Hipnoz ve Hipnoterapi – Hipnoz Olmaya Yatkın mısınız?

Hipnoz ve Hipnoterapi – Hipnoz nedir? ve Hipnoz Nasıl Çalışır? soruları hep gizemini korumuştur. Ancak konuyu inceleyen ve biraz daha yakından inceleyenler, “hipnotize olmak” veya “hipnotize etmek” konusunda daha ileri seviyede bilgileri olması gerektiğini anlarlar. Çünkü hipnotize edilebilirlik herkes için aynı seviyede değildir. Bazılarını hipnotize etmek hiç imkansızken (olasılık % 0 – 15 arası), bazılarını da hipnotize etmek çok kolaydır (olasılık % 85 – 100 arası). Tabi hipnotize edilebilme olasılığı derecesinde arada olan büyük bir çoğunluk vardır. Yani toplumdaki dağılım bir çan eğrisi şeklindedir.

Sanırım hemen aklınıza şu soru geldi. Sahnede insanları hipnotize eden kişinin sahne şovuna gelen veya seçilen insanlar hipnotize edilmesi zor olan insanlar olursa sonuç ne olur? Şüphesiz sahnedeki hipnoz uzmanı havası atan adam rezil olur. Ama hiçbir zaman böyle bir duruma şahit olmazsınız. Çünkü özellikle sahne şovlarında hipnoz yapan kişiler hipnotize edilebilirlikleri yüksek olanları seçerler. Onların bu seçme kriterlerinde de uzman oldukları söylenebilir. Hatta çoğu kez sahnede hipnoz yapacak uzman kişiler gönüllü katılımcıları performansı başlamadan çok önceden görür ve seçimi önceden yaparlar. Ancak siz bu etabı görmezsiniz. Bu makalenin konusu işte bu seçme işinde kullanılan testlerdir.

Bir kişinin telkin ve hipnoza ne kadar duyarlı olabileceğini test etmenin birçok yolu vardır. Bunlara yaygın olarak “Telkin Testleri” veya “Hipnoza Yatkınlık Testleri” deniliyor. Bunlar daha çok sahnede hipnoz gösterisi yapacak olan kişilerin başvurduğu testlerdir. Aslında bu testlere gerek yoktur ve kliniklerde de çok nadiren kullanılır.

Bununla birlikte, sahnelerde gösteri yapan hipnotistler bu tür testleri kullanıyorlar ve hatta onlara güveniyorlar. Çünkü hipnotist kendisini izleyecek insanları etkilemek için başarılı olmak zorundadır; bunun için de hipnoza yatkın kişileri sahneye almaktadır.

Testlerin başarısı, sahip olduğunuz hayal gücünün derecesine ve onu ne kadar iyi kullanabileceğinize bağlıdır. Siz de bu testleri kendiniz, arkadaşlarınız ve ailenizle deneyerek eğlenebilirsiniz!

Unutmayın: Bu testler hipnoz oluşturmaz, sadece bireyin telkine ne kadar kolay tepki verebileceğini test eder.

“Biri Ağır, Diğeri Hafif” Testi

Hipnoz ve Hipnoterapi – Bu telkin testi, oturan veya ayakta duran kişi veya kişilerle yapılabilir. Hipnotize uzmanının kullandığı test söylemi örneğin şöyle olabilir:

“Tamam, kollarınızı önünüze doğru uzatın, sağ elinizin avuç içi aşağı dönük; sol elinizin avuç içi yukarıya dönük olsun… Şimdi gözlerinizi kapatın. Canlı bir şekilde, sağ el bileğinizi yukarı doğru çeken dev helyum dolu bir balon olduğunu ve sol elinizde 10 ton ağırlığında bir demir olduğunu hayal etmenizi istiyorum … bunu gerçekten hayal edin… hisseddin. Sağ kolunuz hafifleşip daha açık ve daha hafif olurken, sol kolunuz ağırlaşıyor ve ağırlaşıyor… sağ kolunuz yukarıya doğru hareket ederken, sol kolunuz bu demir yükü altında aşağı inmeye başlıyor …“

Böyle bir test uyguluyorsanız, yaklaşık otuz saniye veya bir dakika kadar bu durumu devam ettirin. Bu arada telkin söylemleriniz yukardaki örnekteki gibi bir bir aynı olmak zorunda değil. Helyum balonları ve kurşun ağırlık fikrini tüy torbası ve ağır kitap yığını gibi başka herhangi bir şeyle değiştirebilirsiniz.

Kullandığınız fikirler ne olursa olsun, çoğu insan yavaşça sağ kolunu kaldırır ve sol kolunu yavaşça alçaltır; ancak çoğu bunu yapamayacağını sanır; oysa gözlerini açtıklarında şaşkına dönerler!

Bazı insanlar daha farklı bir duruma girecektir; sağ kol yavaş yavaş inerken sol kol yavaş yavaş yükselecektir… Eller çok hızlı aşağı ve yukarı gidiyorsa bunu bilerek yapıyorlardır. Hiçbir hareket yoksa, etkisiz hayal gücüne sahiptir veya kasıtlı olarak dirençlidirler.

