandırmak için büyük ölçüde yaratıcılık kullandılar:
Ford’ta geçmişte bir vasıflı işçi günde otuz beş ya da kırk tane volan ateşleyicisi yapıyordu. Ancak zaman içinde bir montaj hattı yapıldı. Bu hat, yirmi dokuz farklı işçi tarafından gerçekleştirilen yirmi dokuz farklı operasyona bölündü. Eski sistemde bir ateşleyici yapmak yirmi dakika sürerken, şimdi on üç dakika alıyor.
İronik bir şekilde, birkaç on yıl sonra Japon otomobil üreticileri Ford Motor Company’nin kendisi de dahil olmak üzere büyük Amerikan otomobillerinin üstesinden geldiler. Bunu mümkün kılan yaklaşım genellikle “Kaizen” veya “Hiç bitmeyen artış, sürekli iyileştirme” olarak bilindi.
Kaizen yaratıcılık türü, sürecinizde sürekli iyileştirmeler gerektirir. Bunu bir yemek üzerinden anlatalım:
- Bugün akşam için yeni bir yemek yapmayı araştırıyorsunuz.
- Yarın akşam bu yemeği daha kısa sürede yapmaya çalışıyorsunuz.
- Ertesi gün yemeğin içeriğindeki malzemeleri değiştirmeyi deniyorsunuz.
- Daha ertesi gün tarifinizi başkalarıyla tartışırsınız.
- Daha ertesi gün aynı tarif üzerine bir kurs alırsınız.
- Daha sonra ise, malzemelerin besin özelliklerini araştırırsınız.
Bu, dünya standartlarında bir yemek şefinin zihniyetidir ve bunu benimseyerek mutfakta gerçekten çok yaratıcı olacaksınız!
Detaylı ve farklı örnekler için ilgili aşağıdaki yazımızı okuyunuz:
Kaizen Tekniği – Kaizen Nedir? Japonlardan Hayata Dair Alınan Dersler!
3. Dönüştürücü Yaratıcılık Türü: Hayatınızı Değiştirin
Yaratıcılık Türleri – Mozart, Jane Austen veya Twyla Tharp’ın yaratıcılıkta iyi olmalarını, onların tüm gün yaratıcı faaliyetlerle meşgul olduklarından kaynaklandığını iddia ediyor olabilirsiniz.
İlham vermeyen bir iş yapan kişi nasıl yaratıcı olabilir? İş sonrası boş zamanı yaratıcı bir şekilde nasıl geçirebiliriz?
Yaygın bir tavsiye, “hedefleriniz üzerinde çalışmanız” şeklindedir, ancak çoğumuzun, bize emrimizdeki zamanı tam olarak nasıl kullanacağımızı söyleyen belirli bir yaşam planı bir yana, net hedefleri bile yok.
Gelenekselleşmiş yanıt şudur: “Hayatınızla ilgili bir şeyi beğenmiyorsanız, onu nasıl değiştireceğinizi düşünün ve bulun.” Hedefli veya hedefsiz bu senin hayatındır. Sorumluluğunu üstlen çünkü kimse senin yerine bunu üstlenmez.
Dönüşümsel yaratıcılık burada devreye giriyor. Dönüşümsel yaratıcılık, işi tolere edilebilir kılmak için odağınızın duvarını sevimli kedi çıkartmaları ile süslemiyor; daha keyifli bir iş koluna geçebilmeniz için bir akşam kursu almanızı öneriyor.
Dönüşümsel yaratıcılık, bir mucize yemek yapmak umuduyla rastgele malzemeleri bir tencereye atmak değildir; size ciddi bir mutfak sihri öğretebilecek bir gurme şefle arkadaş olmaktır.
Dönüşümsel yaratıcılık, bir dondurmacı salonunda tüm dondurma lezzetlerini denemek değildir; kendi lezzetinizi oluşturmak ya da daha iyisi, kendi dondurma dükkanınızı açmaktır!
Dönüşümsel yaratıcılık, istediğiniz hayata ve istemediğiniz hayattan uzaklaşmaya doğru akıllı adımlar atmaktır. Kaizen yaratıcılığı ilerlemenize ve büyümeye devam etmenize yardımcı oluyorsa, dönüşümsel yaratıcılık rotanızı değiştirmenize yardımcı olabilir.
Dönüşümsel Yaratıcılığınızı Nasıl Serbest Bırakabilirsiniz?
Engelleri ortadan kaldırın.
İlk engel hayattan ne istediğini bilmemektir. Çözüm, hedefler belirlemektir.
Başarı uzmanı ve çok satan yazar Brian Tracy her gelecek yıl için 10 hedef belirlemenizi öneriyor, ancak siz 10 değil de üçten başlayın. Mesela, biri finansal hedefler, biri ilişki hedefleri, üçüncüsü sağlık hedefleri olsun.
Hedefleriniz gerçekçi olmayabilir; örneğin, gelirinizi ikiye katlamak, bir ünlüyle buluşmak ya da bir süreli işi yılsonundan önce tamamlamak. Bu iyi. Sonunda, motive edici ve sizin için uygun olan hedefleri nasıl belirleyeceğinizi öğreneceksiniz, ancak bir yerden başlamalısınız.
