Liderlik ve Liderlik Becerileri – “Liderliğin Doğası” adlı kitabında B. Joseph White, lider olmak isteyenlere “3 maddeyi uygulayın, yeter” diyor. Birincisi yüksek hedef koymak, ikincisi çalışanları eğitmek ve üçüncüsü de çalışanları motive etmek. (The Nature of Leadership: Reptiles, Mammals, and the Challenge of Becoming a Great Leader Hardcover – October 27, 2006.). Tabi, iş bu kadar kolay değil. Aşağıdaki yazıda da liderlik becerileri ve liderlik derslerine dair dört temel konuyu ele aldık. Önemli olan bunları yaşayabilmek.
LİDERLİK BECERİLERİ # 1 – BİRLİKTE ÇALIŞIN, BİRİLERİ İÇİN DEĞİL
Yaygın inanışa göre, çalışanlar yöneticiler için, yöneticiler de patron için çalışırlar; böylece herkesin maaşı ödenir, hayat devam eder. Sizin de buna benzer laflar duymuşluğunuz vardır. Baştan söyleyelim; hiç kimse, bir başkası için çalışmaz; herkes kendisi için çalışır. Böyle bir düşünceyi yayan yönetimler zayıf yönetimlerdir.
Hiçbir yönetim, sizi düşündüğü için para kazanmaya bakmaz. Mesela şöyle düşünmez; “Vah, vah; çalışanlarıma vermem için para kazanmam gerekiyor.” Oysa şöyle düşünürler, “İşimi sürdürmem için para kazanmam lazım.” Hakkını yememek lazım; işverenler de sadece para düşünmezler, parayı nasıl kazanacaklarının yollarını düşünürler!
Özeti şu; hiç birimiz başkası için çalışmıyoruz; kendimiz için çalışıyoruz.
Belirtmemiz gereken bir sonuç daha var ki, en önemlisi sayılır: “Evet, hepimiz başkasından önce kendimiz için çalışıyoruz; ama biz hepimiz birlikte çalışıyoruz!” İşte bu: “Birlikte çalışıyoruz.”
LİDERLİK BECERİLERİ # 2 – HEDEFLERİNİZ “S-M-A-R-T” OLSUN
SMART kısaltmasını çoğu okuyucumuz bilir. Spesific (Spesifik), Measurable (Ölçülebilir), Achievable (Ulaşılabilir), Relevant (İlgili), Timed-Bound (Zaman sınırlı) kelimelerinin baş harflerinden oluşmuş, anlamı da “Müstaid” yani “Zeki, becerikli” anlamına gelmektedir.
İster iş hayatında ister kişisel hayatta olsun, başarılı olmanın yolu amaçların belirlenmesinden geçmektedir. Amacı olmayan yelkenliye hiçbir rüzgar fayda vermez. Liderliğin en temel koşulu amaç uğruna çabadır. Bu amaç “SMART” olursa sonuç alınabilir.
Lider hedeflerini SMART çerçevesinde oluşturduktan sonra bu vizyonunu çalışanlarıyla paylaşmalıdır. Paylaşılan amaçlara ulaşmak her zaman elbirliğiyle, kolaylıkla gerçekleşebilir. “Biz birlikte, hedeflerimiz için buradayız.” yaklaşımı esas olmalıdır.
LİDERLİK BECERİLERİ # 3 – YÖNLENDİRİN
Yönlendirme veya delege etme, beklemekten yorulduğunuzda elemanı değiştirmek değildir. Delege etmek, çalışanlarınıza koçluk etmektir; onu iş üstünde yetiştirmek, yetkilendirmek, ona güvendiğinizi hissettirmektir. Güçlü yönlerini ele alıp zayıf noktalarını güçlendirmektir. Performansı arttırmaktır.
Doğru delegasyon zaman kazandırır, çalışanların yetkinliklerini artırır, yöneticinin kendisinden sonra gelecek kişilerin yetiştirilmesini sağlar, çalışanları cesaretlendirerek motive eder.
Çalışanlarınızı delege edeceğiniz zaman şu önerilerimizi hatırlayın:
- Beklentilerinizi açık ve anlaşılabilir bir şekilde belirtin. Amaçlarınızı, vizyonunuzu misyonun yerine getirilişine dair beklentilerinizi açık seçik ifade edin.
- Sonuçta ortaya ne çıkacağını tanımlayın. Bu sonuca ulaşmanın gerektirdiği becerileri, yetenekleri, özellikleri işle bağlantılı olarak tanımlayın.
- Hata yapmasına izin verin. Olası hataları ve bu hatalardan nasıl ders alınması gerektiğini hatırlatın. Özellikle küçük hatalar maliyeti düşük derslerdir.
- Delege ettiğiniz kişiye rehberlik yapın. Destek verin. Destek alacağı diğer kaynakları da belirtin.
- Başarıyı kutlayın. Delege ettiğiniz çalışanın bu başarısı işletme için ciddi bir kazançtır.
LİDERLİK BECERİLERİ # 4 – BEKLENTİLERİNİZ ÇALIŞANLAR TARAFINDAN BİLİNSİN
Beklentilerin çalışanlar tarafından bilinmesinin sağlanması liderlik becerilerinin temel unsurlarından birisidir. Beklentiler dilek ve temenniler gibidir. Çok sayıda beklentiniz olabilir; ama önemi yok, çünkü efor sarf edilmedikçe boş umuda amin demek gibi olur. Başarılı olmak istiyorsanız beklentilerinizi tanımlayın, doğru iletişim ile bunu çalışanlarınıza aktarın. Zorlaştırmayın, kolaylaştırın; KİSS (Keep it Simple for Stupids – Aptallara göre basitçe gösterin) kuralına göre hareket edin.
Beklentilerinizi yüksek tutmak demek, sonuçların da yüksek çıkacağının bir garantisi olamaz. İyi yönetimler ve doğru düşünen liderler beklentilerini yüksek, gerçekleri alçak kabul ederler. Her beklenti size sürpriz yapabilir.
Geçen yıllarda yapılan ve 16 bin yöneticinin katıldığı bir araştırmaya göre, en başarılı liderlerin, kâra değer verdikleri kadar, insana da değer verdiklerini ortaya koymuştur. İşletmeler para kazanmak için kurulsa da onu ayakta tutan insan kaynağı, yöneticileri tarafından önem verilmesi gereken bir olgudur.
SONUÇ: “BİRLİKTE ÇALIŞIYORUZ!”
Doğru yönetilen ve doğru rehberlik yapılan iş yerlerinde liderlik çalışanların dinamosudur. Onları harekete geçirir. Son olarak liderlik becerileri için aşağıdaki kısa başlıklar üzerinde yeninden düşünün.
- Duygularınızı kontrol altında tutun. Duygusal zekanızı işin içine katın.
- Çalışanlarınızı ayırt etmeksizin önemseyin. Önemseme insanları harekete geçirir ve motive eder.
- Takdir etmekte cömert olun. İçtenlikle takdir edin.
- Çalışanlarınızı işin bir parçası olduklarını hissettirerek, onları işe dahil edin.
- Farklı ve fazla çaba gösterenleri bu ekstra çabaları için onurlandırın.
- Düşmanlarınızı dostlarınız haline getirerek bertaraf edin.
- Sosyal sorumluluk bağlamında çalışanlarınızla ilişkinizi besleyip güçlendirin
- Başarıdaki mutluluğu ve çabayı çalışanlarınıza dağıtın; varsa başarısızlık kendiniz üstlenin.