El Bağlama Testi

Hipnoz ve Hipnoterapi – Bu telkin testi de sahne hipnotistleri tarafından oldukça sık kullanılır. Telkin söylemleri şuna benzerdir:

“Tamam, şimdi parmaklarınızı birbirine kenetleyin ve başparmaklarınız aşağıya bakacak şekilde, ellerinizi dışarı doğru çevirin. Şimdi onları dışa dönük tutun, başınızın üzerine kaldırın. Ve şimdi ayırmaya çalışın. Ve daha çok denediğinizi, ne kadar sıkı bir şekilde birbirine yapıştıklarını göreceksiniz… Ne kadar çok denerseniz, onları ayırmanız o kadar imkansızdır…”

Böyle bir test deniyorsanız, birkaç saniye daha böyle devam edin. Hatta ellerinin tutkalla birbirine yapıştığını söyleyebilirsiniz. Bazı insanlar anında ellerini ayırır ve bu kişiler düşük ya da etkisiz hayal gücüne sahip olanlar veya ‘bunu’ yapamayacağınızı size göstermek isteyen kişilerdir; Çoğu zaman, tam tersini yaptıkları veya gösterdikleri zaman kendilerinin güçlü bir iradeye sahip olduklarına inanıyorlar.

Bir kişinin hipnoza ne kadar iyi tepki verebildiğini ölçmek için bu hipnoz testleri birçok formda olabilir. Bunlar çok popüler olanlardan sadece iki tanesidir. Testlerin şekli ne olursa olsun, hepsi hipnoz uzmanının kişinin hipnoz içine çekebilme kolaylığının belirlemesine yardımcı olmak için tasarlanmıştır.

Bir kişinin hipnoza ne kadar iyi tepki verebileceğini ölçmek için telkin testleri birçok şekilde olabilir. Çoğu telkin testi bir tür fiziksel hareketi içerirken, diğerleri sadece hayal gücüne güvenir.

Çok deneyimli bir sahne hipnotisti 6 – 7 kişiyi yan yana dizip yaklaşık yirmi saniye içinde kimin hipnoza daha iyi yanıt vereceğini bilir. Telkin testlerinin ne kadar hızlı ve etkili olabileceği budur.

Özellikle zihin gücünü göstermek istemiyorsanız, hipnoterapi çalışmasında şahsen bu tür testleri kullanmayın. Çoğu durumda, gerekli de değildir. Bir müşteriye böyle bir test yapacağınızı söylerseniz, anında endişelenebilirler.

Diğer Kaynaklar

Hipnoz ve Hipnoterapi – Utah Üniversitesi, Tıp Okulundan Dr. Corydon Hammond’un hipnoterapiyle ilgili olarak ortaya koyduğu “Hipnotize Edilebilirlik Ölçekleri” önemli tavsiyeler içermektedir.

Hipnotik hali deneyimlemek değişken bir süreçtir; ya hep ya hiç durumu değildir. İnsanların değişik hipnotik fenomenleri deneyimlemek için farklı hipnotik yeteneklere sahip (bireysel farklılık) olduklarını düşünebiliriz.

İnsanların çoğu “hipnotize edilebilir”. Ancak biz hipnozda yapabileceklerimiz açısından radikal olarak birbirimizden farklıyızdır.

Hipnotik yatkınlık şunları içerir:

1) İdeomotor olgu: Bu olgu zihinde uyanan fikir, düşünce veya hayalin vücut kaslarında yarattığı istemdışı hareket ile ilgilidir.

2) Bilişsel yetenekler: İmgeleme, rüyalar, yaş gerileme ve hipermenezi ile ilgilidir.

3) Duyumsal dışlama ve inkar: Analjezi, negatif halüsinasyon vb.

4) Gerçeğin bilişsel-algısal çarpıtma: Pozitif halüsinasyonlar, hiperesthesias, anlamın değişmesi gibi.

5) Post-hipnotik telkinler (Amnezi, post hipnotik telkinlere yanıt vermek): Hipnotik yatkınlığı nesnelleştirmek ve ölçmek için hipnotik yatkınlık ölçekleri bir yöntemdir.

Hipnoz Edilebilirlik Ölçekleri – Avantajları: Hipnotik yatkınlık ölçekleri içinde süjeleri “hipnotize edilmiş” ve “hipnotize edilmeye kapasitesi var” şeklinde sınıflandıran araştırmalar kullanışlı olmuştur.

Ölçekler aynı zamanda, araştırmada karşılaştırmak için kullanışlı standardize edilmiş indüksiyon prosedürleri de sağlarlamaktadır. Bir ölçek aynı zamanda klinik ortamda bir teşhis test setine (örn; MMPI ile birlikte) eklenerek ön görüşme aracı olarak da kullanılabilmektedir.

Bir ağrı kliniğinde ya da zihinsel sağlık kliniğinde, örneğin, her ne kadar teşhis etmese bile, bu tedavi modeline yüksek oranda yatkın olanları ayırt etmektedir.

Hipnoz Edilebilirlik Ölçekleri – Dezavantajları: Hipnotik yatkınlık ölçekleri standardize edilmiş, oldukça direktif ve doğası gereği otoriter bir indüksiyon prosedürü içermektedir.

Bazı “düşük yatkınlıktaki” bireyler kişiselleştirilmiş daha endirekt bir prosedüre daha uyumlu, ya da izin verici olabilirler.

Bu tür hastalar standardize edilmiş bir prosedüre cevap vermekte başarısız olduklarında, hipnozun faydalı olacağına dair inançlarını yitirebilmektedirler.

Dahası, son yüzyıldaki araştırmalar gösteriyor ki; süjelerin hipnoza cevap verirlik oranları onları kullanılacak olan bilişsel stratejiler hakkında eğitmekle arttırılabilmektedir.

Dahası, bu tür ölçekler tarafından ölçülen hipnotik yatkınlık seviyesi, hipnotik tedaviye olan cevabın tam bir tahmincisi değildir.

Standardize edilmiş ölçekler hipnotik yatkınlığın sabit özellik olduğu varsayımına dayanmaktadır.