İkinci engel, hedeflerinizi yeterince istememenizdir. Çözüm, kendin gibi davranmaktır.
Bir roman yazmaya karar verebilir ancak kendinizi yaratıcı veya kararlı hissetmeyebilirsiniz çünkü bu kararın altında yatan güçlü bir duygu yoktur. Yazmaya, yağmaya veya parlamaya devam edin. Duygularınız daha sonra size yetişecektir.
Elbette, motivasyon seviyenizi artırabiliyorsanız, kesinlikle yapın!
4. Dr. Watson Türü Yaratıcılık
Yaratıcılık Türleri – Son yaratıcılık türünü bilmek ister misiniz? Başarıya giden kısa bir yol sunması açısından özeldir. Mozart da bunu kullandı!
Dördüncü ve son tip, Sir Arthur Conan Doyle tarafından icat edilen büyük dedektifin meslektaşı Dr.Watson’dur.
Sherlock Holmes, arkadaşı ve dostu Dr.Watson’ın bu tür bir yaratıcılığı sergilediği için kendisini övdü:
Kendiniz bir ışık kaynağı olmasanız da bir ışık iletkeni olabilirsiniz. Dehaya sahip olmayan bazı insanlar, dehası olan insanları harekete geçirme konusunda olağanüstü bir güce sahiptirler. İtiraf ediyorum sevgili dostum, size çok şey borçluyum.
Kendiniz özellikle yaratıcı olmasanız bile, çok daha deneyimli ve anlayışlı biriyle ortaklık kurarak harika şeyler yapabilirsiniz. Aynı zamanda, başarılı bir usta ile yakın ilişki içinde olmak, kendi yaratıcılığınızı geliştirmenin en iyi bilinen yollarından biridir.
Bir Ustayı, Sizin Dr. Watson’ınız Olmanıza Nasıl İkna Edebilirsiniz?
Dr. Watson’ın tek ve en önemli özelliği, Sherlock Holmes’un fikirlerini hayata geçirmesi, hatta bazen bu süreçte kendi hayatını riske atmasıdır. Yanlış olsa bile, Holmes’un güçlü hayal gücünü harekete geçiren içgörüler elde edebilir.
Dr. Watson’ın eşit derecede önemli ikinci bir özelliği, Holmes tarafından belirlenen günlük çalışma şeklinin yanı sıra genel yaklaşımı da kabul etmesi ve aşırı durumlar dışında onları sorgulamamasıdır.
Biraz alçakgönüllülük ve örnek bir iş ahlakı uzun bir yol kat eder, ancak yine de ne istediğinizi sormanız gerekir. Çevrimiçi olarak potansiyel bir akıl hocası bulduysanız ve onlarla bağlantı kurabiliyorsanız, talebinizi nasıl ifade edebilirsiniz?
Kendine inan. Napoleon Hill, büyük mucit Thomas Edison‘un iş ortağı olmak isteyen Edwin Barnes’ın çarpıcı hikayesini anlatıyor: Parası veya eğitimi yoktu, tek avantajı, ısrarcı ve yakıcı arzusu vardı.
Think and Grow Rich kitabı, Andrew Carnegie‘nin kendisi de dahil olmak üzere günün en başarılı girişimcilerinden bazılarıyla yapılan ve her sayfaya yaratıcılık dersleri serpiştirilen sohbetlerden elde edilen mutlak bir mücevherdir!
Özetle: Yaratıcılık Türleri
Yaratıcılığın hayatınızı daha iyi hale getirme gücü yadsınamaz.
Fikir yaratıcılığı en fazla abartılan türdür: özellikle bir sanatçı, kitap yazarı, mucit veya benzeri biri olmaya karar vermedikçe, alakasızdır.
En pratik yaratıcılık türü, bir süreci sürekli iyileştirmenin yollarını bulan Kaizen’dir. Zaman zaman geliştirmeye devam ettiğiniz bir sürece sahip olduğunuz sürece doğru yoldasınız demektir.
Dönüşümsel yaratıcılık, cesaret, ustalık ve en önemlisi sebat gerektirmesine rağmen hayatınızı değiştirebilir. Her seferinde küçük bir değişiklik yapmaya devam edin ve hayatınız bir sanat eseri gibi gelişecektir. Hiçbir motivasyon hissetmeseniz bile, sorun değil. Yaratıcılık bir zihin durumudur ve duygularınızı geçersiz kılabilir.
Belki de en güçlendirici tip Dr. Watson’ın yaratıcılığıdır, bu da kendinizi öğrenebileceğiniz bir usta ile aynı hizaya getirmeyi gerektirir. Burada gökyüzü sınırdır. Ancak Dr. Watson’ın Sherlock Holmes ile olan ilişkisinden büyük ölçüde yararlanabilmesi için bazen çok şey vermeniz gerekiyor.
Yazıyı Çinli filozof Lao Tzu’nun sözleri ile tamamlayalım:
Uzun bir yolculuk kısa bir adımla başlar.
